-
۱۳۹۳-۰۲-۱۸ ۰۹:۱۲
به مناسبت سال‌‌مرگ غلامرضا رشید یاسمی؛
نخستین رساله در روش تحقیق تاریخی
پرسش اینجاست که چه شرایطی منجر به لزوم نگارش چنین رساله‌‌ای شد؟ مگر نه آن است که سنتی دیرپا از تاریخ‌‌نویسی در ایران بدون نگارش حتی یک رساله در این باره وجود داشت و مورخان در طول یک هزاره تاریخ‌‌نویسی، بدون احساس نیاز به چنین دستورالعملی، به کار خود مشغول بودند؟
-
۱۳۹۳-۰۲-۱۵ ۰۹:۵۷
صالح نجفی؛
تدریس در دانشگاه
دو سال پیش دوستی، تلفنی از من خواست تا در دانشکده‌ای که او خود مدیریت گروهی را در آن به عهده داشت تدریس کنم. هرچه بهانه آوردم که نه مدرک لازم را برای این کار دارم و نه تجربه‌ی کافی، خیالم را راحت کرد که ایرادی ندارد، ما در وضعیتی به سر می‌بریم که نه به مدرک‌هایش می‌توان اعتماد کرد و نه به تجربه‌هایش. بدین‌سان من ناخواسته به خیل کسانی پیوستم که عنوان «حق‌التدریسی» را یدک می‌کشند...
-
۱۳۹۳/۰۲/۰۹
رئیس کارگروه علوم سیاسی شورای تحول علوم انسانی:
متون جدید درسی از سال تحصیلی 93-94 در دانشگاه‌ها
اوایل انقلاب یک تجربه‌ی انقلاب فرهنگی داریم. دانشگاه‌ها تعطیل شد و خیلی‌ها فکر می‌کردند همه چیز زیرورو می‌شود؛ ولی امروز که ایستادیم و یک بار دیگر ماجرا را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم همچنین اتفاقی نیفتاد. آن زمان نامش انقلاب فرهنگی بود؛ ولی هدفش اخراج گروهک‌ها از دانشگاه‌ها بود.
-
۱۳۹۳-۰۲-۰۸ ۱۱:۰۴
سازمان سنجش و پارادوکس «فلسفۀ علم»؛
علوم پایه یا الهیات و علوم انسانی!؟
یک وقتی هست که یک کسی مطالعات تخصصی و مورد علاقه‌ی خودش را دارد و با تکیه بر همان‌ها در آزمونی شرکت می‌کند، نتیجه‌ی آزمون هرچه شد، این شخص ضرری نکرده است؛ اما یک وقتی هم یک بیچارگانی هستند که برای اینکه اجازه یابند مطالعات تخصصی‌شان را دنبال کنند باید مطالعات تخصصی و مورد علاقه‌شان را کنار بگذارند! تا بتوانند در آن آزمون شرکت جسته و چیزی برای جواب دادن داشته باشند.
-
۱۳۹۳-۰۲-۰۴ ۱۱:۰۳
گزارش نشست تاریخ و همکاریهای میانرشتهای/ قسمت سوم؛
آشفتگی رشتۀ تاریخ در فضای آکادمیک ایران
از مشکلات جدی در بحث مطالعات میانرشتهای، آشفتگی در بحث هویت رشته‌های علمی است به‌ویژه در رشته‌ی تاریخ، اینکه جایگاه روش در مطالعات تاریخی چیست و در این مطالعات، روش چه نقشی دارد و آیا اصلاً روشهایی وجود دارد که مخصوص خود رشته‌ی تاریخ باشد یا خیر؟
-
۱۳۹۳-۰۲-۰۲ ۰۸:۳۵
گزارش نشست تاریخ و همکاریهای میانرشتهای/ قسمت دوم؛
از نزاع بین تاریخ و فلسفه استقبال کنیم
جنگ و نزاع بین رشتهها به نظر من ضروریترین چیزی است که میتواند وجود داشته باشد. ما همکاری نیاز نداریم، ما جنگ می‌خواهیم، جنگ بین رشتهها باید دربگیرد برای اینکه از تخدیش بین حوزهها جلوگیری شود و تاریخدان بداند تاریخ چیست، فلسفهدان بداند فلسفه چیست، حد و ثغور رشته‌های خود را بشناسند و در آن صورت است که همکاری میتواند صورت بگیرد.
-
۱۳۹۳-۰۱-۳۱ ۱۱:۱۵
گزارش نشست تاریخ و همکاریهای میانرشتهای/ قسمت اول
مناقشه در هویت علم تاریخ
در حال حاضر حدود ۲۰۰ سال است که روی مباحث علوم انسانی مناقشه است و به‌ویژه روی رشته‌ی تاریخ. بسیاری از تعاریف ناکافی و ناکارآمد هستند که باعث شده است مناقشات همچنان ادامه داشته باشند؛ ازهمین‌روی، از تعریفهایی که نسبت به ماهیت رشته‌ی تاریخ شده است تردیدها و علامت سؤال‌های بسیاری وجود دارد.
-
۱۳۹۳/۰۱/۲۴
گفت‌وگو با محمدسعید حنایی کاشانی؛
اهمیت فلسفه در فرهنگ جهانی بشری
«فيلسوف» و «نظريه‌پرداز» دو اصطلاح هستند با معناهاي متفاوت. «فيلسوف» مي‌تواند «نظريه‌پرداز» باشد اما «نظريه‌پرداز» لزوما «فيلسوف» نيست./ من گمان نمي‌كنم «عصر فلسفه» به پايان رسيده باشد، هرچند كه ممكن است چندان خريداري نداشته باشد!
-
۱۳۹۳/۰۱/۱۹
گفت‌وگو با سیاوش جمادی؛
ابن‌سينا و ملاصدرا پاسخگوی من نيستند!
من يك شخصی مثل شما، منتها گرفتار شده در پرسش‌ها و مساله‌هايی كه دايما به دنبال پاسخ برای آنها می‌گردم. همين كه براي پاسخ يابی به سوالات و مساله‌های خودم شروع به مطالعه و تفكر می‌كنم می‌بينم ابن‌سينا و ملاصدرا پاسخگوی من نيستند. خود به خود برای پاسخ يابی به سمت هگل، كانت و متفكران چپ نو در دنيای امروزی كشيده می‌شوم.
-
۱۳۹۳-۰۱-۱۹ ۰۸:۴۹
منوچهر آشتیانی؛
تذکراتی درباره‌ی جامعه‌شناسی در ایران
این دانش هم‌اکنون در ایران، نه پیوندی راسخ با گذشته‌ی تاریخی فرهنگ ما ایرانیان دارد و نه دارای ارتباطی متین (محتوایی و شکلی) با میراث فرهنگی و جامعه‌شناسانه‌ی جهانی است! نظام‌های حکومتی موجود نیز در تمام ادوار تاریخی در ایران هیچ‌گاه برای شناخت و راه‌گشایی مسائل و مشکلات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ملت ایران به گونه‌ی واقعی و جدی به عقاید اجتماعی فلاسفه یا جامعه‌شناسان ایران رجوع نکرده‌اند.
-
۱۳۹۳/۰۱/۱۸
گفت‌وگو با مسعود صادقی؛
مهجوریت فلسفۀ تحلیلیِ تاریخ در ایران
وقتی به فلسفه تاریخ در ایران توجه می‌کنیم، توجه‌مان یک زمینه درونی ندارد؛ یعنی نه فلسفه ما ابزارهای مفهومی لازم را برای بررسی معرفت تاریخی داشته است، چون اصلاً دغدغه غالب آن معرفت‌شناسی نبوده است، و نه تاریخ به یک معرفت قابل اعتنا در فضای جامعه ما تبدیل شده و به این لحاظ، شاید بتوانیم بگوییم که ما فاقد زمینه‌هایی بوده‌ایم که در غرب، تلاقی آن زمینه‌ها موجب پیدایش فلسفه تحلیلی تاریخ شده است.
-
۱۳۹۳/۰۱/۱۴
گفت‌وگو با ابراهیم فیاض؛
وضعیت علوم انسانی در ایران
ما اصلاً در ایران روشنفکر نداریم. چون روشنفکری «سوژه» است و ما هنوز «ابژه» هستیم. بزرگان روشنفکری ما در ایران کسانی بودند که چارچوب‌های اندیشه‌ی غربی را می‌گرفتند و با یک قیاس منتقل می‌کردند و شاید به همین دلیل مورد نقد قرار می‌گیرند. آسیبی که متوجه معرفت‌شناسی ماست این است که آنچه را می‌خواهیم بشناسیم، تبدیل به بت می‌کنیم و آنگاه می‌ترسیم که بت ساخته‌ی خود را نقد کنیم.
-
۱۳۹۳/۰۱/۱۰
گفت‌وگو با ناصر فکوهی؛
ترجمۀ کتب جامعه‌شناسی و معضل نگاه کاسب‌کارانه
ما هرگز به فکر کار کردن و زحمت کشیدن برای آنکه مفید باشیم و یا حتی، صرفا برای لذت فردی‌مان نیستیم. سال‌ها پیش، «صادق هدایت» به عنوان یک نویسنده، تنها یک کارمند ساده در دانشگاه تهران بود و زندگی ساده‌ای هم داشت، همانقدر ساده که اندیشمندی چون «مهرداد بهار» -که او هم یک کارمند بود- اما امروز چقدر می‌توانیم بگوییم که مترجمان و نویسندگان ما نیز چنین هستند و چقدر می‌توانند اینچنین باشند.
-
۱۳۹۳-۰۱-۰۹ ۰۱:۱۲
مسائل انسان شناسی ایران در گفت و گو با علی بلوکباشی؛
ناشناخته ماندن انسانشناسی در میان دولت‌مردان
از دیگر موانع موجود در راه انسانشناسی؛ می‌توان به کم‌وبیش ناشناخته ماندن این دانش نزد دولت‌مردان و مسوولان نهادهای مملکتی و برنامه‌ریزان اجتماعی و فرهنگی و نبودن درک درست آنها از نقش و اهمیت پژوهش‌های مردم‌شناختی در جهت دادن به هدف‌های نوسازی و بهینه‌سازی وضعیت معیشتی و احیای هویت فرهنگی و جمعی مردم در جامعه‌های ایلی، روستایی و شهری این سرزمین اشاره کرد.
-
۱۳۹۲/۱۲/۲۵
گفت‌وگو با ابراهیم توفیق؛
شهر از منظر جامعه‌شناسی
ما عملا درگير اين شهر هستيم، يعنی قرار نيست كه من بگويم چه بايد كرد. خود اين شهر با معضلات و پيچيدگیهايی كه دارد ما را وادار میكند كه با آن مشكلاتش درگير شويم. زمانی كه مديريت شهری ما چيزی به نام بافت فرسوده تعريف و ما را دعوت میكند كه درگير اين قضيه شويم، ديگر نمیتوانيم در تعاريف و كتابها باقی بمانيم. ما مجبوريم به ميدان برويم و با شهر از نزديك درگير شويم.
-
۱۳۹۲/۱۲/۲۴
گفت‌وگو با رضا داوری اردکانی؛
سوء تفاهم در علوم‌انسانی
گمان می‌کنم در دو سه سال اخیر، به نوشته‌های من قدری اعتنا شده است، ولی تا این اواخر، به جهاتی که ذکرش را لازم نمی‌دانم، کمتر خوانده می‌شد. اکنون هم می‌دانم که گروه‌هایی از جوانان آنها را می‌خوانند و گروهی هم خواندن آنها را کاری در حد گناهی بزرگ می‌دانند.
-
۱۳۹۲-۱۲-۲۴ ۰۹:۰۶
اصغر ايزدى جيران؛
سرکوب رشته‌ی انسانشناسی در آزمون دکتری
رشته‌ی انسانشناسی همان‌گونه که در نظام آموزشی و پژوهشی ایران همواره مورد بیتوجهی قرار گرفته در مهم‌ترین و بالاترین سطح آزمون یعنی مقطع دکتری نیز سرکوب شده است. این‌گونه سرکوب وحشتناک تأثیر خود را در افت تدریجی تسلط دانشجویان امروز و استادان فردا به مباحث و رویکردهای رشته‌ی انسانشناسی نشان خواهد داد، چیزی که قبلاً نیز شاهد آن بوده‌ایم.
-
۱۳۹۲-۱۲-۱۸ ۱۰:۴۱
بررسی روابط استاد و دانشجو در نگارش پایان‌نامه؛
دردی را که کماکان درمان نیست
دانشجویی نقل می‌کرد که من در یکی از دانشگاه‌ها رساله‌ام را با یکی از اساتید برداشتم که به نظرم آدم علمی و موجهی بودند؛ اما در کمال تأسف هیچ کمکی نکردند، شبی که قرار بود فردایش از پایان‌نامه دفاع کنم به استاد یادآوری کردم که فردا وقت دفاع یادشان نرود. جالب است که استاد گفته بود موضوع پایان‌نامه‌ات چیست؟
-
۱۳۹۲-۱۲-۱۴ ۱۱:۲۱
ناصر فکوهی؛
تقلیل یافتن دانشجو به «صندلی»
دیگر براساس نیازمان دانشجو نمی‌گیریم، بلکه بر اساس میزان «صندلی‌های خالی» در دانشگاه‌ها و نیازهای مالی دستگاه‌های آموزشی، اقدام به اخذ دانشجو می‌کنیم. تقلیل یافتن دانشجو به صندلی یک آفت است. طبیعتاً در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که سطح نظام آموزشی در حد بالایی باقی بماند.
-
۱۳۹۲/۱۲/۱۴
غلامرضا آذری در گفت‌وگو با فرهنگ امروز؛
تست‌زنی مهم‌ترین چالش پیش روی آزمون دکتری
یکی از مخاطرات آزمون تستی، عمق نداشتن سؤالات و بحثها است. برای دوره‌ی دکتری ما به یک سپر هدایتی و عرف سواد کلی قائل هستیم. اگر آزمون فقط با تست برگزار شود حجم دادهها خیلی فشرده و باز -به‌طور نوار ضبط‌صوتی- به خورد دانشجو داده می‌شود که دانشجو به الزام فقط باید همان را یاد بگیرد، یک قاب آشنا با یک‌سری آزمونهای مشخص. با این عملکرد، قدرت انعطافپذیری و قدرت حفظ و جذب اطلاعات به معنای واقعی کلمه را از او گرفتهایم.
-
۱۳۹۲/۱۲/۱۰
دکتر احمد گلمحمدی در گفت‌وگو با فرهنگ امروز:
علوم انسانی اسیر شبه‌علم و علم‌نما شده است
شبه‌علم و علم‌نما وانمود می‌کنند که علم هستند؛ ولی حداقل معیارهای علم که روشمندی باشد را دارا نیستند. البته شبه‌علم و علم‌نما معمولاً لزوم پایبندی روش‌شناختی را می‌پذیرند؛ ولی در عمل دارای آن پایبندی نیستند. در مواردی هم یا روشمندی را به بهانه‌های مختلف (از جمله غربی، امپریالیستی، استعماری، غیربومی بودن) بی‌ارزش و اعتبار می‌دانند و یا از روش‌شناسی بدیلی سخن می‌گویند که اصول و ویژگی‌های آن روشن نیست.
-
۱۳۹۲/۱۲/۰۸
بهار مختاریان در گفت‌وگو با فرهنگ امروز؛
ضرورت پیوند هنرپژوهی با شاخه‌های مرتبط در علوم انسانی
متأسفانه هنوز بحث هنر و هنرمند گرفتار نگاهی کلیشهای است و چرخهی خلق اثر هنری و جایگاه و نقش هنرمند و فهم آن کمتر با دانشهای مرتبط پیوند خورده است. پژوهش در حوزهی هنر به شکل روشمند، ناگزیر است که از سویی به دینپژوهی، فلسفه، انسانشناسی و زبانشناسی و مانند آن متکی باشد و در رویکرد و روش در قبال هنر نیز به پدیدارشناسی، هرمنوتیک، تلقیِ معناانگارانه از هنر یا مطالعات تطبیقی و امثال آن روی آورد.
-
۱۳۹۲-۱۲-۰۶ ۱۰:۲۲
گزارشی از سمینار «ملاحظاتی پیرامون وضعیت فلسفه در ایران»؛
وخامت حال فلسفه
سمینار «ملاحظاتی پیرامون وضعیت فلسفه در ایران» که در شرایطی نامناسب برگزار شد، باعث گردید تا مراد فرهادپور وضعیت فلسفه را با وضعیت این جلسه مقایسه کند و بگوید: «بی‌نظمی و شلوغی در برگزاری مراسم امروز به اندازه کافی نشانگر وضعیت وخیم فلسفه در ایران است.»
-
۱۳۹۲-۱۲-۰۳ ۱۰:۴۹
بررسی وضعیت علوم انسانی در نظام آموزش و پرورش؛
چرا دانشآموزان نخبه از علوم انسانی فراری هستند؟
دلایل عدم توجه به علوم انسانی در دوره‌ی دانش‌آموزی و مقطع متوسطه چیست؟ چرا دانشآموزان ما رغبتی برای ورود به رشته‌های علوم انسانی ندارد؟ به چه دلایلی رشته‌ی علوم انسانی حوزه‌ای است که عمده‌ی دانشآموزان و والدین آنها از آن گریزانند و انتخاب آن به‌منزله‌ی ناتوانی دانش‌آموز در انتخاب رشته‌های تحصیلی دیگر تلقی می‌شود؟
-
۱۳۹۲-۱۱-۳۰ ۱۰:۰۶
مناظره‌ای در باب «كاربست نظريه‌های رايج علوم انسانی در مطالعات تاريخی»/بخش دوم
وظيفه مورخان؛ توصيف گذشته يا توليد نظريه؟
حضرتی:کار مورخ توصیف گسترده و عمیق از رخدادهای تفریدی زمان‌مند و مکان‌مند است و کار جامعه‌شناسان تبیین و صدور گزاره‌های فرازمانی و فرامکانی و توليد نظريه است./منصوربخت: تفریدی خوانده شدن علم تاریخ حاصل میراث شومی است که ارسطو به جای گذاشت و ضربه‌ای بود که او بر پیکر علم تاریخ زد که متأسفانه همچنان باقی است/ تاریخ متفرد؛ تاریخی که بخواهد صرفاً فاکت ارائه کند قادر به حل مسائل ما نیست.
-
۱۳۹۲-۱۱-۲۸ ۱۲:۴۹
منوچهر محسنی؛
مسئلۀ روابط استاد و دانشجو
به جوانان باید بیاموزند که غرض از تحصیلات عالیه دانشگاهی اخذ مجوزی جهت استخدام با مزایای مادی بیشتر و احیاناً کسب عنوان علمی مقبول اجتماعی نیست، هدف اساسی تعلیمات آکادمیک دادن کلید تحقیق به دست افرادی است که باید بعدها با کیاست و ابتکارات دماغی شخص نوسازی علمی ایران نوین را به عهده گیرند.
-
۱۳۹۲-۱۱-۲۸ ۱۰:۰۸
مناظره‌ای در باب «كاربست نظريه‌های رايج علوم انسانی در مطالعات تاريخی»/بخش اول
غایت تاریخ پژوهی؛ توصیف یا تبیین؟
حضرتی: دانش تاریخ علمی «تفریدی» است و مهم‌ترین وظیفه‌ی مورخان «تولید فاكت» است و تأکید مورخان بر نظریه و تحلیل، آنها را از وظیفه‌ی اصلی خود دور می‌کند./ وظیفه‌ی دانش تاریخ تولید نظریه نیست./ منصوربخت: به‌کارگیری نظریه در تحقیقات تاریخی «ضرورت تاریخ امروز» است/ مدعیان «تبیین تاریخ بدون نیاز به نظریه» نتیجه‌ی پارادوکسی هستند که در «بن‌بست تاریخ‌نگاری ما» به دام افتاده‌اند.
-
۱۳۹۲/۱۱/۲۷
خشایار دیهیمی در گفت‌وگو با فرهنگ امروز؛
از جنجال بیزارم
در پروژه «جنگ و صلح» مهرنامه آقای کرباسچی زندگی و دار و ندار من را به باد داد؛ چون در آن سال‌ها من 50-40 میلیون تومان از جیبم گذاشتم و 8 ماه هم کار کردم؛ ولی چون دیگر پول نداشتم خرج کنم فقط یک جلد آن منتشر شد و بقیه‌ی آنها منتشرنشده ماند. در حالی که 3 جلد دیگر آن هم آماده است.
-
۱۳۹۲-۱۱-۲۶ ۱۱:۱۵
گزارشی از سخنرانی علیرضا طیب در پژوهشکدۀ مطالعات استراتژیک خاورمیانه؛
ترجمه را قدر بگذاریم
دیدید که در این ایام برخوردهای تلخی با ترجمه شد، گفتند که خیلی ترجمه می‌شود، باید بروید تولید علم کنید، تولید متن و ادبیات کنید، به زبان خودتان، بومی باشد؛ ولی نتیجه نداد. دوباره دیدید که صحبت از این به میان آمد که باید کارهایی ترجمه شود، باید آنچه جوان ایرانی نیاز دارد ترجمه شود، پول خوب داده شود، صحبت‌هایی که افراد پیگیر در این حوزه را غافلگیر کرد.
-
۱۳۹۲-۱۱-۲۲ ۲۲:۵۲
محمود اسعدی؛
مردودی رئیس فرهنگستان و بازار مقالات علمی
در هر نشریه علمی چند نفر سر قفلی مادام العمر آنرا بعهده دارند و تا حدی که "مقررات" صوری اجازه دهد مطالب دوستان و همکاران نزدیک خود را در اولویت می‌گذارند. از آنجا که درج مقاله "امتیاز" محسوب می‌شود بده، بستان در نحوه داوری اصلی اساسی است...