پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ امروز

لغت‌نامه دهخدا، شمعی که مردنش را به نظاره نشسته‌ایم / مسعود راستی‌پور

اگر با متون قدیم فارسی سروکار دائم داشته‌باشید و مصرّانه، پیش از توسّل به حدس و گمان، در کتاب‌های لغت در پی معانی دقیق کلمات بگردید، حتماً بارها، پس از لغت‌نامه، به فرهنگ بزرگ سخن مراجعه کرده‌اید و بارها به همّت بلند مؤلّفان آن فرهنگ گرامی و سرپرست آنان، حسن انوری، درود فرستاده‌اید.

استفاده و سوءاستفاده از تاریخ علم در جریان های فکری معاصر ایران

نشست بیست و پنجم از سلسله نشست‌های وضعیت تفکر در ایران معاصر به استفاده و سوءاستفاده از تاریخ علم در جریان های فکری معاصر ایران اختصاص دارد.

کتاب «اخلاق فضیلت از دیدگاه ارسطو و ابوعلی مسکویه» منتشر شد

کتاب «اخلاق فضیلت از دیدگاه ارسطو و ابوعلی مسکویه» اثر علی‌اکبر علیزاده در ۴۱۵ صفحه به چاپ رسید.

درباره توسعه و توسعه نیافتگی / رضا داوری اردکانی

سخن گفتن از معنی و حقیقت توسعه بیش از آنچه معمولاً می پندارند دشوار است. در دهه های اخیر دانشمندان علوم اجتماعی از اقتصاددانان تا مردم شناسان در باب آن مطالعه ها کرده‌اند اما اختلاف آرا و نظرها در این باب چندان زیاد است که مطالعات مزبور را به دشواری می‌توان به کلی آزاد از ایدئولوژی دانست و حتی شاید کسی بگوید توسعه وجهی از ایدئولوژی غالب در جهان کنونی است.

خانه خلاق و نوآوری علوم انسانی در موسسه دهخدا راه اندازی می‌شود

رییس دانشگاه تهران از راه‌اندازی خانه خلاق و نوآوری علوم انسانی در مؤسسه دهخدا خبر داد و گفت: ورود مؤسسه لغت‌نامه دهخدا به حرکت ترویجی برای زبان و ادب فارسی به میزان قابل توجهی می‌تواند دانش‌آموختگان را در بخش‌های مختلف جامعه مشغول و اثرگذار کند.

گفت و گو با سیدعلی کاشفی خوانساری، اخرین سردبیر نشریه سروش نوجوان؛

سروش نوجوان در واقعیت و مجاز

خیلی سال است که صورت مساله مطبوعات عوض شده و آن نظام سنتی دیگر وجود ندارد. مجله کاغذی که منتشر میشود میوه یک درخت تناوری است که ریشه و ساقه و شاخه و برگ های فراوانی دارد اما نهایتا میوه آن میشود مجله کاغذی. در ایران یک نهاد نوجوانانه، یک باشگاه یا یک انجمن وجود ندارد که فعالیت هایی با محوریت نوجوانان شکل بگیرد.

بررسی نقش تجار در توسعه شهر تهران در مجموعه دوجلدی منصوره اتحادیه

مجموعه دو جلدی «نقش تجار در توسعه شهر تهران» اثر منصوره اتحادیه توسط نشر تاریخ ایران منتشر شد. این پژوهش بر اساس اسناد بجای مانده از تجارتخانه اتحادیه شکل گرفته است.

کتاب «شعوبیه: پیدایش و اهمیت آن در سده‌های نخستین اسلامی» منتشر شد

جنبش شعوبیه که در سده‌های دوم تا چهارم هجری به وجود آمد و با نهضت ترجمه به عربی توأم بود، یکی از شگفت‌ترین پدیده‌های تاریخ و فرهنگ اسلامی است.

چرا الواح هخامنشی به ایران تحویل نمی‌شوند؟

معاون سابق میراث‌فرهنگی کشور درخصوص چرایی‌ عدم ارسال تمام الواح هخامنشی در سال ۱۳۹۸ توسط موسسه شرق‌شناسی شیکاگو، گفت: با وجود آنکه بارها خواستار ارسال تمام الواح شدیم اما بهانه‌های واهی موسسه شرق‌شناسی شیکاگو مانع ارسال تمام الواح شد.

«سیر منطق» منتشر شد

کتاب دو جلدی «سیر منطق» نوشته ویلیام نیل و مارتا نیل با ترجمه مهدی عظیمی و به همت انتشارات موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران منتشر شد.

سرقت و فروش نسخه‌های نفیس آرشیف ملی افغانستان / مرتضی کریمی‌نیا

آرشیف ملی افغانستان مهم‌ترین مرکز نگهداری اسناد کهن و نسخه‌های خطی افغانستان در کابل است. این مرکز در دهه‌های اخیر به سبب جنگ و ناامنی مکرراً مورد دستبرد قرار گرفته و آثار زیادی از آن به سرقت رفته است.

پرده‌ای از ترک‌های تفکر کهن ایرانی / فریاد ناصری

تفکر ایرانی یعنی منظومه‌ای که در آن انسان ایرانی ربط و نسبت خود با جهان و انسان و پیرامونش را معنی کرده است. این منظومه در دو بستر، ساخته و بازسازی و احیا شده و تطور داشته است: متون مهم ادبی و فلسفی و متون حاشیه‌ای.

بازنویسی و شناخت تاریخ ساسانیان با شاهنامه در گفت‌وگو با زاگرس زند

زاگرس زند با اشاره به این‌که نکته‌هایی در شاهنامه هست که در بقیه متون تاریخی وجود ندارد، می‌گوید: به نظر می‌رسد که هر چه بیشتر بر روی شاهنامه از دیدگاه تاریخی کار شود و بر دقایق آن انگشت نهاده و درنگ بشود، ارزش‌های تاریخی شاهنامه بیشتر مشخص می‌شود.

سید جعفر شهیدی و تحلیلی بر نهضت عاشورا

درباره نهضت عاشورا و ریشه های تاریخی آن، استنباط خود را به طور خلاصه در کتاب پس از پنجاه سال آورده ام و علت اینکه نام آن را پس از پنجاه سال گذشته ام، این است که در سال ۱۱ هجری رسول اکرم (ص) به جوار حق شتافت و در سال ۶۱ هجری این حادثه بسیار شگفت – نه تنها در عالم اسلام، بلکه برای تحلیل گران غیر مسلمان هم – اتفاق افتاد.

تلاش کردم حقیقت تاریخ را بیان کنم/ تأثیرگذارترین واقعه ورود اسرا به شهر دمشق است

در این اثر حتی یک پاراگراف تخیل وجود ندارد و تلاش کردم حقیقت تاریخ را بیان کنم. از بعد تصویرگری هم کوشیده شده براساس تاریخ باشد و به تصویرگری راوی حدیث و تاریخ هم متعهد باشم نه اینکه از روی تخیل و خارج از متن تصویرگری کنم.

نکته‌هایی در شاهنامه هست که در بقیه متون تاریخی وجود ندارد/ بازنویسی و شناخت تاریخ ساسانیان با شاهنامه

زاگرس زند با اشاره به این‌که نکته‌هایی در شاهنامه هست که در بقیه متون تاریخی وجود ندارد، می‌گوید: به نظر می‌رسد که هر چه بیشتر بر روی شاهنامه از دیدگاه تاریخی کار شود و بر دقایق آن انگشت نهاده و درنگ بشود، ارزش‌های تاریخی شاهنامه بیشتر مشخص می‌شود.

«نبرد مخفی علیه ایرانیان»، از گشاده‌دستی‌های نفتی تا غبطه بر بهشت دور از دسترس اسرائیلی‌ها

کتاب «نبرد مخفی علیه ایران»اثر رونن برگمن با برگردان حسین جاجرمی به روابط ایران و اسرائیل در دوره پهلوی و در زمان جنگ ایران و عراق پرداخته است. در پایان کتاب عباس سلیمی‌نمین، پژوهشگر تاریخ معاصر نقدی مفصل با عنوان «نیم قرن تا ناکامی» در صدد پاسخگویی به نوشتار غلط، سست و بی‌پایه او برآمده است.

پیشرفت و عقلانیت در علم

نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه‌شنبه ۲۵مرداد ساعت ۱۵ به نقد و بررسی کتاب «پیشرفت و عقلانیت در علم» اختصاص دارد که با حضور غلامحسین مقدم‌حیدری، شهرام شهریاری، محمدرضا اسمخانی، محمدمهدی هاتف و حامد بیکران‌بهشت برگزار می‌شود.

عاشورا، روایتی هویت‌ساز

به‌تازگی کتاب واقعه‌ی عاشورا: تحلیلی ساختارگرایانه از «درام کربلا» به گزارش طبری نوشته‌ی تورستن هیلن با ترجمه‌ی احسان موسوی خلخالی و به همت انتشارات کرگدن منتشر شده است. تورستن در این اثر، «درام کربلا» به گزارش محمدین جریر طبری، مورخ و فقیه مسلمان، را تحلیل کرده است.

ایران عصر ناصری از طریق قفقاز و بین‌النهرین

کتاب «ایران عصر ناصری؛ از طریق قفقاز و بین‌النهرین» سفرنامه «سون هدین» مستشرق سرشناس سوئدی به ایران با ترجمه وحید صابری مقدم، در ۳۲ فصل و سه پیوست و ۴۷۲ صفحه که حاوی اسناد و نقشه‌های تاریخی ایران است، از سوی انتشارات پیام آزادی وارد بازار نشر شد.

مبانی علامه طباطبایی در اصول فقه بررسی می‌شود

انجمن علمی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی (ره) نشست مجازی «بررسی مبانی علامه طباطبایی (ره) در اصول فقه» را برگزار می‌کند.

کتاب مرگ در نمک پژوهشی باستان شناسی در ایران منتشر شد

کتاب «مرگ در نمک، پژوهشی باستان‌شناسی در ایران» به همت موزه ملی ایران، موزه معدن آلمان در بوخوم و موزه باستان‌شناسی و مردان نمکی زنجان منتشر شد.

چرا ژوزف استالین را یکی از بی‌رحم‌ترین خودکامگان و جانیان تاریخ می‌شناسند؟

کتاب «تصفیه‌های گسترده استالینی» از دیدگاه آسیب‌شناسی به این دوره تاریخ پرداخته است. مؤلفان در این کتاب تحلیل‌های گوناگونی درباره دوران استبدادی استالین در اتحاد شوروی و تأثیر پایدار رژیم او بر جهان امروزی ارائه می‌کنند.

اهمیت نظریات علوم اجتماعی بر جامعه ایران انکار نشدنی است

بازاندیشی جریانی است که منجر بر تاثیر نظریات علوم اجتماعی بر زندگی اجتماعی می‌شود. نظریات علوم اجتماعی، بر کنشگران تاثیر می‌گذارند، کنشگران از این نظریات آگاه شده، آن‌ها را به کار می‌گیرند و زندگی‌شان متحول می‌شود و در ادامه دوباره این زندگی متحول شده در نظریات علوم اجتماعی، نظریه‌پردازی می‌شود

کتابی درباره طراح و مجری هولوکاست

کتاب «جلاد و همسرش، زندگی و مرگ راینهارد هایدریش» از سوی انتشارات پنگوئن رندوم هاوس منتشر شد. وی مجری و طراح هولوکاست بود.

تراویدن راز ازلی

متن پیشرو صورت منقح و گزیدۀ گفتگوی مهرداد مهرجو با سروش دباغ دربارۀ پروژۀ فکری عرفان مدرن با عنوان تراویدن راز ازلی است. این گفتگو می‌توانست از آنچه هست، مفصل‌تر باشد. اما بنظر از آنجا که به اصول بنیادین آن پروژۀ فکری پرداخته است، می‌تواند در حد خویش به کار اهل تحقیق بیاید، چه آنان که با عرفان مدرن سروش دباغ هم‌داستانند و چه آنان که در مقام نقد آن قرار دارند.

کتابنامه: محمدعلی امیرمعزی و حادثه کربلا

محمدعلی امیرمعزی در بخشی از کتاب «راهنمای ربانی در تشیع نخستین» درباره امام حسین و حادثه کربلا چنین به نکاتی اشاره کرده که «کتابنامه» در گام هفتم خود ترجمه بخشی از آن را تقدیم مخاطبان کرده است.

مدرنیزاسیون تاثیر مستقیمی بر تغییر موقعیت اجتماعی بندگان قاجاری نداشت

مرضیه مرتضوی، مولف کتاب «بنده‌داری در عهد قاجار» گفت: به عقیده من مدرنیزاسیون تاثیر مستقیمی بر تغییر موقعیت اجتماعی بندگان نداشت. اما در تاثیرات غیرمستقیم آن در سه حوزه نهاد خانواده، فضای خانه‌ها و رشد شهرنشینی سبب ایجاد تغییرات بطنی در شیوه و سبک زندگی مردم شد که گروه بندگان را بشدت از خود متاثر ساخت.

جابه‌جایی برخی واژه‌ها در خوانش‌های جدید الواح هخامنشی

عبدالمجید ارفعی معتقد است: متاسفانه شاهد تغییراتی در خوانش الواح هخامنشی هستیم که برخی از واژه‌ها را با معنای واژه‌ای دیگر عوض می‌کنند و شیوه خوانش نیز نشان دهنده‌ی نا آشنایی درست با شیوه‌ی نگارش ایلامی به خط میخی میان دو رودی است.