-
۱۳۹۳-۰۹-۲۳ ۱۰:۱۲
تری ایگلتون؛
ژیژک: ملغمه‌ی غریب واقعیت و توهم
دیگر جنبه‌ی پسامدرنی نوشته‌های ژیژک در آمیختن توهم و واقعیت در آن است. برای استاد ژیژک، ژاک لاکان هیچ کس فریب‌کارتر از کلبی‌مسلکی نیست که مدعی شود همه چیز را دیده است و می‌داند و از این ادعای فرویدی بی‌خبر است که توهم ـ یا فانتزی ـ در دل واقعیت ساخته میشود. همه‌ی این نکته‌ها درباره‌ی نوشته‌های ژیژک هم صادق است.
-
۱۳۹۳-۰۹-۱۹ ۰۹:۰۷
ژاک دریدا؛
اصل دلیل: دانشگاه در چشمِ شاگردانش
تا آنجا که من می‌‌دانم، هیچ‌‌کسي تا به‌‌حال دانشگاهی را بر علیه دليل تأسیس نکرده‌است، بنابراین ممکن است، به شيوه‌‌ای مستدل، تصور کنیم که دلیل بودن دانشگاه، همواره خودِ دلیل و ارتباط ذاتی دلیل با وجود {بودن} بوده است. اما آنچه که اصل دلیل خوانده میشود صرفاً دلیل نیست...
-
۱۳۹۳-۰۹-۱۵ ۱۲:۰۸
نگاهی به ترجمۀ محسن ثلاثی از «استبداد شرقی» کارل ویتفوگل؛
بی‌دقتی‌های یک ترجمه
هدف من در این مختصر، بررسی محتوایی کتاب ویتفوگل نیست -هرچند که جای چنین تحلیلی در ایران خالی است-، بلکه در این نوشتار کوشیده‌ام نگاهی به ترجمه‌ی آن داشته باشم، چون مایلم به‌صراحت بگویم که ترجمه‌ی کتاب متأسفانه نه در شأن ویتفوگل و نه در شأن «استبداد شرقی» است.
-
۱۳۹۳-۰۹-۱۳ ۱۲:۲۱
گی دِبور؛
تزهايی در باب انقلاب فرهنگی
آنان که می‌خواهند بر نظم قديمی مستقر، آن هم در تمامی جنبه‌‌هايش، فايق آيند نمی‌توانند به بی‌نظمی‌ای بپيوندند که در وضعيت کنونی جاری است، حتی در عرصه‌‌ی فرهنگ. نبايد دست روی دست گذاشت و منتظر ماند تا، در فرهنگ نيز، نظم مؤثر آينده ظهوری انضمامی داشته باشد...
-
۱۳۹۳-۰۸-۱۷ ۰۰:۱۰
نگاهی به زیبایی‌شناسی نیچه و کامو؛
امر وجودی در برابر امر پوچ
کامو چنین کارکردی را برای هنر نمی‌پذیرد. هنر چیزی را نمی‌پوشاند؛ بدین معنا جهان کامو طاقت‌فرساتر از جهان نیچه است، جهان نیچه در میان مرزهایش توسط تسکینی محصور شده است که به طور آنی به انسان در موقعیت وجودی‌اش آرامش می‌بخشد؛ هنر. چنین عامل تسلی‌بخشی در جهان کامو وجود ندارد.
-
۱۳۹۳-۰۸-۱۰ ۱۲:۱۵
پاسخ سایمون کریچلی به اسلاوی ژیژک؛
مقاومت باهوده است
همان‌طور که کارل اشمیت به ما یاد آور میشود- و نباید فراموش کنیم این حقوق‌دان فاشیست از ستاینده‌های بزرگ لنین بود- دو روایت عمده از چپ غیرپارلمانی، غیرلیبرال وجود دارد: اتوریتاریسم و آنارشیسم. اگر ژیژک مرا با خشونت ویژه‌ی لنینیستی به خاطر تعلق به دومی مورد هجوم قرار می‌دهد، متناسبن واضح است خود طرف‌دار کدام فرقه است.
-
۱۳۹۳-۰۸-۰۷ ۱۶:۴۶
به مناسبت سیصدودهمین سال‌مرگ جان لاک؛
انسانشناسی تاریخی جان لاک
برخلاف هابز که روش تحلیلی‌اش جامعه را به ساده‌ترین عناصر آن یعنی افراد اتمیزه تجزیه می‌کرد، لاک انسان را اساساً دست‌کم نیمه‌اجتماعی در نظر می‌گرفت. پس‌زمینه‌ی انسان‌شناختی او خواهان این تصدیق بود. ساگارد در توضیحاتش درباره‌ی هورن‌ها می‌گوید: «انسان حیوانی اجتماعی است که نمی‌تواند بدون همنشین زندگی کند».
-
۱۳۹۳-۰۸-۰۶ ۱۲:۱۸
بررسی تحلیلی-تاریخی آثار مربوط به هگل در ایران؛
تکلم هگل به فارسی
در سال ۱۳۸۲ به ناگاه یکی از بزرگترین آثار هگل که در عین حال یکی از عظیم‌ترین و دشوارترین آثار تاریخ فلسفه است با ترجمۀ مترجمی بی‌نام و نشان و بدون هیچ سابقه‌ای، توسط انتشارات شفیعی منتشر شد: پدیدارشناسی روح؛ ترجمه‌ای غیرفلسفی، ناپخته، با ایرادات بسیار، با ادعای ترجمه از متن اصلی آلمانی بدون ذکر هیچ منبعی.
-
۱۳۹۳-۰۸-۰۴ ۰۹:۲۲
اسلاوی ژیژک؛
مقاومت بیهوده است
این کلمات به ساده‌گی بیان‌گر آن‌اند که حاکمیت لیبرال-دموکراتیکِ امروز و رؤیای سیاست «طلب‌خواهیِ نامحدود»ِ آنارشیستی در ارتباطی انگل‌واره و دوسویه موجودیت دارند: نماینده‌گان آنارشیستی، تفکر اخلاقی را عهده‌دار می‌شوند و حاکمیت نیز نقش اداره و تنظیم اجتماع را تقبل می‌کند.
-
۱۳۹۳-۰۷-۳۰ ۱۱:۱۰
صالح نجفی؛
نقدی بر ترجمه «ناخودآگاه زیباشناختی» رانسیر
ناآشنایی یا عدم آشنایی کافی با زبان مبدا کار دست ما مترجمان حاشیه‌ای و به تمام معنای کلمه «جهان سومی»می‌دهد ولی هر مترجم باوجدانی در قبال جمله‌هایی که در زبان مقصد تولید می‌کند «مسوول» است، نه فقط در قبال خواننده‌های احتمالی بلکه در پیشگاه شعور خودش.
-
۱۳۹۳-۰۷-۲۲ ۱۱:۴۶
گفت‌وگو با «آلن بدیو»؛
تئاتر و فلسفه زوج متخاصم و مکمل
تضاد میان آپولونی و دیونوسوسی یا عقل و قدرت امر تراژیک، تصویری قدرتمند است اما روشنگر این ابهام نیست. رابطه یادشده از آن‌رو مبهم است که پرسش فلسفی‌محوری‌ای که رابطه فلسفه با تئاتر را تعریف می‌کند، به‌زعم من، رابطه میان «حضور» و «بازنمایی» است. یا می‌توان گفت میان بود و نمود؛ به‌همین دلیل است که رابطه میان فلسفه و تئاتر مساله‌دار است.
-
۱۳۹۳-۰۷-۱۹ ۱۰:۴۴
میشل فوکو؛
پروبلماتیزه‌کردن چیست؟
کارِ تاریخ تفکر باید این باشد که در ریشۀ این راه‌حل‌های متنوع، صورت عمومی پروبلماتیزه‌کردن‌هایی را مجدداً کشف کند که این راه‌حل‌ها را – حتی به واسطۀ تضادشان – ممکن ساخته‌اند؛ یا آن چیزهایی را مجدداً کشف کند که تبدل‌یافتنِ دشواری‌ها و موانع یک عمل به پروبلم عمومی‌ای را ممکن ساخته‌اند که می‌توان برایش راه‌حل‌های عملیِ متنوعی پیشنهاد داد.
-
۱۳۹۳-۰۷-۱۰ ۱۰:۳۴
رابرت بيوينز؛
قدرت تركيبی: ژن‌ها، ژنوميك و تاريخ
آيا ژن برای مورخان «خاص» است؟ در اين صورت مفهوم «ژن» چه اثراتی بر درك ما از تاريخ داشته است؟ به‌طورقطع در دركي حرفه‌ای، عمومی و وسيع، ژنتيك و تاريخ در برخی زمینه‌ها با يكديگر در گفت‌وگو بوده يا هستند، اما دیدگاه مورخان و ژنتيك‌دانان درباره‌ی روابط بین ژنتیک و تاریخ متفاوت است.
-
۱۳۹۳-۰۶-۲۹ ۱۰:۵۷
اسلاوی ژیژک؛
آیا می‌توان گفت داعش پیشامدرن است؟
عکس مشهور ابوبکر بغدادی، رهبر داعش، با ساعت سوییسی اعلایی که در دست دارد، معنایی کنایی دارد: داعش گرچه در تبلیغات و معامله‌های مالی‌اش سازمان‌یافته عمل می‌کند، اما ابزارهای فوق‌مدرنش را برای توسعه و تحمیل بینش سیاسی ایدئولوژیکی به‌کار می‌بندد که، نه از سر محافظه‌کاری بلکه از سر استیصال، به محدودیت‌های سلسله‌مراتبی ثابتی منتهی میشود.
-
۱۳۹۳-۰۶-۲۴ ۱۱:۱۴
پل هوینینگن هون؛
پل فایرابند و تامس کوهن
مفهوم قیاسناپذیری نزد کوهن حوزه‌ی وسیع‌تری نسبت به فایرابند دارد و دلیلش آن است که برای فایرابند تنها نظریه‌های جامع 22 و نیز نظریاتی که تنها به روشی معین تفسیر می‌شوند، می‌توانند قیاسناپذیر باشند.
-
۱۳۹۳-۰۶-۱۹ ۱۱:۴۷
نگاهی به سیاستهای آموزشی در فرانسه؛
سیاست های آموزشی: اصلاحات ممکن و ناممکن
آیا اصلاح ساختار نهاد آموزش و پرورش تنها در کشور فرانسه تا این حد کار سختی است؟ امیل دورکیم در کتاب خود با عنوان تحول آموزشی در فرانسه به صراحت به این مساله اشاره می‌کند که با گذشت هر قرن، نهاد آموزش و پرورش به کلی دچار تغییر میشود – چه در نحوۀ عملکرد و چه در اهدافی که دارد – چرا که نهاد مدرسه ماهیتی اجتماعی دارد و به طبع در هیچ جای دنیا جامعه‌ای وجود ندارد که تغییر را تجربه نکند.
-
۱۳۹۳-۰۶-۱۸ ۱۱:۰۷
کلنسی مارتین/دربارۀ کتاب «آینه، آینه» نوشتۀ سیمون بلاک برن؛
عشق عکس سِلفی
آزاردهنده‌ترین نکته در خصوص فرهنگ حب نفس، این است که خودپرستی، خودبینی، و غرور، همه با هم کار می‌کنند، و تا جایی که این گرایشات را به طور فرهنگی تقویت می‌کنیم، این کار را نه از سوی خودمان، بلکه به مثابه‌ی یک مسئولیت اجتماعی انجام می‌دهیم.
-
۱۳۹۳-۰۶-۱۷ ۱۴:۵۳
واکنش خشایار دیهیمی به نقد صالح نجفی بر ترجمه «الهیات سیاسی2»؛
نه کتاب را دیده‌ام، نه مترجم را!
ممکن است مترجم اثر در جایی، صحبت های مرا شنیده باشد یا چیزی درباره من خوانده باشد و در کتابش از من تشکر کرده باشد اما این موضوع، این حق را به افرادی امثال آقای نجفی نمی‌دهد که اخلاق حرفه ای را زیرپای بگذرانند و گناه یا تقصیری را متوجه من بدانند.
-
۱۳۹۳-۰۶-۱۷ ۰۹:۲۵
صالح نجفی/نقدی کوتاه بر ترجمه کتاب «الهیات سیاسی 2»اثر کارل اشمیت؛
آزادی مطلق در ترجمه‌های نظری
شاید هیچ‌وقت نتوان قانونی تدوین کرد تا جلوی تولید ترجمه‌هایی از این دست گرفته شود. ولی در همه‌حال «ندایی» هست از جنس ندای درونی سقراط که اگرچه ایجابا او را به چیزی امر نمی‌کند، لااقل نمی‌گذارد او دست به بعضی کارها بزند یا پای در بعضی راه‌ها بگذارد.
-
۱۳۹۳-۰۶-۱۳ ۱۰:۳۲
هاپزیبا روسکی؛
دانشجویان باید چه چیزهایی دربارۀ رتوریک بدانند؟
ارسطو بر این عقیده بود که سخنرانان می‌توانند بر اساس دنیاي پیرامونشان مشاهده کنند که ارتباطات چگونه روي می‌دهد و از این فهم براي سخن گفتن و ایجاد استدلال‌های متقاعدکننده استفاده کنند.
-
۱۳۹۳-۰۶-۰۶ ۱۱:۳۶
اصغرعلی انجینیر/ یک ارزیابی انتقادی؛
اقبال و بازسازی فکر دینی در اسلام
اما مخالفت با روشن‌فکری در اقبال، زمانی آشکار میشود که می‌گوید: «اگر نتوانیم در نوسازی اندیشه‌ی کلی اسلام، سهمی اصیل و ابتکاری داشته باشیم، لااقل می‌توانیم با نقادی محافظه‌کارانه‌ی سالم در برابر حرکت سریعِ گریز از سنت یا لیبرالیسم در جهان اسلام، حایلی باشیم.» در حقیقت اقبال در به عهده گرفتن هر بازسازی واقعی فکر دینی بسیار محافظه‌کار بود
-
۱۳۹۳-۰۶-۰۱ ۱۰:۲۰
ابراهیم کالین/بخش دوم؛
دیدگاه معرفت‌شناختی علم: بر ضد و برای روش
علقه‌ی اصلی فلسفه‌ی علم معاصر بنا نهادن اعتبار مدعیات علوم طبیعی مدرن یا فقدان آن است. دوگانگی نظریه -مشاهده، تمایز واقعیت- ارزش، آزمایش، عینیت، اجتماع علمی، تاریخ و جامعه‌شناسی علم و دسته‌ای از مسائل دیگر در میان چیزهای دیگر به‌عنوان مهم‌ترین مسائل این زمینه یعنی زمینه‌ای که هیچ جنبه‌ای از اقدامات علمی دست‌نخورده را رها نمی‌کند، برجسته هستند.
-
۱۳۹۳-۰۵-۲۷ ۱۰:۲۸
جان اسکوروپسکی؛
چرا زبان برای فلسفه تحلیلی اهمیت داشت؟
از این نظر هنجارها در واقع شبیه به قواعدند، ما آن‌ها را در جهان کشف نمی‌کنیم، [بلکه] آن‌ها در شناخت جهان پیش‌فرض گرفته می‌شوند. این دیدگاه هنوز هم پیوندی عمیق با فلسفۀ ویتگنشتاین متأخر دارد، حتی اگر اندیشۀ او این نباشد. اتخاذ این دیدگاه معادل است با کنار گذاشتن اصلی‌ترین ایدۀ جنبش تحلیلی مبنی بر اینکه کاربرد زبان پدیدۀ ابتدایی فلسفه است.
-
۱۳۹۳-۰۵-۲۶ ۰۸:۲۲
ابراهیم کالین/بخش اول؛
دیدگاه‌های سه‌گانۀ علم در جهان اسلام
علم غربی برای این نسل از متفکران مسلمان به‌وضوح و به‌طور قطع از ارزش‌های غربی قابل تمایز است و فرض اصولی موجود در جهان‌بینی سکولار مدرن غربی هیچ‌گونه حمله‌ای به ساختار و عملکرد علوم طبیعی نمی‌کند. ازاین‌رو، وظیفه این نیست که زیربناهاي فلسفی علم مدرن را آشکار کنیم، بلکه این است که آن را بدون عنصر اخلاقی‌ای که از فرهنگ غربی می‌آید وارد نماییم.
-
۱۳۹۳-۰۵-۱۲ ۰۸:۵۵
تلخیص و تحلیلی از کتاب «مبانی نسبی‌گرایی اخلاقی» دیوید ولمان؛
نسبی‌گرایان اخلاقی چه می‌گویند؟
از حیث عام و جهان‌شمول بودن هیچ اخلاق معتبری وجود ندارد و تنها اخلاقیاتی متکثر در میان هست که دارای وثاقت و اعتباری محلی می‌باشد. مروری گذرا در اطلاعات تاریخی و مردم‌شناسانه این ادعا را تأیید می‌کند. یک فیلسوف می‌تواند این پرسش را پیش بکشد که آیا ممکن است اخلاقیات متکثری وجود داشته باشد که از وثاقت و اعتبار محلی بهره‌مند باشد؟
-
۱۳۹۳/۰۵/۰۸
گفت‌وگو با جورجو آگامبن؛
مفاهیمِ سکولار شدۀ الهیاتی!
پروژه‌هایی که من اخیراً بدان‌ها مشغولم، به من نشان داده است که جوامع مدرن، برعکس ادعایشان که سکولار هستند، سرشار از مفاهیمِ سکولار شده‌ی الهیاتی هستند. این مفاهیم سکولار شده، از خود مفاهیم الهیاتی، تأثیر نیرومندتری دارند؛ زیرا ما از وجود آن‌ها بی‌اطلاعیم. ما هیچ‌گاه ازآنچه در جهان اطرافمان رخ می‌دهد، درک درستی نخواهیم داشت مگر اینکه دریابیم، سرمایه‌داری، در اصل، نوعی مذهب است.
-
۱۳۹۳-۰۵-۰۵ ۰۹:۳۷
آلن بدیو؛
شبح کمونیسم
جنبش اشغال بيش از پيش از رمق افتاده و اسرائيل هم‌چنان تحت‌لوای «دفاع مشروع» قتل‌عام می‌کند و... مع‌الوصف، همۀ اين‌ها نشانه‌ای است از بحران؛ امروزه شهروندان آمريکا و اروپا و خاورميانه و سرتاسر جهان اعتماد خود را به نظم سرمايه از دست داده‌اند اما امکان فراروی از آن را نمي‌يابند. درست در چنين اوضاع و احوالی است که بايد بار ديگر از «فرضيه کمونيسم» سخن گفت.
-
۱۳۹۳-۰۴-۳۱ ۰۹:۰۷
بیوِرلی سوسگِیت؛
پسامدرنیسم و فلسفۀ تاریخ
نظریه‌پردازان مدرنیست و پست مدرنیست (خواه فیلسوف‌ها، خواه تاریخ‌دانان) در مسیرهای سراپا متفاوتی پیش می‌روند، مسیرهایی که ممکن است هم‌پوشانی‌هایی موقتی داشته باشند، اما هم‌گرایی آن‌ها آن‌چنان بعید است که برخی تمایل دارند به جای گفتگوهای مشترک، سرگرم تک‌گویی‌های موازی باشند.
-
۱۳۹۳-۰۴-۱۹ ۱۰:۴۴
فلسفه‌ی اخلاق مدرن و نقد مک‌اینتایر/ قسمت دوم؛
رد نظریه‌های اخلاق مدرن
مک‌اینتایر، برعکس آنچه پنداشت شتاب‌زده و سرسريِ نسبی‌اندیش می‌داند، تأکید دارد که ضرورتاً (و همواره) درست نیست که هرکس چنان واقع شده است که ایستاري وجود ندارد که پذیرفتنش از سوي او در هر زمانی نسبت به مجموعه‌ی خاصی از جایگزین‌ها عقلاً برتر باشد.
-
۱۳۹۳-۰۴-۱۶ ۱۱:۳۳
فلسفۀ اخلاق مدرن و نقد مک‌اینتایر/قسمت اول؛
فلسفۀ اخلاق مدرنیست‌ها
واکاوي نقادانهی مک‌اینتایر از فلسفه‌هاي اخلاق مدرنیست‌ها این است که آن‌ها آنچه «واقعیت» می‌شمرند را از «ارزش‌ها» جوري جدا می‌کنند که کنش اخلاقی ما در عمل عاطفی شده و بدین‌سان طبقه‌هاي گوناگون درون جامعه علیه یکدیگر چنان استدلال می‌کنند که هر دو درمانده و خوددرست‌بین می‌شوند