-
۱۳۹۴-۰۹-۱۴ ۰۹:۲۸
گزارشی از سخنرانی حمید وحیددستجردی در همایش «وضعیت فلسفه در دانشگاهها» (۱)؛
معرفت‌شناسی گواهی
سؤال اصلی درباره‌ی طبیعت گواهی این است: چرا باورهای که مبتنی بر گواهی هستند، می‌توانند دارای حیثیت معرفتی شوند و به لحاظ معرفتی موجه باشند و چه شرایطی باید احراز شود تا این باورها دارای این حیثیت شوند؟ ما منابع متفاوتی را برای اخذ معرفت و باورهای جدید نسبت به جهان خارج و خود داریم، مانند ادراک حسی، حافظه، استدلال، شهود، استنتاج. یکی از این منابع معرفتی، گواهی یا testimony است.
-
۱۳۹۴/۰۸/۲۴
گفتاری از نعمت‌الله فاضلی؛
صوری بودن نهاد آموزش عالی و بحران این نهاد
صوری شدن نهاد علم و آموزش عالی در ایران معاصر یکی از مهم‌ترین مسائل ما است. صوری و بوروکراتیک شدن دانشگاه و نهاد علم در ایران معاصر شاید به این واقعیت برگردد که ما از همان ابتدای شکل دادن به نهاد آموزش عالی جدید در ایران، یعنی از زمان تأسیس دارالفنون و پس از آن تأسیس دانشگاه تهران، دانشگاه را بیش از هر چیز به‌عنوان نهادی برای توطئه‌ی دولت مدرن گسترش داده‌ایم، نه شکل دادن دولت-ملت مدرن.
-
۱۳۹۴-۰۸-۱۱ ۱۲:۳۰
نگاهی مختصر به وضعیت ادامۀ تحصیل فارغ‌‌‌‌‌التحصیلان فلسفۀ علم در خارج از کشور؛
دشواری‌های یک انتخاب
شانسِ گرفتن پذیرش در رشتۀ فلسفۀ علم، بسیار اندک است. بسیاری کسان ممکن است به فلسفۀ علم، ذهن یا منطق علاقه‌‌‌‌‌مند باشند، اما نسبت به سایر شاخه‌‌‌‌‌های فلسفه، نظیرِ فلسفۀ اخلاق، تاریخ فلسفه، زیبایی‌شناسی، متافیزیک و غیره بی‌‌‌‌‌علاقه باشند. ادامۀ تحصیل در رشته‌‌‌‌‌ای که به کم‌‌‌‌‌درآمدی و عدم امنیت شغلی معروف است، تنها زمانی میتواند توجیه‌پذیر باشد که شما علاقه‌‌‌‌‌ای دیوانه‌‌‌‌‌وار نسبت به موضوع آن داشته باشید، نه اینکه تنها بیست درصد از آن مطلوبِ شما باشد.
-
۱۳۹۴-۰۷-۲۸ ۱۱:۲۵
ناصر فکوهی؛
سرگذشت «شبه دانشگاهها» در ایران
جهان امروز جایی نیست که به ما فرصت‌های زیادی برای انتخاب راه‌های آزمون و خطایی بدهد. هم از این رو، هر چه زودتر به این معضل یعنی نیاز بالای جامعه خود به برخورداری از عرضه‌اندیشه و علم و فرهنگ در بالاترین سطح و نه لزوماً در کادر دانشگاهی توجهی اساسی کنیم و دولت نیز بهتر است به جای آنکه مثل همیشه تصور کند تنها راه این کار، تصدیگری است، متوجه شود که در هر دو بخش آموزش و پژوهش «رسمی» و «پیرادانشگاهی»، باید بیشتر در موقعیت ستادی و کمک به پیشرفت این نهادها با ایجاد حداکثر استقلال برای آنها عمل کند.
-
۱۳۹۴-۰۷-۰۱ ۰۶:۲۹
ناصر فکوهی؛
«مردم شناسی»، میراث استعمار فرانسوی و بریتانیایی در ایران
وقتی سخن از میراث مردم شناسانه فرانسوی ( و تقریباً همیشه باید اضافه کرد بریتانیایی) برای کشور خود می‌زنیم و بر نیاز به چرخشی اساسی به سوی مدرن کردن این رشته و سوق یافتن به سمت انسان شناسی می‌بریم، ابداً با بحثی در مورد دو کلمه روبرو نیستیم. بلکه جهانی از اندیشه این دو واژه را از هم جدا می کند
-
۱۳۹۴-۰۶-۰۸ ۰۸:۵۱
غلامرضا ذاکرصالحی؛
دانش‌آفرینی در دانشگاه ایرانی
در دانشگاه‌های ما وضعیت دانش‌آفرینی در بین اعضای هیئت علمی از یک نظر مقطعی، گسسته و مبتنی بر برنامه‌ی فردی است؛ از نظر محتوا هم فاقد نوآوری و نیز اقتباسی و مبتنی بر پارادایم‌های رایج است؛ از نظر قالب هم مقاله‌‍‌‌محور و مبتنی بر انتشار مقاله است.
-
۱۳۹۴-۰۵-۲۸ ۰۹:۲۲
نقد مقصود فراستخواه بر فرامرز رفیع‌پور (۲)؛
غلبه قالب‌های ذهنی دوانگارانه
اینکه تجدد ما مشکل دارد برای این است که نتوانسته است از رهگذر نقد سنت‌هایمان راه بازکند. چون سنت ما امتناع از نقد داشت و از نقد گریزان بود والا تجدد لزوما چیزی یکسره جدا از سنت نیست. اما دوانگاری که در کتاب آناتومی به چشم می‌خورد دوانگاری‌های فقط سنت و تجدد نیست. دو انگاری میان سود جمعی با سود فردی، دوانگاری میان قناعت و ثروت، میان انسجام اجتماعی و فرد‌گرایی و دوانگاری میان دین و دنیاست.
-
۱۳۹۴-۰۵-۲۵ ۱۰:۰۳
نقد مقصود فراستخواه بر فرامرز رفیع‌پور (۱)؛
جامعه شناسی کلینیکی حاصل غلبه زبان تجویز بر زبان تحلیل
اقتدارگرایی فرزند کمال‌گرایی است. برای رساندن جامعه به کمالی که در ذهن داریم مداخلات حداکثری حکومتی در سیاست اجتماعی را لازم می‌بینیم. بدین ترتیب مدل سیاست اجتماعی جناب دکتر رفیع‌پور ، مدل دولت‌گرا و اقتدارگراست نه سیاستی اجتماعی که از حوزه عمومی و از متن گفتگوهای مدنی دربیاید. خصوصا که فرض کمال‌گرایی ایشان سر به کمال‌گرایی سیاسی هم می‌گذارد.
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۹ ۰۹:۰۲
گفتوگو با رضا مهدی پیرامون میان‌رشته‌ای ها؛
دانشگاه در ایران یک دبیرستان معظم با ساختار، فرایند وکتب معین است
نگاه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی ایران به مفاهیمی نظیر دانش، مهارت، نگرش، آموزش و فناوری، به نحوی است که نه تنها برای توسعه میان رشتگی بلکه برای هر نوع ابتکار اساسی دیگر نیز عرصه را باز نمی کند.. تاکنون توسعه میان رشتگی و ایجاد زمینه و شرایط برای توسعه آن، دغدغه و اولویت نظام دانشگاهی ما نبوده است. به نظر من، عملکرد دانشگاهها در قلمرو علوم سخت(Hard science)، بهتر از علوم انسانی بوده است.
-
۱۳۹۴-۰۴-۲۳ ۱۷:۰۰
مسعود صادقی؛
بسیارنویسی یا پربارنویسی!؟
ما همه‌ی پرنویسان و پرکاران عرصه‌ی علم و نشر را به یک چوب می‌رانیم. عده‌ای از پرنویسان سطحی لزوماً و واقعاً بیشتر ننوشته و نتیجتاً بیشتر نیز نیندیشیده‌اند؛ مثلاً استادی که سی مقاله‌ی علمی-پژوهشی نوشته، اما یازده‌تا را هریک با یکی و یکی را با دو تن و شش‌تا را با یکی دیگر و هفت‌تا را با دو دیگر و تنها پنج‌تا را به تنهایی نگاشته، معلوم است که پرنویسی است که امتیاز بسیاری از محل مقاله کسب کرده، اما واقعاً و شخصاً بسیار ننوشته و به تبع آن بسیار نیز نیندیشیده است
-
۱۳۹۴/۰۳/۲۴
محمدامین قانعی‌راد در گفتوگو با «فرهنگ امروز»؛
علوم انسانی و ساخت دولت-ملت
به نظر من در مورد ایران اجرای چنین پروژه‌ای ممکن است که دانش، دانشگاه و علم را از جایگاه و رسالت اصلی خود خارج سازد؛ چراکه در نظر من در کشورهایی مثل ما که جزء کشورهای درحال‌توسعه هستیم، دانشگاه نقش بسیار مهمی که دارد، در وهله‌ی اول کمک به ساخت دولت-ملت است و پس از آن کمک به نهادهای اقتصادی قرار دارد؛ یعنی دانشگاه باید دارای نقشی میانجی‌گرایانه و کنشی ارتباطی برای تقویت دولت سالم، فراگیر و قانونمند باشد، دولتی که کلیه‌ی گروه‌ها و طبقات اجتماعی و اقلیت‌ها را پوشش دهد.
-
۱۳۹۴-۰۳-۰۹ ۰۸:۴۸
نشست «عدالت آموزشی و مسئله‌ی گسترش مدارس خصوصی» (۳)
ائتلاف نولیبرال‌ها و محافظه‌کاران در ایران
اینکه ساختار چنین و چنان است نباید به معنای رفع مسئولیت ما برای از قوه به فعل رساندن عاملیت‌های خودمان به قصد تغییر ساختارها باشد و نه به معنای غفلت ما از نقش نیروها و عناصر مشخص در استقرار و استمرار این ساختارها، ساختارها همیشه وجود داشته‌‌اند و همیشه نیز بسیار قوی بوده‌اند.
-
۱۳۹۴-۰۳-۰۴ ۰۹:۴۴
گفتاری از «مهدی منتظرقائم» در باب روش تحقیق در علوم اجتماعی؛
روش تحقیق ترکیبی، پرکننده‌ی فاصله‌ی مطالعه تا اجرا
ما در دانشگاه خودمان را مسئول علم تفسیر میکنیم؛ بنابراین تا جای ممکن از توصیه فرار میکنیم و حتی اگر فرار هم نکنیم روش تحقیق ما برای توصیف و تبیین میتواند توصیههای نهایتاً واقع‌گرا را عرضه کند؛ درحالی‌که دولت کمابیش رسالتی ایدئولوژیک برای خودش قائل است و نه از نظر تبیین وضع موجود، بلکه از منظر آرمان یا وضع مطلوب در حال نگاه کردن به جامعهی موجود است
-
۱۳۹۴/۰۳/۰۳
گفتوگو با آزاد‌ارمکی درباره تقلّب علمی و فروش پایان‌نامه؛
دانشگاه در غربت آکادمیسین‌ها
مشکل درون دانشگاه است. درون دانشگاه، دچار آسیبی عمده و اساسی شده است که به این زودی، به‌دلیل بوروکراتیک‌کردن دانشگاه به‌جای آکادمیک‌کردن آن، مرتفع نخواهد شد. ... حجم انبوهی از آدم‌ها وارد سیستمی شدند که توانایی و مختصات کار در دانشگاه و ویژگی و صفات مورد نیاز آن را نداشتند. ورود حجم انبوهی از این آدم‌ها که بیشتر کارمند هستند تا استاد، آکادمی را به اداره تبدیل کرده است و به‌نظر می‌رسد این اصلی‌ترین ضعفی است که وجود دارد.
-
۱۳۹۴-۰۲-۱۶ ۰۹:۰۰
نقدی بر همایش «هشت دهه علوم اجتماعی در دانشگاه تهران» از منظر دانشجویان؛
به پایان آمد این دفتر، حکایت همچنان باقیست
در همایش هشت دهه علوم اجتماعی در دانشگاه تهران، دانشجویان علوم اجتماعی این دانشگاه خواستار تریبون شدند تا اعتراضات و سؤالات خود را به گوش اساتید این رشته رسانده و از آنان خواستار دستاوردهای هشت دهه علوم اجتماعی در این دانشگاه باشند. اما سوالات بیپاسخ در همایش باقی ماند.
-
۱۳۹۴-۰۲-۱۰ ۱۱:۳۲
گزارشی از سخنرانی یوسف اباذری در همایش ۸ دهه علوم‌اجتماعی ایران؛
انزواى جامعه‌شناسی
با تضعیف جامعه‌شناسی، دو علم تقویت شدند؛ یکی روانشناسی است و دیگری فلسفه. منظور از روانشناسی این است: این نحله می‌گوید جامعه مشكل دارد اما از نظر آن، مشكل كجاست؟ مشكل در فرد است، نه در جامعه. چه كسی باید به این فرد رسیدگی كند؟ روانشناسی. كاستی‌ای در جامعه‌شناسی وجود ندارد بلكه این نحله دیگر جایی برای جامعه‌شناسی قایل نیست.
-
۱۳۹۴-۰۲-۰۶ ۰۹:۲۵
داوود مهدویزادگان/ در باب اخلاق در دانشگاه؛
نقد رویکرد پوزیتیویستی حاکم بر فرهنگ دانشگاهی
سلطه‌ی رویکرد پوزیتیویستی (اثبات‌گرایانه) بر دانشگاهها موجب فاصله گرفتن دانشگاه از اخلاق فضیلت شده است. باور به تفکیک دانش و ارزش از جمله سرچشمه‌های فکری فاصله‌ی دانشگاه و اخلاق است. پیامدهای ناگوار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی چنین فاصله‌ای ضرورت نقادی سلطه‌ی اثبات‌گرایی بر فرهنگ دانشگاه را دوچندان کرده است.
-
۱۳۹۴/۰۱/۲۲
گفتوگو با «ابراهیم فیاض»؛
موج ورود آقازادههای فارغالتحصیل خارج به دانشگاهها
متأسفانه ما الآن داریم میشنویم که استاد بیسواد در حال حکومت کردن است. ما الآن در دانشکدهی خودمان استادی داریم که به لحاظ دانش به‌قدری فاجعه است که دانشجویانش همه ناراحت هستند و چیزی به دانشجویانش نیاموخته است. این استاد باید برای چه کرسی استادی را داشته باشد؟ تمام این افراد با ارتباط و زدوبند وارد شدهاند، چون افراد کافی نداشتیم، اگر مهارت وجود داشت به خیلی از این اساتید میگفتند که بروند.
-
۱۳۹۴-۰۱-۱۹ ۱۰:۱۰
زایش شبه علم در کشور (۲)؛
بت وارگی مدرک دانشگاهی
سیر کالایی شدن مدرک دانشگاهی در ایران در جهت ارزش نشانه‌ای، خلق اخلاقیات جدید و طبیعی جلوه دادن نیاز یا تولید نیاز جدید برای انسان است. این روند رفتار مصرفی مردم را در جهت ارتقای تحصیلی شکل داده است، به‌طوری‌که این نیازهای طبیعی جلوه داده شده برای مردم تبدیل به یک ضرورت شده است و همه بایستی طبق الگوی رفتار مصرفی در سطوح تحصیلی جدید شرکت نمایند، در واقع اعتبار و منزلت نشانه‌ای با کالایی شدن مدرک همسو است
-
۱۳۹۴-۰۱-۱۷ ۰۹:۱۷
نگاهی نشانه‌شناختی به تحول معنایی-کارکردی آموزش عالی (۱)؛
زایش شبه‌علم در کشور
نگاهی تبارشناسانه به مفهوم واژه دکتری در غرب و در ایران نشان می‌دهد که افول معنایی و کارکردی دکتری در ایران اتفاق افتاده است، درحالی‌که در غرب واژه‌ی دکتری که ابتدا برای رشته‌های طب، حقوق و فلسفه عمدتاً به کار می‌رفت برعکس، با تخصصی شدن علوم اعتبار و کارکرد تخصصی‌تر و سازمان‌یافته‌تری دور از تعلقات امر سیاسی به خود گرفته است. دکتری به‌عنوان عالی‌ترین مدرک تولید علم در غرب، همسو با تخصصی شدن رشته‌ها بُعد دیگری پیدا کرده است، آن بُعد عبارت است از ابداع و تولید علم در وجه غالب!
-
۱۳۹۳-۱۲-۲۶ ۱۱:۰۶
فکوهی در نشست «چشم اندازهای جدید آموزش و پژوهش در نگاه بینرشتهای انسان‌شناختی»؛
پایان آکادمی یا آغاز دوره‌ی جدید!؟
سیستم آکادمیک، دانشگاهی و علمی ما احتیاج به تغییرات عمیق و ریشه‌ای دارد. دولت باید تصدیگری خودش را کاهش بدهد و به حداقل برساند و تفویض اختیار به سیستم‌های مردم‌نهاد، انجمن‌های علمی و غیرانتفاعی بکند و فضا باز شود.
-
۱۳۹۳-۱۲-۲۵ ۰۹:۴۱
نگاهی به مصائب پیش روی دانشجویان علوم اجتماعی؛
علوم اجتماعی در کدام مسیر؟
مشخص نبودن جایگاه علوم اجتماعی در جامعه و توقعات ضد و نقیض از آن، و از طرف دیگر نبود آینده شغلی مطمئن برای دانشجویان این رشته، علوم اجتماعی را با بحران مواجه کرده است.همه ما شنیده‌ایم که گاه از مرگ جامعه‌شناسی صحبت می‌شود و گاه از ناکارآمدی آن و گاه از غربی بودن آن. از همه مهم‌تر وجود مراکز متعدد تصمیم‌گیری و یا تصمیم‌گیری متخصصان فنی و مهندسی برای حوزه علوم اجتماعی است که پویایی آن را به چالش کشیده است.
-
۱۳۹۳-۱۲-۲۳ ۱۱:۰۶
گفتاری از سارا شریعتی؛
تاملی در موانع پنهان آموزش جامعه‌شناسی هنر در ایران
مدرسه و نهادهای آموزشی، علی رغم سیاست دمکراتیزاسیون، عمومی و رایگان شدنشان برای همه، باز هم به بازتولید نظم وسلطه پیشین می‌پردازند و میدان فرهنگ و هنر عملا باز در قلمرو «وارثان» باقی می‌ماند. در نتیجه عمومیت این نهادها عملاً به عمومی شدن فرهنگ و هنر نمی‌انجامد، و در پس پرده دمکراتیزاسیون باز همان نظم پیشین است که برقرار می‌شود.
-
۱۳۹۳-۱۲-۱۲ ۰۹:۳۳
گفتاری از علیرضا منصوری؛
درباره‌ی نسبت علم و تکنولوژی
تمایز بین علوم کاربردی و تکنولوژی موضوعی است که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. تکنولوژی هر چند علوم کاربردی را در برمی‌گیرد ولی علاوه بر آن شامل ابداعاتی در پیاده‌سازی نتایج علوم کاربردی و حفظ و نگهداری محصولات و سیستم‌های تکنولوژیک است. عدم توجه به تمایز بین علوم کاربردی و تکنولوژی و خلط این دو تا ناشی از بی‌توجهی به تمایز معیارها و شاخص‌ها از یک سو و قضایا از سوی دیگر است.
-
۱۳۹۳/۱۱/۰۴
گفت و گو با دکتر غلامرضا ذاکر صالحی؛
از اقتباس فعال تا تولید بومی علم انسانی
اگر علوم انساني در ايران بخواهد توسعه يابد بايد از تجربيات تاريخي غرب استفاده كند و ارتباط منفعل خودش را به ارتباط فعال تبديل كند. ما شايد نتوانيم در علوم نساني به‌فوريت به توليد دانش دست اول بپردازيم، اما اگر بخواهيم حركت خود را يك گام بهبود دهيم، مي‌توانيم ابتدا از يك اقتباس كننده منفعل به اقتباس كننده فعال تبديل شويم.
-
۱۳۹۳-۱۰-۲۷ ۰۹:۳۰
یادداشتی از نعمت‌الله فاضلی درباره‌ی تحول ایده‌ی دانشگاه؛
لطفاً وارونه فکر کنید!
ایده‌ی دانشگاه در جهان امروز در پرتو آن چیزی است که ادگار مورن و دیگران از آن تحت عنوان «اندیشه‌ی سیاره‌ای» یاد می‌کنند. امروز گفتمان دانشگاه خود را در چارچوب «اندیشه‌ی سیاره‌ای» و نه در چارچوب مرزهای ملی بازتعریف می‌کند.
-
۱۳۹۳-۱۰-۱۴ ۱۱:۰۱
گزارش سومین همایش ملی «پژوهش اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایران»/ بخش دوم؛
طرحِ «شکست دانشگاه» روا نیست
اینکه گفته شود «دانشگاه شکست خورده» است به لحاظ اخلاقی روا نیست. این افت وحشتناک که البته در این سال‌های اخیر وضوح آن بیشتر شده است مختص این سال‌های اخیر نیست، بلکه تنها برای امروز صریح‌تر و بی‌پرواتر شده است و یک‌چنین پدیده‌ای را در این حد و حدود نمی‌شود به افراد نسبت داد و گفت افراد دانشگاهی یا محیط‌های دانشگاهی صرفاً بی‌اخلاق شدند، ولی باید با مدل دیگری به تحلیل این مسئله پرداخت.
-
۱۳۹۳/۱۰/۱۲
گفتوگو با مراد فرهادپور؛
ترجمه، استعاره‌ای برای تفکر
امروز در شرایطی به سر می‌بریم که روزبه‌روز به کثرت ترجمه‌های نامفهوم افزوده می‌شود و نامفهومی نه رذیلت، بلکه فضیلتی برای فکر به شمار می‌رود./ وزارت ارشاد آگاهانه به این ترجمه‌های اشتباه مجوز می‌دهد، چون می‌داند از دل آن چیزی بیرون نمی‌آید، مثل بیابانی که در آن فرد به دنبال سراب می‌گردد.
-
۱۳۹۳-۱۰-۰۹ ۱۱:۳۷
گزارشی از همایش «پژوهش اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایران»/ بخش نخست؛
چرا دانشگاه در ایران با شکست مواجه شد؟
فکر تأسیس دانشگاه در ۱۳۰۷ به ایران آمد، ولی ۱۳۱۳ عملی شد. این تأخیر به این دلیل بود که در مرکز قدرت یک بدبینی نسبت به خود دانشگاه وجود داشت، در نتیجه نمی‌خواستند دانشگاه به وجود بیاید. وقتی رضاشاه در کابینه‌ای پرسید برای تکمیل این شهر چه کار دیگری می‌شود کرد؟ گفتند یک عمارت یونیورسیتی وجود دارد که باید آن را در این شهر درست بکنیم، اما ظاهراً بیشتر به این دلیل موافقت شد که تأسیس دانشگاه در ایران بهتر از رفتن دانشجویان به خارج تلقی شد.
-
۱۳۹۳-۱۰-۰۶ ۱۱:۴۱
نگاهی به تلاش‌های انجام‌شده برای کاربردی کردن علوم سیاسی؛
آیا سیاست‌گذاری عمومی میتواند علوم سیاسی را کاربردی کند؟
علوم سیاسی بسیار خاص و نخبه‌گرا میباشد و نهادها و مراکز آن محدود و حساس هستند، این فلسفه در مورد گسترش تحصیلات تکمیلی و دادن مجوز تشکیل دوره باید در نظر گرفته میشد، درحالی‌که در سال‌های اخیر، ورودی‌های علوم سیاسی به‌خصوص در دانشگاه‌های پیام نور و آزاد اسلامی رو به افزایش است و تحصیلات تکمیلی نیز بی‌قاعده گسترش بی‌رویه داشته است.