پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ امروز

این زندگی متناقض!

اگر جهان جای کاملی بود، نیازی به منطق نداشتیم. منطق به ما می‌گوید که برآیند چیزهایی که قبلا به آن‌ها اعتقاد داریم، چیزهایی که قبلا به آنها متعهد بوده‌ایم، چیست. منطق به ما کمک می‌کند محدودیت‌های خطاپذیر و محدود خود را دور بزنیم.

مرگ پاسبانان فرهنگ فارسی در غربت‌آباد فرنگ

دو پاسبانِ فرهنگِ فارسی در ایران و افغانستان(محمدعلی اسلامی ندوشن و محمدآصف فکرت) سال‌های پایانی عمر را در کانادا سپری کرده و به قول فکرت؛ «خوش‌نشین غربت‌آباد فرنگ» بودند و در همان‌جا از دنیا رفتند، اما هوای وطن داشتند.

اثبات وحیانی بودن متون مقدس از مسیر «غایتمندی زندگی»

یاسر میردامادی ضمن اشاره به دیدگاه فلای شاکر مبنی بر تقدم عقل بر وحی، بیان کرد: طبق نظر او، اگر از دیدگاه سکولار به ارزش زندگی بنگریم، زندگی ارزش ندارد، ولی اگر نگاه دینی را بپذیریم، همه زندگی‌ها ارزش دارند.

حقایقی دربارۀ گذشته‌های دور بشریت

اکتشافات باستان‌شناسی باورهای دیرینۀ دانشمندان را دربارۀ شیوۀ سازماندهی جوامع اولیه برهم زده است تا جایی که امروزه افراد صاحب‌نظر می‌گویند جامعۀ انسانی هیچ شکل «اصلی و اولیه» نداشته و تلاش برای ترسیم چنین جامعه‌ای چیزی جز افسانه‌پردازی نخواهد بود. دیوید گریبر، انسان‌شناس فقید آمریکایی که در سال ۲۰۲۰ درگذشت، از جملۀ همین صاحب‌نظران است و در آخرین کتابش، سپیده‎‌دم همه‌چیز، تلاش می‌کند با استفاده از یافته‌های جدید باستان‌شناسی روایتی جدید از تاریخ بشریت به دست ما بدهد.

«پیام جاودانه» قرآن و «کلام جاودانه» نهج‌البلاغه

علامه حکیمی در «پیام جاودانه» قرآن و پژوهش در قرآن را از دیدگاه معارفی بررسی کرده است و در «کلام جاودانه» ذیل موضوعات مختلف درباره نهج‌البلاغه و عظمت آن سخن به میان آورده است.

ویتگنشتاین درنهایت یک شاعر بود

تراکتاتوس کتابی است که ابیات آن نه با وزن و قافیه، بلکه با منطق نوشته شده است

صلح بیرونی بی صلح درونی میسر نیست

شهرام پازوکی، استاد فلسفه و عرفان، گفت: بدون صلح درونی، صلح بیرونی میسر نیست؛ تا قوای وجودی انسان به صلح نرسیده باشد نمی‌تواند در بیرون مدعی صلح حقیقی شود و اگر صلح هم باشد تدبیری موقتی است. تعبیر قرآن کریم سلام است و عارفان واقعی دنبال سلام هستند و بهشت هم دارالسلام است.

محمدعلی اسلامی ندوشن: فرهنگ‌شناس تمام عیار / نعمت‌الله فاضلی

اسلامی ندوشن از فرهنگ‌شناسان بزرگ ایران بود؛ و در آغاز سده پانزدهم از میان ما رفت. حقوقدان، شاعر، داستان‌نویس، سفرنامه‌نویس، مقاله‌نویس، ادیب، مترجم، استاد دانشگاه و محقق برجسته و نامدار بود. در پژوهش و آفرینش ادبی مقام و منزلت ممتاز داشت

اعلام پایان اسلام سنتی در جهان معاصر

بیژن عبدالکریمی در نشست «آینده اسلام در ایران» گفت: تاریخ ادیان سنتی و کلاسیک در جهان به پایان رسیده است. دیگر ادیان جهان‌شمولی نخواهیم داشت و دین آینده، دین گفت‌وگو خواهد بود

نقش زبان فارسی و ایرانیان در میراث فقه و کلام حنفی| حسن انصاری

میراث فقه حنفی دست کم تا سده هفتم قمری عمدتا محصول خراسان بزرگ و فرارود است. مهمترین فقیهان حنفی با چند استثنا تا سده هفتم از خراسان بزرگ و فرارود و ری بوده اند. بسیاری از آثار فقهی حنفی به همین دلیل یا به فارسی نوشته شده اند و یا در آنها تعابیر فارسی و یا استفتائات و پاسخ های فارسی دیده می شود.

گفت‌وگو با دکتر محمد صنعتی

روان‌کاوی سینمای ضدروان‌کاو

تحمل دیدن سینمای خشن هانکه را ندارم

هدف عصر روشنگری این بود که خشونت‌های انسانی را محدود کند و افراد در جامعه‌شان احساس امنیت کنند. البته این‌ها نشانه‌ی افول آرمان‌های روشنگری نیست. نشانه‌ی این است که جوامع غربی و صدالبته جوامع جهان سوم، هنوز به تحقق مطلوب آرمان‌های روشنگری در جوامع خود نرسیده‌اند.

شاهنامه‌پژوهی اسلامی ندوشن

که گیتی سپنج‌ست و ما بر گذر

اقتراح انجمن جامعه‌شناسی از حمیدرضا جلایی‌پور درباره تغییرات اجتماعی ایران

جامعه مطالبه‌گرِ

ما با تغییرات بزرگ جمعیتی (هشت‌ برابر شدن تعداد جمعیت ایران نسبت به صد سال پیش)، از ۲۲ شهر کوچک به نزدیک ۱۰۰۰ شهر رسیده‌ایم. انبوه بروکراسی‌های گوناگون، جمعیت را به نحوی خدمت می‌دهند. در اثر گسترش وسایل ارتباطی، با گسترش آگاهی، انتظارات و مطالبات روبرو هستیم. به بیان دیگر، همه ما درگیر چالش‌های مدرنیته هستیم که در سطح جهان در جریان است.

به مناسبت درگذشت محمد علی اسلامی ندوشن نخستین مترجم بودلر

شاعر شهر مدرن

 به محضِ دیدن یا شنیدنِ خبر درگذشت هرکدام ازاستادان بارع، متفکران ژرف‌اندیش و دقیق‌النظر، نویسندگان‌باریک‌بین، شاعران گرانمایه و دانشمندان برجسته این سرزمین، بی‌اختیار به یاد آموخته‌هایم از آنها و آثارشان می‌افتم. با خواندنِ خبر درگذشت روانشاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، یادم آمد که نخستین‌بار با شارل بودلر، شاعر شهیر فرانسوی در قرن نوزدهم، به واسطه اثری درخور و با اهمیت از ایشان آشنا شدم.

سفری بی‌گذرنامه برای گفت‌وگو بر سر سرطان

سرزمینی سخت‌تر و دشوارتر برای زندگی. هر یک از ما از نخستین روز تولد، تابعیت دوگانه داریم و به دو کشور تعلق داریم. کشور سلامت و کشور بیماری. هرچند همه ما ترجیح می‌دهیم که همواره گذرنامه خوب سرزمین سلامت در دستان مان باشد، اما دیر یا زود، حتی اگر برای مدت کوتاه، وادار می‌شویم با گذرنامه سرزمین بیماران، تردد کرده و درآنجا اقامت کنیم. آنچه می‌خواهم به شرح و بررسی‌اش بپردازم، مهاجرت و سبک زندگی در هر یک از این قلمروها نیست؛ بلکه بررسی احساسات و تعبیرهای خیالپردازانه‌ای است که با وضعیت بیماری گره خورده است.

در هوای لودویگ و سهراب| سروش دباغ

در این نوشتار بلند به بررسی تطبیقی آرای لودویگ ویتگنشتاین و سهراب سپهری ذیلِ پنج موضوع «معنای زندگی»، «امر متعالی»، «ایمان‌ورزی»، «نگرش به هستی» و «مرگ» خواهم پرداخت.

آموزه مهدویت و الهیات امید| همایون همتی

دکتر همایون همتی در جمع طلاب و دانشجویان به مناسبت نیمه شعبان در سخنرانی‌ای که به صورت مجازی برگزار شد از آموزه مهدویت و الهیات امید سخن گفت. متن تحریر شده این سخنرانی در اختیار دین‌آنلاین گذاشته شده است.

ضرورت سیرشناسی در مطالعات هایدگر

شریف‌منش با بیان اینکه برای مطالعه هایدگر سیرشناسی ضرورت دارد، گفت: عناصر مهمی از دوران پختگی او به زبان ساده و واضح در این دوران ابتدایی وجود دارد. از جمله این عناصر مفهوم دازاین است. وقتی به این دو اثر مراجعه می‌کنیم با مفاهیم تجربه تاریخ، تجربه بی‌میانجی زیست خویشتن مواجه می‌شویم که پدران مفهوم دازاین‌اند.

تشیع و تصوف؛ عامل احیا مفهوم ایران

صفویه علی‌رغم همه دلخوری‌هایی که از آن وجود دارد، دوره‌ای بود که مفهوم ایران احیا شد. چرا مفهوم تاریخی ایران در این دوره احیا توانست احیا شود ؟ پاسخ را باید در زمینه تاریخی که درآشتی دو عنصر تشیع و تصوف در دوره مغول اتفاق افتاد جست. این دو مفهوم در دوره تیموری و ایلخانی وقتی با هم آشتی می‌کنند بدل به عاملی برای احیا هویت تاریخی ایران در دوران صوفی می‌شوند. مساله زبان فارسی و جغرافیا هم هست اما در برآمدن صفویان، این صوفی و شیعه بودن‌شان بود که به ایشان قدرت داد تا ایرانی متحد و بزرگ را بسازند و نه زبان واحد.

اعوانی: اگر مطهری بود وضع فرهنگ به گونه دیگری بود/ دینانی: مطهری فلسفه اسلامی را در دانشگاه مطرح کرد

غلامرضا اعوانی ضمن اشاره به ویژگی‌های شخصیتی شهید مطهری بیان کرد: اکنون افراط و تفریط‌های زیادی دیده می‌شود ولی اگر ایشان بود از بسیاری از این کج‌روی‌ها جلوگیری می‌کرد و غلامحسین دینانی معتقد است شهید مطهری از کسانی بود که از حوزه با تحصیلات کامل وارد دانشگاه شد و فلسفه اسلامی را در دانشگاه مطرح کرد و از این جهت خیلی مدیون خدمات ایشان هستیم.

استاد مطهری همواره به مسائل و پرسش‌های زمان می‌اندیشید

رضا داوری اردکانی در پیامی تصریح کرد: استاد مطهری همواره به مسائل و پرسش‌های زمان می‌اندیشیده و آنها را در آثار و گفتارهای خود آورده است و آنچه در مورد زبان و قوم ایرانی گفته شد یکی از آنهاست.

اعمال محدودیت برای روزه‌ناداران؛ آری یا خیر| عباسعلی منصوری

آیا اعمال محدودیت در خوردن و آشامیدن در ماه رمضان برای کسانی که روزه نمی‌گیرند، اخلاقاً رواست؟ آیا این کار سبب حفظ حرمت رمضان و به نفع دین است؟

هایدگر در ترکیب نگاه اشپیلینگری و وبری به دانشگاه موفق نیست/ ایده دانشگاه به معنای فلسفه آن نیست

مصباحیان گفت: هایدگر تلاش می‌کند هم به فراخوان اشپیلینگری مبنی بر اینکه به تجدید حیات معنوی آلمان و تجدید یک حیات قهرمانانه به عنوان یک نیاز ملی توجه کند و در همان حال هم به تقاضای وبر پاسخ دهد که در مطالعات دانشگاهی سختگیری داشته باشند. او سعی می‌کند این دو دیدگاه را باهم ترکیب کند اما موفق نیست.

ارتباط حکمت اشراق سهروردی و عرفان ابن عربی بررسی می‌شود

هشتمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهای سهروردی در مرکز فرهنگی شهر کتاب روز چهارشنبه ۷ اردیبهشت به واکاوی شباهت آثار سهروردی و ابن عربی اختصاص دارد.

منطق آزمودن افتادن در دام دور باطل خطاهای پی‌به‌پی نیست

حکمت و خرد و منطق آزمودن در تکرار پی به پی خطاها نیست. در ادامه و استمرار کژروی‌ها نیست. در تصحیحشان است. در راست کردن قامت کژی‌ها و کژروی‌ها است.

چه از این به ارمغانی که تو خویشتن بیایی

ابومحمد مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف (606-690 ه.ق.) ملقب به سعدی، بی‌شک یکی از ارکان شعر و ادب و به تعبیر دقیق‌تر زبان فارسی است. شاعر و نویسنده‌ای چیره‌دست که با قلم سحارش تلخ داروی پند را به شربتی سودمند تبدیل کرده است، برآمیخته به شهد ظرافت و بیخته به پرویزن معرفت. بی‌دلیل نیست که نه فقط همه ایرانیان بلکه عموم شیفتگان زبان فارسی، سعدی را دوست دارند و کوچک و بزرگ در گلستان او می‌آسایند و بهره‌مند می‌شوند.

آنکه زینت خلافت بود و نه خلافت زینت او | عظیم محمودآبادی

تفاوت حکومت امیرالمؤمنین علی‌بن ابی‌طالب(ع) با خلفای پیشین

نیروهای شکل دهنده واقعیت جامعه‌شناختی یک نهاد دینی| سید یاسین حسینی

جهش‌ها در حوزه دینی، به‌ویژه جهش‌های نظام‌ها و نهادهای دینی، علی‌رغم برداشتی که ممکن است در خوانش سریع بخش قبلی بدست آمده باشد، صرفاً محصول ساختارها و درگیری‌های اجتماعی نیستند. ساختارها و تضادهای اجتماعی، جهش‌های خاصی را در حوزه دینی (و در نظام‌ها و نهادهای این حوزه) ممکن می‌سازد. در واقع، ساختارها و تضادهای اجتماعی، به طرق مختلف، دگرگونی‌ها را در حوزه دینی محدود کرده و جهت می‌دهد.

بررسی شخصیت پیر در شعر محمد زهری در مقایسه با میراث عارفان سنتی| مهرداد مهرجو

یکی از شاعران معاصر که در مقایسه با قله‌های شعر نو، کمتر مورد توجه قرار گرفت، محمد زُهَری است. شعر او همچون سروده‌های عموم شاعران زمانه خود، شعری است برون‌گرا و اجتماعی_سیاسی. با این حال در سروده‌های زهری می‌توان از دغدغه‌های ازلی و ابدی بشری (نظیر عشق، معنای زندگی و…) نیز سراغ گرفت. یکی از موضوعاتی که در شعر زهری قابل تأمل می‌نماید، علاقه او به عرفان اسلامی است که در پاره‌ای از سروده‌هایش بخصوص در مجموعه «پیر ما گفت» نمایان است. غالب سروده‌های این اثر یا با عبارت «پیر ما گفت» آغاز می‌شود و یا «پیر» و «شیخ» در آن‌ها نقش محوری دارد.