-
۱۳۹۴-۰۶-۱۷ ۰۹:۳۷
نگاهی به پروژه فبک در ایران؛
آموزش فلسفه به کودکان: تجربه جدید در ایران
بخش عمده‌ی تحقیقات ظرف ۴۰ سال گذشته به این نتیجه رسیده است که دوران بلوغ و سال‌های دانشگاه برای توسعه‌ی مهارت‌های تعقل در افراد بسیار دیر است. حاصل این مطالعات ... دانشمندان حوزه‌ی آموزش را به تفکر درباره‌ی آموزش فلسفه در دوران کودکی تشویق نموده است؛ در نتیجه، طرحی تازه به‌عنوان «فلسفه برای کودکان» مطرح گشت که به دنبال آن فلسفه وارد مدرسه‌ها شد.
-
۱۳۹۴-۰۶-۱۶ ۰۹:۰۲
ارزیابی پژوهش آکادمیک فلسفه در ایران در مقایسه با جهان؛
وضعیت نامتوازن پژوهش فلسفه در ایران
در این ارزیابی تنها اين پرسش را مد نظر قرار می‌دهم كه در دانشگاه‌های ايران وضعيت پژوهش آکادمیک دربارۀ فلسفۀ غرب، با توجه به معیارهای استاندارد آكادميك چگونه است... با توجه به گزارش پيش رو، به روشنی می‌توان ديد كه جامعۀ دانشگاهی فلسفه در ایران دچار یک آسيب بسيار جدی است، که عبارت است از عدم انجام پژوهش آکادمیک متناسب با معیارهای جهانی در بدنۀ دانشگاهی کشور.
-
۱۳۹۴-۰۶-۰۴ ۰۹:۵۳
حاتم قادری/ تأملی بر سرشت فلسفه های تاريخ و مقوله طنز تاريخ؛
فلسفه تاريخ در بستر طنز تاريخ
تاریخ به ظاهر بی طرف است، یا انتظار بی طرفی از آن در بازتاب اندیشه و فعل آدمیان و یا گروه‌ها و جوامع می‌رود ولی به راستی تاریخ از این بی‌طرفی که او را داوری خارج از علایق و سوگیری‌های "جزئی" و یا "کلی" قرار می‌دهد، چیزی نمی‌داند. این طنز زمانی بیشتر شدت می‌گیرد که توجه کنیم برخی از مشارکت‌کنندگان، به گونه‌ای از حاق و گوهر تاریخ و فلسفه تاریخ یاد می‌کنند که در عمل حقانیت را تا جایی که به معرفت تاریخی برمی‌گردد، از آن خود می‌نمایند.
-
۱۳۹۴-۰۵-۰۶ ۰۹:۲۵
درآمدی بر اندیشه انتقادی فریره؛
پائلو فریره و نقد نظام آموزشی لیبرالیسم
نظام بانکیِ آموزش با کاهش قدرتِ نوآوری شاگردان یا از میان بردن کامل آن به نفع اهداف و مقاصد سرکوبگران، که دوست ندارند تغییری در جهان صورت پذیرد، عمل می‌کند. نظام بانکی، ابتدا شاگرد را تبدیل به یک ظرف خالی/شیء می‌کند (ازخودبیگانگی/الیناسیون) و بعد هرچه خود می‌خواهد در آن می‌ریزد.
-
۱۳۹۴-۰۵-۰۴ ۰۹:۲۴
گفتاری از علیرضا منصوری پیرامون کاربردی‌سازی علوم انسانی(۲)؛
علم کروزوئه‌ای فرآورده‌ی تکنوکراسی
علم فعالیتی جمعی و دموکراتیک است که نخبه‌سالاری تهدیدی برای آن به‌شمار می‌رود. علم نیازمند تأیید نیست، بلکه بر نقد مداوم استوار است.. باید اجازه داد که پژوهشگر به انتخاب خود تخصص خود را انتخاب کند و گرنه این سیستم منجر به علم کروزوئه‌ای می‌شود که تکه تکه و منفصل است و وحدتی ندارد.
-
۱۳۹۴-۰۴-۳۱ ۱۰:۴۳
گفتاری از علیرضا منصوری دربارۀ کاربردی‌سازی علوم انسانی (۱)؛
خطر تکنوکراسی در کاربردی‌سازی علوم انسانی
کارِ باخودبیگانه فقط در حیطۀ اقتصاد وجود ندارد؛ در فعالیت علمی هم بسیار رایج است که دانشجویان نسبت به کار خود بیگانه‌اند و کسانی دیگر مالک نهاییِ محصولات کاری آن‌ها، یعنی پروژه‌ها و مقالات آن‌ها به‌شمار می‌روند؛ دانشجویان مجبورند به‌جای کنجکاوی‌های ماجراجویانۀ شخصی روی مسائل اساتید یا اعضاء ارشد مؤسسه یا دانشگاه کار کنند.. پوپر، هم به دلیل اینکه به علم کروزوئه‌ای اعتقادی نداشت، و هم به‌دلیل ضدیت با تکنوکراسی یا نخبه‌سالاری، مخالف تقسیم کار در علم بود.
-
۱۳۹۴-۰۳-۰۲ ۰۹:۳۴
گفتاری از حمید پارسانیا؛
تأثیر مبناهای فلسفی جهان مدرن بر علوم اجتماعی ایران
رویکرد پدیدارشناختی در دانشگاه تهران بیش از آنکه در دانشکده‌ی علوم اجتماعی مستقر بشود در دانشکده‌ی ادبیات و در رشته‌ی فلسفه مستقر شد و در آنجا بیشتر کار شد، ولی این‌طور نیست که پیامدهای خود را در علوم اجتماعی نگذاشته باشد و مدعیان خود را نداشته باشد.
-
۱۳۹۴-۰۲-۲۳ ۰۹:۰۶
نگاهی به رابطۀ دانشگاه و دولت در مقیاس جهانی؛
بحران جهانی ایدۀ دانشگاه
آنچه امروزه شاهد از دست رفتن آنیم وجه رَواییِ دانش و علم است؛ علم صرفاً بیان قواعد سودمند نیست، جستجوی حقیقت نیز بوده و درست به همین دلیل ناچار به مشروعیت بخشی به قواعد بازی و کلیتِ خود نیز بوده است. امروزه از پس فروپاشی این کلیت صرفاً ظرفیت‌ها و مناسکی پراگماتیک باقی مانده است که حتی در نقاط تلاقی خود نیز قابلیت ترجمه را ندارند.
-
۱۳۹۴/۰۲/۲۲
گفت‌وگوی فرهنگ امروز با هادی خانیکی؛
تعامل میان‌رشته‌ای تاریخ و رسانه
تاریخ شفاهی همه جا سند نیست بیشتر روایتی است که یک فرد از یک واقعه دارد، به فهم گفتمانی و انتقادی از تاریخ کمک می‌کند، نوعی پژوهش کیفی است که به معرفت تاریخی کمک می‌کند. بیش از آنکه مصاحبه بی‌هدف باشد نوعی گفت‌وگوست، ما باید روح و منطق گفت‌وگو را زنده کنیم، رسانه‌ها هم از این منظر می‌توانند در تقویت بنیان‌های تاریخ شفاهی کمک کنند.
-
۱۳۹۴/۰۱/۰۴
تبارشناسی علوم انسانی در ایران در گفت و گو با نعمت الله فاضلی؛
قدرت، فرهنگ و علوم انسانی در ایران
کارکرد اصلی علوم انسانی- اجتماعی و دانشگاه‌های آن در ايران عبارت بود از «ساز و كار صوری» براي تأمين نيروی انسانی كه بتواند «صندلی‌های خالی» در نظام بوروكراسی را پر كند. لزوماً هم اين افراد، افراد ماهر، خُبره، خلاق، مولد و دانش‌آفرين نبودند. اين افراد كسانی بودند كه از دانشگاه‌ها مدرك تحصيلی دريافت می‌كردند كه به اعتبار اين مدرک افراد می‌توانستند در آن صندلی‌ها با پست‌های خالی نظام بوروكراسی جای خودشان را تعريف كنند.
-
۱۳۹۳-۱۲-۲۴ ۰۹:۴۱
محمدتقی طباطبایی/ نسبت توسعه و علوم انسانی در تفکر «رضا داوریاردکانی»؛
علوم انسانی نیاز اول ما در قلمرو علم
نقد کار فلسفه است. نقد یعنی پرسش از این که ما که هستیم؟ چه کار می‌خواهیم بکنیم؟ کجا می‌خواهیم برویم و آیا آنچه می‌آموزیم به کارمان می‌آید یا نه؟ به واسطه‌ی این نقد است که نظم علوم را می‌شناسیم و می‌توانیم نسبت علوم را با مسائل خود مشخص کنیم و از علوم، کارآمدی بخواهیم.
-
۱۳۹۳-۱۲-۱۹ ۰۹:۱۵
گفتاری از ابراهیم دادجو؛
برای تحول علوم‌انسانی باید مکتب فکری ارائه داد
کسی که بتواند مکتب فکری ارائه دهد، باید بتواند تمام این‌ها را تفسیر کند و مکتب فکری‌اش پاسخ‌گو باشد. این مکتب فکری را باید در فلسفه‌ی علوم انسانی اسلامی ارائه داد. امیدواریم اندیشمندان حاضر بتوانند این کار را بکنند، البته اندیشمندانی همچون آیت‌الله جوادی‌آملی، آقای مصباح، آقای مصطفی ملکیان، آقای خسرو باقری و همچنین فرهنگستان علوم اسلامی در این عرصه حضور دارند.
-
۱۳۹۳-۱۲-۱۷ ۰۹:۱۲
محمد مالجو/«دیالوگ میان تاریخ و اقتصاد»(۱)؛
نقطه‌ی صفر دیالوگ سیستماتیک بین تاریخ و اقتصاد
به خاطر ضعف دیالوگ سیستماتیک بین تاریخ و اقتصاد ... هژمونی و غلبه‌ی لیبرالیسم اقتصادی در ایران قوی است. مفاهیم لیبرالیسم اقتصادی آن‌گاه که به ترازوی تاریخ سنجیده بشنوند هرگز نمی‌توانند ادعای یونیورسالیتی و مکان‌شمولی و زمان‌شمولی‌شان را داشته باشند. امروز اگر این مفاهیم در اذهان و الیاف نرم مغزهای کلیت جامعه‌ی ما پررنگ نوشته شده، علت اصلی آن عدم شناخت دقیق از تاریخ اقتصاد صدساله‌ی گذشته است.
-
۱۳۹۳-۱۱-۲۸ ۱۰:۰۳
گفتاری از حمید طالب‌زاده؛
فلسفه‌ی نوین بستری برای علوم انسانی مدرن
برای تأسیس علوم انسانی بومی باید بدانیم که چه مؤلفه‌هایی علوم انسانی مدرن را شکل داده است و با توجه به آن‌ها در علوم انسانی بومی تحول ایجاد کنیم. باید دانست که نمی‌توان علوم انسانی مدرن را به فکر و اندیشه‌ی خود محول کرد.
-
۱۳۹۳-۱۰-۱۰ ۰۸:۵۰
پیرامون کتاب «پژوهشی در فلسفه‌ی علم دانشمندان مسلمان»؛
علم در فلسفۀ اسلامی
ابن‌رشد اندلسی بیشتر نقش شارح و مفسر ارسطو را بازی می‌کند و قواعد و ضوابط منطقی علم‌شناختی ارسطو را همان‌گونه که خود ارسطو بیان کرده، شرح می‌نماید. ابن‌رشد بااینکه در مقام تعریف یا دقیق‌تر بگویم در مقام شارح به فلسفه‌ی علم ارسطو وفادار است اما با ابن‌سینا تفاوتی اساسی دارد و در مقام عمل، هنگام ورود به رشته‌های مختلف علوم توجهی به رهیافت‌های دانش‌شناختی ندارد.
-
۱۳۹۳-۰۹-۱۹ ۱۱:۱۳
گزارش کارگاه آموزشی «علم مدرن»/بخش پایانی؛
چالش ابطال و اثبات نظریهها در علوم
کوهن اشاره می‌کند که برخی واژه‌های مشترک دچار تغییر مفهوم و معنا شده است. در فیزیک نیوتنی یک شبکه‌ی مفهومی موجود بوده است، آن شبکه را به کناری نهاده و شبکه‌ی مفهومی جدیدی بنا نهاده‌ایم. باید توجه داشت مسائل، واژه‌ها، روش‌های حل مساله و مشاهدات در زمان تغییر می‌کنند.
-
۱۳۹۳-۰۹-۱۷ ۰۹:۵۷
گزارش کارگاه آموزشی «علم مدرن»/ بخش سوم؛
روش و از بین رفتن خلاقیت از نگاه فایرابند
فایرابند متذکر می‌شود که روش، خلاقیت دانشمند را می‌گیرد، او تاکید دارد، بگذارید دانشمند هرجور دوست دارد کار کند. با مطالعه تاریخ علم، به مناقشات بسیاری از این دست در بحث روشمندی علم برخواهیم خورد.
-
۱۳۹۳-۰۹-۱۳ ۱۱:۱۹
گزارش کارگاه آموزشی «علم مدرن»/ بخش دوم؛
تقدم وجودی تکنولوژی بر علم
هایدگر به تقدم و تأخر زمانی تأکیدی ندارد بلکه به تقدم و تأخر وجودی تأکید می‌کند. معنای این گزاره که تکنولوژی وجوداً مقدم بر علم است یعنی سودای تصرف عالم مقدم بر علم است، آنچه علم را این علم کرده است سودای تصرف بر عالم است؛ به بیان دیگر علم، فهم حقیقت نیت، فتح طبیعت است.
-
۱۳۹۳-۰۹-۰۹ ۰۸:۳۶
گزارش کارگاه آموزشی «علم مدرن»/ بخش نخست؛
رویکرد پراتیک به عالم از نگاه هایدگر
هایدگر از وجود به عرصه‌ی علم منتقل می‌شود. او نقد خود را به علم از رویکرد تئوریک به عالم آغاز می‌کند، در نقد رویکرد تئوریک به عالم، او معتقد است که نخستین گشایش ما به عالم نه گشایشی تئوریک که گشایشی پردازش‌گرانه یا جوانب‌گری (circumspection) است. به‌بیان‌دیگر و از روی مسامحه می‌توان گفت که نخستین رویکرد ما به عالم نه رویکرد تئوریک که رویکردی پراتیک است.
-
۱۳۹۳-۰۸-۱۵ ۰۹:۲۲
گفتاری از حسینعلی نوذری؛
کم‌رنگ شدن روایت سیاسی در تاریخ‌نگاری فرهنگی
اگر بخواهیم تاریخ فرهنگی را در حوزههای تاریخ‌نگاری، روش‌شناسی مطالعات تاریخی، فلسفه‌ي تاریخ و مطالعات نظری تاریخی بررسی کنیم، باید یک بستر و کانتکس زمانی و مکانی برای آن در نظر بگیریم. در بستر مکان، این مورد هم مانند هر مورد دیگری در حوزههای علوم انسانی، سرشت و خصلت غربی دارد.
-
۱۳۹۳-۰۷-۲۴ ۱۰:۵۱
مصطفی ملکیان؛
چرا باید پارادایم داشت؟
آیا می‌توان روزی به جایی رفت و از آنجا به کل عالم طبیعت نگاه کرد و دید واقعاً کل عالم طبیعت چگونه است؟ نمی‌توانیم، زیرا هرجا برویم داخل عالم طبیعت هستیم و از بالا نمی‌توانیم به آن نگاه کنیم. پس چاره‌ای نیست جز این که آن «تصور» را پدید بیاوریم. هیچ گاه نمی‌توان تصوری از عالم طبیعت کشف کرد بلکه باید این تصور را جعل کرد.
-
۱۳۹۳-۰۷-۲۲ ۱۰:۵۱
گزارش از همایش «تاریخ و علوم سیاسی»/بخش دوم؛
سه نسبت تاریخ با علوم سیاسی
علوم اجتماعی به‌طور عام دیگر کارکرد نظرورزی ندارد، بلکه کارکرد آن ملاحظه‌ی وضعیت خاص شبکه‌ای از ربط و نسبت‌ها در موقعیت‌های خاص است؛ به این معنا کاملاً تاریخی است و عین تاریخ است، در این صورت چه چیزی برای علوم سیاسی می‌ماند؟ این یک نوع اغراق است و علوم‌سیاسی‌ها نیز نباید به تاریخ‌دانان امتیاز دهند. در اینجا انحلال علوم سیاسی و اجتماعی یا همه‌ی علوم در تاریخ نیست، واقعیت این است که هم هست و هم نیست.
-
۱۳۹۳-۰۷-۲۰ ۱۰:۲۹
گفتاری از مصطفی تقوی؛
تاثیر بر تکنولوژی
تکنولوژی طبیعت غنی و پیچیده را مورد ملاحظه و پژوهش قرار می‌دهد، و از درون آن یک سلسله قوای علّی بیرون میکشد. و با توجه به اینکه هستی امری است غنی و پیچیده، این رویارویی با طبیعت پیچیده و غنی، متاثر از هنجارها و مبانی شناختی تکنولوژیست خواهد بود؛ یعنی در واقع وی گزینشی عمل می‌کند.
-
۱۳۹۳-۰۷-۱۹ ۱۱:۱۸
بیژن عبدالکریمی؛
10 پرسش انتقادی از فلسفه‌های تحليلی
به واسطه بسط مدرنيته در روزگار ما عقلانيت جديدِ حاصل از عقلانيت و سنت متافيزيک يونانی امری جهانی شده است. لذا فلسفه‌های تحليلی به دليل درک غيرتاريخی و لذا مطلق و جهانشمول فرض کردن عقلانيت متافيزيکی و نظام اپيستميک و علمی حاصل از آن، شيفته و دل بسته عقلانيت علمی جديد بوده، هيچ گونه تفکر غيرمتافيزيکی را به رسميت نمی‌شناساند.
-
۱۳۹۳-۰۷-۱۴ ۱۰:۵۹
گزارشی از نشست «نسبت فضایل عقلی و فضایل اخلاقی»/بخش دوم؛
اهمیت تفکیک نفس در نظام ارسطویی
برای تفکیک فضایل عقلی از فضایل اخلاقی قوای نفس برای ارسطو مهم است؛ چون نفس به نوعی تقسیم‌بندی می‌شود، فضایل عقلی از فضایل اخلاقی متمایز می‌شود. نفس یک قسمتی دارد که عاقل است، عقل به قسمت‌های دیگر نفس می‌گوید که چه کند؛ بنابراین نفس قسمت‌های دیگری دارد که غیرعاقل است و باید حرف آن قسمت عاقل را گوش کند. فضایل اخلاقی مربوط به این قسمت غیرعاقل است، همچنین فضایل عقلی آن قسمت عاقل است؛ بنابراین فضیلت عقلی با فضیلت خلقی متفاوت می‌شود.
-
۱۳۹۳-۰۷-۱۲ ۰۸:۵۲
گزارشی از نشست «نسبت فضایل عقلی و فضایل اخلاقی»/ بخش اول؛
طبیعی‌گرایی و ناطبیعی‌گرایی در فلسفۀ اخلاق
در فلسفه‌ی اخلاق یک طبیعی‌گرایی و یک ناطبیعی‌گرایی داریم. ارسطو طبیعی‌گرا بوده است و اکویناس هم تا حد زیادی طبیعی‌گرا است. طبیعی‌گرایی به چه معنا است؟ در ارسطو یعنی تمام افراد یک نوع، یک ذات واحد دارند. در نوع انسان، ذات واحد، عقل است. کمال انسان این است که این عقل را به کمال برساند. به این معنا ارسطو طبیعی‌گراست. اما در زیست‌شناسی جدید به این معنا به نوع گونه‌ی انسان و تمام گونه‌های دیگر ذات واحدی ندارند؛ بنابراین در اصل مبنای طبیعی‌گرایی زده می‌شود.
-
۱۳۹۳-۰۷-۰۱ ۱۵:۲۵
گفتاری از عزت‌اله فولادوند؛
بینش تاریخی در تبیین سیاسی
مقصود رانکه از اینکه باید دید در گذشته واقعا چه روی داده است، این بود که مورخ در عین توجه دقیق به امور واقع و تحقیق در مدارک و اسناد هموراه باید در پی ترسیم چهره عمومی و بیرون‌کشیدن جوهره وقایع مورد بحث باشد. به علت این سوءتعبیر تاریخ‌نگاران در فرانسه، آلمان و آمریکا به او پشت کردند و به گفته یکی از دانشوران او را برای آنچه نوشته بود و سوءاستفاده دیگران از اندیشه او و آنچه ننوشته بود، مورد شماتت قرار دادند.
-
۱۳۹۳-۰۶-۱۹ ۰۹:۵۳
گزارش از همایش «تاریخ و علوم سیاسی»/(بخش سوم)؛
رابطه‌ی میان علوم تعمیمی و تفریدی، گفت‌وگوی لال‌ها و کرها
رابطه‌ی میان علوم تعمیمی و علوم تفریدی همان‌طور که برودل آن را صورت‌بندی کرده است گفت‌وگوی لال‌ها و کرهاست؛ چون از رشته‌ی تاریخ و از موضع خود صحبت می‌کنم مایل هستم تقلیدی از ادعانامه‌ی مورخان علیه این دوگانه داشته باشم و همچنین به‌طور خاص از علوم انسانی تعمیمی صحبت کنم. به نظر من در دو سطح می‌توان ادعانامه‌ی مورخان را خلاصه و بیان کرد.
-
۱۳۹۳-۰۴-۰۱ ۱۱:۴۷
گزارش از همایش «تاریخ و علوم سیاسی»/ بخش اول؛
تاریخ‌زدایی از سیاست و سیاست‌زدایی از تاریخ
تاریخ‌زدایی از سیاست و سیاست‌زدایی از تاریخ به این معنی است که پدیده‌های سیاسی یا موضوع دانش سیاسی تنها منحصر به پدیده‌های بزرگ مانند انقلاب‌ها و جنبش‌های سیاسی و کودتاها نیست، بلکه باید تاریخ را در حوزه‌ی تاریخ سیاسی یا تاریخ اندیشه‌ی سیاسی، سراسر سیاسی خواند و مطالعه کرد، همچنین مناسبات بین افراد را هم باید سیاسی دید نه آنکه تنها پدیده‌های منحصراً سیاسی را سیاسی ببینیم.
-
۱۳۹۳-۰۳-۰۷ ۰۶:۲۲
گفتاری از محمدعلی مرادی؛
آیا مهندس ِمسلمان ممکن است؟
مسلمانان ناگزیرند که یا در مبانی متافیزیک خود تجدیدنظر کنند یا اینکه بدون طراحی و تجدیدنظر در مبانی متافیزیک، پروژه‌ی متفاوت در چارچوب علوم طبیعی و تکنولوژی را به گونه‌ای منفعل مورد استفاده قرار دهند و در این روند تمامی تمدن و فرهنگ خود را از جنبه‌ی محتوا تهی کرده و تنها به ظاهر امر بسنده کنند.