آرشیو - فرهنگ امروز

درآمدی بر مفهوم مرگ در سینمای برگمان؛

نجوای مرگ و زندگی در سمفونی برگمان

مهم‌ترین مسئله‌ی فیلمهای برگمان وانهادگی و رنج انسان معاصر است. بدون شک او به دنبال معنویت ازدست‌رفته است، اما این تعالی و معنویت را نه در دوردست‌ها و آسمان، بلکه در خود انسان می‌جوید. به بیان دیگر، می‌توان گفت مفاهیم متعالی نزد برگمان، به مفاهیمی زمینی و انسانی بدل می‌شوند.

۱۳۹۴-۰۴-۱۷ ۱۹:۲۰

به بهانۀ مستند «چشم در برابر چشم»؛

دانشگاه، فساد، پالایش سلامت

مردم از لحاظ اینکه به پریشانی هیجانی دیگران چگونه پاسخ می‌دهند، تفاوت‌های زیادی با هم دارند؛ در یک سو کسانی هستند که زندگی خود را به خطر می‌اندازند تا به دیگری کمک کنند، در سوی دیگر کسانی قرار دارند که از ایجاد درد و تحقیر کردن یک قربانی بی‌گناه لذت می‌برند. پاسخ این وضعیت در ترکیبی از تفاوت‌های زیست‌شناختی و تفاوت در تجربه‎ نهفته است.

۱۳۹۴-۰۴-۱۰ ۰۹:۲۸

هایدن وایت / تأملی در نسبت میان تاریخ و فیلم تاریخی؛

تاریخنگاری و تاریخعکسی

شواهد تاریخی که در عصر ما تولید می‎شود اغلب به همان اندازه که شفاهی و نوشتاری است در سرشت خود دیداری نیز هست. همچنین، قراردادهای ارتباطی وضع‎شده در علوم انسانی به همان اندازه که در اشکال مسلط بازنمایی خود کلامی هستند به نحو فزاینده‎ای تصویری نیز می‎شوند. مورخان عصر مدرن باید آگاه باشند که تحلیل تصاویر دیداری نیازمند شیوه‎ای برای «خوانش» است که کاملاً متفاوت از شیوه‎های توسعه‎یافته برای بررسی اسناد نوشتاری است.

۱۳۹۴-۰۴-۰۹ ۰۹:۳۷

امید روحانی/ به مناسبت زادروز سهراب شهید ثالث؛

سهراب شهید ثالث؛ اتفاق ساده‌ی سینمای ایران

سینمای شهید ثالث طناز نبود، عبوس بود، جدی بود، حتماً اجتماعی بود و حتماً سیاسی. تحت تأثیر نگاه چخوفی به موقعیت‌ها و آدم‌ها و تحت تأثیر نوع پرداخت برسون، ملویل، اوزو، هرتسوگ و گدار و کلوگه، کافکا و کامو و چخوف. این نگاه هرچه بود، از همان ابتدا تأثیر گذاشت. این تأثیر را مردم و تماشاگران شاید درنیافتند، اما سینماگران بسیاری این تمهیدات را گرفتند.

۱۳۹۴-۰۴-۰۳ ۱۰:۴۸

نگاهی به بخشی از تأثیر سینمای اروپا بر سینمای آمریکا؛

تأثیر برگمان بر وودی آلن و سینمای او

این که ارتباط بین آلن و برگمان را غیرمعمول می‌دانند احتمالاً ناشی از این است که افراد بسیاری آلن را که به خاطر کمدی‌هایش شناخته‌شده است جزیی از هالیوود می‌دانند که بیشتر فیلم‌های کمدی آمریکایی در آن جا تولید می‌شود. آلن فیلم‌های کمدی بسیاری ساخته، اما آثار او محدود به این ژانر نیستند. او میل بسیاری به نوشتن و ساختن درام‌های قوی داشت.

۱۳۹۴-۰۳-۲۶ ۰۹:۰۸

گزارشی از نشست فلسفه و رسانه با حضور رضا داوری، منوچهر صدوقی سها و احمدرضا معتمدی؛

فیلم بیانیه نیست، فیلم زندگی است

نخواهیم که فیلم برای ما فلسفه بگوید، فیلم‎‎‎سازی که می‎‎‎خواهد درس فلسفه بدهد، برود کلاس فلسفه درس بدهد. خیلی از فیلم‎‎‎سازها فیلسوف هستند، اما در فیلم‌شان فلسفه نمی‎‎‎گویند، فلسفه را پشتوانه‎‎‎ی دیالوگ‎‎‎ها و حرف‎‎‎هایی می‎‎‎کنند که باید معرف شخصیت‎‎‎ها باشند.

۱۳۹۴-۰۳-۲۰ ۰۹:۴۳

تجربه‌ای ایرانی از جشنواره کن؛

بزرگترین جشنواره فیلم دنیا

جدا از حواشی پر زرق و برق آن، می‌توان به یقین گفت که این جشنواره مدیریت بسیار هوشمندانه‌‌ای دارد. هم مدیریت هنری جشنواره و هم مدیریت اجرایی برنامه‌های متنوع جشنواره؛ و همه‌ی این ظرافت و هوش مرهون مردی به نام ژیل ژاکوب است.

۱۳۹۴-۰۳-۱۲ ۱۳:۳۶

درنگی درباره حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره کن؛

در لحظه زندگی کن

به‌نظر می‌رسد جشنواره‌ها محلی برای تبادل ایده‌ها و دیدار رودرروی فیلم‌سازان، ویترین یک‌ساله‌ی سینما و مهم‌تر شاید، محلی برای کشف استعدادهای تازه هستند که یا به‌علت سازوکارهای اقتصادی و سیاسی دیده نشده‌اند و یا نمی شوند؛ این فیلم‌سازان به طور طبیعی پس از بازگشت به کشور خودشان الگو و معرف گونه و نوع خاصی از فیلم می‌شوند.

۱۳۹۴/۰۳/۱۰

گفت‌وگو با مدیر سینماتک موزۀ هنرهای معاصر تهران به مناسبت بازگشایی سینماتک؛

میراث بزرگان

چطور می‌توان مخاطب جدی امروز را که می‌تواند فیلم‌ها را در سینمای خانگی‌اش کامل ببیند، به سینما کشاند؟ به نظرم باید فیلم‌هایی را انتخاب کرد که با ضوابط و آیین‌نامه‌های موجود، تناقض جدی‌ای نداشته باشند و نیاز چندانی نباشد که آن‌ها را اصلاح و تعدیل کرد.

۱۳۹۴-۰۳-۰۷ ۰۹:۳۲

به بهانه اعطای نخل طلای جشنواره کن به ژاک اودیار؛

خشونت تنهایی

عده‌ای از منتقدان، اودیار را از جهت میزان خشونت جاری در سینمایش با کوئنتین تارانتینو مقایسه می‌کنند، اما او اصلاً علاقه‌ای به این مقایسه ندارد و بنا به گفته‌ی خودش ترجیح می‌دهد با سام پکین‌پا، فیلم‌ساز محبوبش در این زمینه مقایسه شود. ژاک اودیار در سینمای بی‌رمق این سال‌های فرانسه حالا دیگر وزنه‌ای محسوب می‌شود، کارگردانی که تسلط تکنیکی‌اش بر ابزار کارگردانی شاید بتوان گفت در میان سینماگران فرانسوی بی‌نظیر باشد.

۱۳۹۴-۰۳-۰۳ ۰۹:۲۹

تأملی بر سینمای مدرن ایران به بهانۀ فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»؛

دنیای دیگر

«در دنیای تو ساعت چند است؟» علی‌رغم اینکه فیلم چندان کاملی نیست و درام محکم و مشخصی ندارد، یک رومانس نوستالژیک (عاشقانۀ خاطره‏‌انگیز) است که سعی دارد در رویکردی مینی‌مالیستی (مختصر) به یک ایماژ (تصویر و تخیل) لایت (ملایم) از عشق دست پیدا کند و به یک تابلوی زیبا تبدیل شود.

۱۳۹۴/۰۲/۳۱

گفت‌وگو با بهرام توکلی درباره فیلم «من دیه‌گو مارادونا هستم»؛

سینما یک هنر است، نه یک بیانیه

بعضی افراد به‌جای تماشا و لذت بردن از سینما، فیلم‌ها را بیانیه فرض می‌کنند و به‌جای آنکه به یاد بیاورند در حال برخورد با آثار هنری هستند، کلیدهای رمزشکن خود را روشن کرده و در تمام مدت نمایش فیلم، در حال رمزگذاری و رمزشکنی و نشانه‌گذاری و نمادشناسی و منتسب کردن کار به کدهایی هستند که تنها در ذهن خودشان وجود دارد، نه در اثر.

۱۳۹۴-۰۲-۲۰ ۰۹:۳۶

تفسير سينمايی بلا تار بر فلسفۀ فردريش نيچه؛

«آری‌گويی» به زندگی، به نكبت‌بارترين زندگی

سخن گفتن از «ضد روشنگری» (counter enlightenment) در تاريخ انديشه‌ها با اتكاء به پژوهش‌های ارزنده‌ی آيزايا برلين كه واضع اصطلاح ضد روشنگری است، امر رايجي است. لكن يحتمل تعميم دادن آن به تاريخ سينما ابهامات و پرسش‌هايی را بر خواهد انگيخت...

۱۳۹۴-۰۲-۱۵ ۱۰:۴۸

نگاهی دوباره به کارنامه و اندیشه آندره بازن؛

آثار بازن، درس هایی برای زمان ما

به‏ لحاظ نظرى، آرزوى بازن شرح ‏و بسط دادن برداشتى از سینما بود که زیبای ى‏شناسى رئالیستى‏ اش را در فن‏ آورىِ بنیادینِ دوربین مى‏ جست. بازن در مقاله ‏اى که شاید مهم‏ترین مقاله ‏مستقل او هم باشد، «هستى ‏شناسى تصویر عکاسانه» (۱۹۴۴)، استدلال مى ‏کرد که اختراع عکاسى مهم‏ترین واقعه در تاریخ هنرهاى تجسمى است

۱۳۹۴-۰۲-۰۹ ۱۰:۱۰

نگاهی به کتاب «فلسفه‌ی فیلم نوآر»؛

فیلم نوآر بازنمایی وجه سیاه و تاریک ذات بشر

پدیده‌‌ی فیلم نوآر تاکنون به تعداد زیادی از نظرورزی‌های جامعه‌شناختی پا داده است. پل شریدر در مورد زمینه‌های جامعه‌شناختی فیلم نوآر، بر ترومای بر‌جای‌مانده از جنگ جهانی دوم تأکید کرده است. مصائبی که ازجنگ‌برگشتگان برای ازسرگیری زندگیِ معمولی در جامعه‌ی پس از جنگ با آن‌ها دست‌به‌گریبان بوده‌اند. از نظر او، فیلم نوآر رابطه‌ی تنگاتنگی با وضعیت اجتماعی دوران پس از جنگ دارد‌.

۱۳۹۴-۰۲-۰۶ ۰۹:۴۵

نگاهی به فیلم «رخ دیوانه» آخرین ساختۀ ابوالحسن داوودی؛

سپهر الگوهای دهۀ نودی

طبیعی است وقتی شرایط روز جامعه و الگوهای اجتماعی و این‌همانی‌های رئال به جهان نمایشی فیلم ورود پیدا می‌کند، جامعۀ نخبگان و الیت متفکر، از اثر سینمایی، با لحاظ شدن جنبه‌های سرگرمی‌سازی که در متن وجود دارد، استقبال خواهند کرد. آنچه سبب می‌شود توده‌های علاقه‌مند و نخبه در جشنوارۀ فیلم فجر اقبالی به فیلم نشان دهند، سرگرم اما متفکرانه بودن است.

۱۳۹۴/۰۲/۰۲

گفت‌وگوی فرهنگ امروز با بهروز افخمی؛

«روباه» سفارش من بود به دولت

سفارشی در این کار وجود نداشته است. شاید بتوان گفت که این فیلم سفارش من به وزارت اطلاعات بوده است. برای من فرقی نمی‌کند که با تهیه‌کنندۀ خصوصی کار کنم یا دولتی. برای من تماشاچی مهم است. اینکه فیلم را ببیند و دنبال بکند؛ البته به شرطی که فیلم، خودش را خیلی جدی نگیرد، چون فیلم‌هایی که خودشان را خیلی جدی می‌گیرند، مخاطب‌زده می‌شود. حتی اگر مخاطب با فیلم خیلی هم ارتباط برقرار کند، ولی فیلم ژست بگیرد، باز دل مخاطب را می‌زند و مخاطب تحویلش نمی‌گیرد.

۱۳۹۴-۰۱-۲۷ ۱۱:۱۹

به مناسبت زادروز چارلی چاپلین؛

دو جستار از تئودور آدورنو در ستایش چاپلین

فرد می‌تواند به خوبی تصور کند که بُعدِ مرموز چاپلین و یا دقیق‌تر آنچه که این دلقک را نسبت به دیگر همنوعانش، بی عیب و نقص کرده، با این واقعیت عجین شده است که گویی او، خشونت و غریزه‌ی سلطه‌جوی خود را بر محیط اطراف می‌افکند، و پیش از هرچیز به واسطه‌ی پرتو افکنیِ این گناه و تقصیر است که چاپلین معصومیتی را تولید می‌کند که بیش از هر قدرتی، به او قدرت می‌بخشد

۱۳۹۴-۰۱-۱۸ ۰۹:۵۷

مارتین روبین؛

بازخوانی فيلم نئو‌نوآر

در نئونوآر، شهری كوچك‌، قديمي و غالباً متروک‌، بستر مناسبي براي زندگی حاشيه‌ای، حس آسيب‌پذيری و فضای متغير فراهم می‌آورد. اين مكان‌، بيش از شهر بزرگ (كه بيشتر مناسب تريلر پليسی است) حساسيت و كارآيی فيلم نوآر را بروز می‌دهد. اماكن پرت و دور از حال وهوای زمانه عمدتاً به محيط بسته‌ای اشاره دارد كه در اغلب فيلم‌های نئونوآر ديده می‌شود‌، اماكنی كه خارج از بزرگراه اصلی تاريخ معاصر قرار دارد.

۱۳۹۴-۰۱-۱۰ ۱۳:۱۵

نگاهی به مستند «جای خالی»؛

راه‌حل‌های دن‌کیشوت‌وار برای معضلات فرهنگی

«جای خالی» یکی از مستندهای چهارمین جشنواره «عمار»، روایتی است از فرهنگ و تغییرات فرهنگی کشورمان. کمیل سوهانی، کارگردان، با این دغدغه سراغ این موضوع رفته است که به نظر می‎رسد ساختار فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی دچار نوعی آشفتگی حاد شده است.

۱۳۹۴-۰۱-۰۶ ۰۱:۰۵

یادداشتی بر فیلم «هتل بزرگ بوداپست»؛

طعنه‎ای به سینمای مدرن

طولانی‌ترین قسمت فیلم میان دیوارهای یک پایگاه نظامی رخ می‌دهد که گوستاو در آن زندانی است. این قسمت متاثر از فیلم‌های کلاسیکی مانند «فرار بزرگ» و «استالاگ ۱۷» و به نوعی ادای دینی به آنهاست. کمی بعد یک تعقیب و گریز نسبتاً طولانی در یک سرازیری اتفاق می‌افتد که طعنه ای است به سینمای مدرن و میل باطنی این سینما به اکشن‌های کامپیوتری با جزئیات زیاد را دست می‌اندازد.

۱۳۹۴-۰۱-۰۴ ۰۰:۰۶

نگاهی به موسیقی تلفیقی در ایران به بهانه انتشار آلبوم «مستور و مست» همایون شجریان؛

مسخ فرهنگی؛ محصول موسیقی تلفیقی در ایران

موسیقی ایرانی و دستگاهی ما در حال آسیب دیدن است و متاسفانه آسیبی که از قِبال تولید آلبوم‌هایی با عنوان تلفیقی که براساس طراحی و اصول دقیقی تولید نشده‌اند، نصیب ما می‌شود، «مسخ فرهنگی» است به این معنا که با استفاده از سازهای اروپایی و دستگاه ماهور،‌گام‌ها را با یکدیگر تلفیق می‌کنند و فاجعه‌ آنجایی رخ می‌دهد که موسیقی اروپایی بالا می‌آید وپررنگ‌تر می‌شود و به همین شکل کم‌کم لباس موسیقی ایرانی از تن آثار منتشر شده در عرصه موسیقی در می‌آید و موسیقی فرنگی جای آن را می‌گیرد.

۱۳۹۳-۱۲-۲۷ ۰۹:۴۶

بسته پیشنهادی «فیلم » فرهنگ امروز؛

حافظه، تاریخ و تکرار

فرهنگ امروز بنا داشت به مناسبت سال نو فیلم‌های درخشانی را که در سال گذشته اکران شد به خوانندگان معرفی کند. اما از آنجا که قطعا مخاطبان فرهنگ امروز خود پیگیر فیلم‎های اخیر بودند بر آن شد تا به معرفی مهم‌ترین فیلم‌هایی که با تم فلسفی در سینمای جهان نمایش داده شده بپردازد.

۱۳۹۳-۱۲-۲۱ ۱۱:۱۱

نگاهی به نمایش «یک صبح ناگهان» ساخته‌ی حسین پاکدل؛

تلاش نافرجام برای روایت یک برهۀ تاریخی

«یک صبح ناگهان»، روایت روزهایی است که ناصرالدین‌شاه قاجار ترور شده و دعوا بر سر جانشینی وی است. در میان این بلبشو که همه‌ی مردم ایران درگیر آشوب آن روزها هستند، جوان هنرمندی که نقاش و شاگرد کمال‌الملک است (مهدی پاکدل) به خاطر حمله‌ی کارمندان اداره‌ی معارف به منزل او و پاره‌ کردن نقاشی‌هایش خودکشی می‌کند.

۱۳۹۳-۱۲-۱۶ ۰۹:۳۵

از سینمای جنگی تا رمانس‌های عاشقانه؛

دخترکان شاگردمغازه به سینما می‌روند (۲)

تنها زمانی که توده‌ی مردم سرنوشت احمقانه یک نفر را به‌مثابه مرگی قهرمانانه قلمداد کنند، می‌توانند آن را از نظر اخلاقی تحمل کنند. فیلم‎‌های جنگی برای تربیت توده مردم هستند.

۱۳۹۳-۱۲-۱۱ ۱۱:۲۶

گفتاری از زیگفرید کراکوئر در نقد سینمای جریان اصلی؛

دخترکان شاگردمغازه به سینما می‌روند (۱)

برای بررسی جامعه‎‌ی امروزی، شخص باید به اعترافات تولیدات صنعت سینمای آن جامعه گوش فرا دهد. همگی بدون آنکه واقعاً بخواهند، رازی زمخت و خشن را فاش می‎‌کنند. در تسلسل بی‌پایان فیلم‎‌ها تعداد محدودی از تم‎‌های معمول چندین و چند بار تکرار می‎‌شوند و آشکار می‎‌کنند که جامعه چگونه می‎‌خواهد خود را دریابد.

۱۳۹۳-۱۱-۳۰ ۱۱:۱۶

نگاهی به نظرات استاد مرتضی مطهری دربارۀ تلویزیون؛

اصول ‌‌‌‌موضوعه‌ی رسانه‌ی دینی

رسانه‌‌‌‌ بصریِ دینی مقوله‌‌‌‌ای ممکن و موجه است و هیچ تناقضی را منعکس نمی‌‌‌‌کند. اقتضائات و الزاماتی که ما آن را به شیوۀ بیانی رسانه‌‌‌‌های بصری نسبت دادیم، چیزی نیست مگر «زبان» یا به عبارت دقیق، «دستور زبان» حاکم بر این رسانه‌‌‌‌ها. این رسانه‌‌‌‌ها «زبان» متفاوت و در نتیجه «دستور زبان» متفاوتی دارند و مسئله‌ی اولیه و اساسی ما به دست آوردن درک صحیح و عمیقی از «دستور زبان» چنین رسانه‌‌‌‌هایی است.

۱۳۹۳-۱۱-۳۰ ۱۰:۲۳

نگاهی به آخرین ساخته لوک بسون؛

لوسی خدای‌واره‌ای زمینی...

این فیلم، در واقع نوع نگاه تمدن غرب به هستی، وجود، مبدأ و معاد آن است؛ جهانی که انسان در آن محور است، می‌سازد، می‌فهمد، اراده می‌کند و خود نیز اجرا می‌کند.

۱۳۹۳-۱۱-۲۷ ۱۰:۴۲

بهزاد جامه‌بزرگ؛

ملاحظاتی غیرسینمایی دربارۀ «محمد رسول‌الله» ساختۀ مجید مجیدی

همکاران مجیدی در فیلم‌برداری، طراحی صحنه، جلوه‌های ویژه، موسیقی و چهره‌پردازی، تدوین و... اگرچه هریک در زمره‌ی بهترین‌های جهان در حرفه‌ی خود محسوب می‌شوند، اما ظاهرا ایشان را نسبتی با جهان اسلام و مقولاتی مثل معنویت و نبوت در عالم اسلام نبوده است.

۱۳۹۳-۱۱-۲۱ ۱۴:۱۲

ویژه جشنواره فیلم فجر(۱۸)/ نگاهی به فیلم‎نامه‌ی«خانه دختر»نوشته‌ی پرویز شهبازی؛

این خانه سیاه است

«خانه دختر» فیلمِ فیلم‎نامه است،یا به بیان بهتر باید گفت «خانه دختر» فیلم ایده است. فیلم‎نامه‌ی«خانه دختر» بی‌ایراد نیست و حتماًمی‌توان از گیر و گرفت‌های منطقی فیلم‎نامه و تغییرات آنی و بی‌منطق نقطه‌نظر راوی اثر و چرخش در شیوه‌ی روایت و یا شکل تعریف شخصیت‌ها و دلایل ورود آن‌ها به اثر و یا خروجشان از دایره‌ی داستان‌گویی در میانه‌ی فیلم بسیارگفت.