به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ مجموعه مقالات کتاب «فلسفه ارتباطات: جستارهایی در فلسفه یونانی»، در دو مجلد جداگانه (جلد یکم به ویراستاری کنستانتین بودوریس و جان پولاکاس: ۷ فصل؛ و جلد دوم به ویراستاری کنستانتین بودوریس و تاکیس پولاکاس: ۲۲ فصل) مانند اصل اثر فراهم آمده است که شامل نوشتارها و مقاله‌های برگزیده نخستین همایش فلسفه ارتباطات سال ۲۰۰۲ آتن در کشور یونان و پاسخی هرچند ابتدایی و مقدماتی به برخی از پرسش‌های کلیدی تنها یک حوزه مذکور از سه حوزه فوق یعنی «فلسفه ارتباطات» از دیدگاه «اندیشه‌ها و رویکردهای یونانی» است؛ هرچند که فحوای بیشتر جستارهای موجود در مباحث هر دو جلد ابعاد تاریخی و نظریه‌ای هم دارند که پیشینه غنی فلسفه یونان باستان از دوره پیش سقراطیان تا دوران حاضر را در برمی‌گیرد. این مجموعه به منظور کاربرد و استفاده مستقیم دانشجویان دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترای ارتباطات با در نظر گرفتن دغدغه‌های پیشین، کنونی و قابل توجه آنها در محافل علمی و دانشگاهی به‌‌ویژه ارتباط‌پژوهان متخصص و استادان و مدرسان علاقه‌مند به این موضوع، تهیه و ترجمه شده است.
مقاله‌های ارائه‌شده در مجلد یکم تلاشی است برای کاوش در فلسفه ارتباطات با تأکید بر دیدگاه‌ها و اندیشه‌های یونانی. نویسندگان این جستارها با عنایت به پدیده‌های معاصری چون انفجار پیشرفت‌های فناوری در ارتباطات عمومی یا کاربردهای فراگیر رایانه و اینترنت، توجه خود را به فرهنگ یونان باستان درباره آرا و اندیشه‌هایی معطوف ساخته‌اند که امروز می‌توانند در فهم شیوه‌های برقراری ارتباطات به ما یاری رسانند. اگرچه هر یک از این مقاله‌ها از لحاظ رویکرد، هدف و دامنه بحث با یکدیگر تفاوت دارند، همه آنها این مفهوم را پوشش می‌دهند که مسائل ارتباطات از گذشته‌های دور و از اساس به همان شکل باقی مانده‌اند.
به این اعتبار، همه آنها همان واحدهای سه‌گانه تحلیل را مورد خطاب قرار می‌دهند که اندیشمندان یونانی قرن‌ها پیش مورد توجه قرار داده بودند. یعنی: لوگوس (کلمه/ کلام) گوینده و شنونده(ها). در عین حال همه آنها برخی آشکارتر از دیگران، به خصیصه صوری گفت‌وگو و بلاغت اشاره داشته‌اند، یعنی به دو وجه از ارتباطات که جایگاه مرکزی تفکر یونان باستان را اشغال کرده است. چارچوب اصلی فلسفه ارتباطات یونان باستان به‌طور رسمی در سده چهارم قبل از میلاد پدید آمد و بعدها جزئیات بیشتری به آن افزوده شد. البته پویش‌ها و جریان‌های فکری که چنین رشد و گسترشی را برانگیخت به زمان‌های دور هومر، پیش سقراطیان و سوفسطاییان بازمی‌گردد.
به گفته مترجم کتاب، ارزش این مقاله‌ها زمانی به نحو عالی درک می‌شود که همراه با مقاله‌های ارائه‌شده در جلد دوم خوانده شود. مقاله‌های ارائه شده در هر دو جلد به افتخار دو هزار و چهارصدمین سالروز درگذشت سقراط به او تقدیم شده است. سقراط در مقام نخستین نظریه‌پرداز ارتباطات در یونان نه‌تنها مبدع شیوه تعامل میان‌فردی بود، بل روشی برای محک زدن و به معارضه طلبیدن مفروضات یکدیگر در معرض عام به دست داد.
نویسندگان، هماهنگ با آرایه پیچیده جهان امروز، اصولی از ارتباطات را مطرح کرده‌اند که در برگیرنده چالش‌های میان‌فردی و ارتباطی‌ای است که سقراط به منزله سودمندترین عنصر برای دولت‌شهر در نظر آورده بود. امام آنها رؤیای سقراط را تا امروز که ۲۴۰۰ سال از مرگ او می‌گذرد نیز حفظ کرده‌اند، یعنی امید به این‌که بحث‌ها، جدل‌ها و تأملات همگانی ما روزی با بهترین تعامل‌های گفت‌وگویی‌مان سازگار شوند.
در این دو مجلد، ترسیم روند مباحث مربوط به «فلسفه ارتباطات» از آن روز که مواد آن را سخنرانی‌ها و نشست‌های تخصصی نخستین همایش فلسفه ارتباطات در آتن یونان در سال ۲۰۰۲ تشکیل می‌دهند و مطالب و رویکردها و پارادایم‌های غالب را به میان می‌کشاندند، مورد امعان نظر و استفاده‌هایی حین کلام و نوشتار مترجمان واقع شده‌اند: در هر کدام از این مجلدها «فلسفه ارتباطات» معنا و نگرش خاصی را بیان می‌کند.
کنستانتین بودوریس و جان پولاکاس در مجلد یکم از فلسفه یونانی ارتباطات و نگاه‌های جهانی آن به انتخاب برترین دیدگاه‌ها دست یازیده‌اند و در مجلد دوم بودوریس به همراه تاکیس پولاکاس در برآیندی ژرف‌نگر به فلسفه ارتباطات محض در دوران معاصر نگریسته‌اند و از این رهگذر، اندیشه‌ها و رویکردهای معاصر را به نحوی بی‌طرفانه و البته با دیدگاهی تحلیلی‌ـ تبیینی به گزینش و انتشار سپرده‌اند. به باور مترجمان، این دو اثر کلیدی در آینده‌ای نزدیک می‌توانند بخش‌های مهم و اساسی از ادبیات مطالعات ارتباطی را به خود اختصاص دهند و هماره برای دانشجویان دو حوزه «فلسفه و ارتباطات» محملی از مباحث بنیادی را پدید آورند.
چنان‌که از محتوای هر دو اثر برمی‌آید، بیشتر نویسندگان و سخنرانان شرکت‌کننده در همایش کوشیده‌اند رویکردها، مفاهیم و نظریه‌های بنیادی فلسفه ارتباطات را در شکلی قوام‌یافته، روشمند و تخصصی به بحث و نظر بگذارند. از سوی دیگر اندیشه‌های فلسفی یونان باستان را در چارچوب ارتباطات زبانی، بلاغی، میان‌فردی و فرهنگی به چالشی برهان‌آورانه فراخوانند و ارتباطی دانستن و فلسفیدن فرهنگ یونانی را در شعاع و روشنایی معرفت‌خواهانه به نقد، ارزیابی و تفسیر کشانده‌اند تا خواننده را به ابعاد متفاوت این گستره فکری و روشی نظام‌مند دعوت کنند. ازاین‌رو، ما با نوعی تاریخ عقاید فلسفی نیز مواجه می‌شویم که ارتباطات انسانی، گروهی و بلاغی را در گستره‌ای وسیع از تعاملات و تبادلات تحلیلی و تبیینی جهان امروز، چالش‌های جبر فناورانه و رسانه‌ای به شرح و نقد و تفسیر وارد می‌کند.
در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «ادبیات سه حوزه گسترده مهم و بنیانی «تاریخ فلسفه ارتباطات»، «فلسفه ارتباطات» و «فلسفه نظریه‌های ارتباطات» در انواع انسانی و جمعی آن در چارچوب آثار پارسی اعم از تالیف یا ترجمه، با رویکرد سنتی و روشمند در عرصه‌های مطالعاتی دانشگاهی علم ارتباطات، هماره مهجور و محدود مانده است. این مساله علمی و آموزشی از جمله نقص‌های جدی مشکلات آموزشی و پژوهشی پایه در این حوزه و رشته علمی است و نمی‌توان به سادگی از اهمیت کلیدی آن روی‌گردان شد. شاید بتوان برخی دلایل این ناموزونی و ناهماهنگی فکری و روشی را از یک سو، نحوه شکل‌گیری تاریخ ارتباطات و رسانه‌ها در ایران و از سوی دیگر برنامه‌ریزی درسی، تخصصی و جامع برای آموزش و پژوهش آن برشمرد.
در هر صورت، هنوز پرسش‌های زیادی برای مساله‌آمیز بودن این موضوع در حال صورت‌بندی است و چنان‌که از شواهد و قرائن برمی‌آید کاری سخت‌کوشانه و جهانی که مبتنی بر تعیین سرفصل‌های معیار در این زمینه باشد، هنوز صورت نگرفته است! درباره سهم ترجمه هم باید اذعان کنیم که در عین توجه به تمامی معادل‌ها و هماهنگی‌های واژگانی در هر دو حوزه فلسفه و ارتباطات، میان مترجمان اشتراک نظر کامل وجود داشت و البته گاهی اوقات مقاله‌ای حوصله و تأمل زیادتری را طلب می‌کرد که نیاز به مشورت و تدقیق حرفه‌ای‌تر بود.»
کتاب «فلسفه ارتباطات: جستارهایی در فلسفه یونانی» به قلم کنستانتین بودوریس و جان پولاکس ترجمه غلامرضا آذری و حسین کیانی با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه در ۴۳۹ صفحه به بهای ۲۸ هزار تومان از سوی انتشارات ققنوس در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
نظر شما