گفت‌وگو با دکتر محمد صنعتی

روان‌کاوی سینمای ضدروان‌کاو

تحمل دیدن سینمای خشن هانکه را ندارم

هدف عصر روشنگری این بود که خشونت‌های انسانی را محدود کند و افراد در جامعه‌شان احساس امنیت کنند. البته این‌ها نشانه‌ی افول آرمان‌های روشنگری نیست. نشانه‌ی این است که جوامع غربی و صدالبته جوامع جهان سوم، هنوز به تحقق مطلوب آرمان‌های روشنگری در جوامع خود نرسیده‌اند.

گفت و گو با سیدعلی کاشفی خوانساری، اخرین سردبیر نشریه سروش نوجوان؛

سروش نوجوان در واقعیت و مجاز

خیلی سال است که صورت مساله مطبوعات عوض شده و آن نظام سنتی دیگر وجود ندارد. مجله کاغذی که منتشر میشود میوه یک درخت تناوری است که ریشه و ساقه و شاخه و برگ های فراوانی دارد اما نهایتا میوه آن میشود مجله کاغذی. در ایران یک نهاد نوجوانانه، یک باشگاه یا یک انجمن وجود ندارد که فعالیت هایی با محوریت نوجوانان شکل بگیرد.

درگذشت نویسندۀ همیشه معترض

گونتر گراس، غول ادبی آلمان، در 87سالگی درگذشت

روایت لگنهاوزن از چالش وحدت عقل نظری و عملی در دستگاه اندیشه کانت

محمد لگنهاوزن گفت: چالش وحدت عقل نظری و عملی در دستگاه اندیشه کانت در این است که عقل عملی اموری را به عقل نظری ارائه می‌کند که عقل نظری با آنها بیگانه است و نمی‌تواند از طریق مفاهیم خاص خود به آنها شناخت پیدا کند و در عین حال عقل عملی باور به این امور را ضروری می‌داند.

اگر اصلاحات امیرکبیر دنبال می‌شد، ایران بسیار پیشرفت می‌کرد

عباس سلیمی نمین گفت:اصلاحات امیرکبیر، به شکل گسترده‌ای دیوان‌سالاری را تقویت می‌کرد، تا وقتی امیرکبیر در رأس دستگاه‌های دولتی قرار داشت، فساد اداری در سطح نازل بود.

زبان فلسفه، زبان درد است

مراسم هفتمین و هشتمین دوره اعطای جایزه دکتر رضا داوری اردکانی با انتخاب رساله «هایدگر و ویتگنشتاین: مقایسه‌ای از نظرگاه انسان‌شناسی فلسفی» نوشته احسان کریمی‌ترشیزی به عنوان رساله برگزیده و رساله «تبیین تکلیف بدل شدن به خویشتن بر مبنای دریافت نوین کی‌یر کگور از رویداد حرکت» نوشته سیدکیارش شیخ‌الاسلام به عنوان رساله تشویقی در مرکز فرهنگی شهر کتاب با حضور هیات داوران برگزار شد.

نگاهی به کتاب «هیتلر و ظهور حزب نازی» نوشته «فرانک مک دانو»

مردی با جادوی کلمات

انتشار حکم محکمه نظامی علیه دکتر مصدق

۲۹مرداد ۱۳۳۲ یک روز پس از کودتای امریکایی -انگلیسی ۲۸ مرداد، دکتر مصدق و چند تن از یارانش از جمله دکتر صدیقی و دکتر شایگان در خانه‌ای در خیابان کاخ (فلسطین) دستگیر و زندانی شدند. آنان عصر ۲۸ مرداد هنگامی که خانه مصدق زیر گلوله بود از راه دیوار خانه خارج شده بودند.

هایدگر، آتشی بر جان آرنت

پوشیده نیست که ادموند هوسرل تاثیرات فکری خود را برجای گذاشت، اما به جرات کسی که شیوه نگاه هانا آرنت به هستی را از بنیاد تغییر داد، شخص دیگری بود؛ هنگامی که هانا در دانشگاه با شخصی به نام مارتین هایدگر برخورد کرد، نخست صدای شمرده و آرام او را شنید سپس با چشمان نافذ او روبه‌رو شد.

مردی برای تمام قرون!

تاثیر عموما به تغییرات نسبی یا کلی که موجودات زنده یا روال چرخه جهان و زمان از کسی یا چیزی می‌گیرند یا خود موجب این تاثیر هستند، گفته می‌شود. قدم نخست تاثیر، تفاوت یا تازگی در یک جریان است و عموما افرادی بر محیط پیرامون یا بر محیط‌های جدا از خود تاثیر می‌گذارند که حائز این تفاوت و تازگی باشند و هرچه وسعت و عمق این دو عنصر بیشتر باشد تاثیرگذاری شان هم بیشتر است به طوری که نه تنها بر زمانه خود تاثیر می‌گذارند بلکه بر ازمنه آتی نیز موثر خواهند بود.

ایران مدافع کم‌توانی نیست / محمدعلی اسلامی‌ندوشن

مقاله آقای دکتر بهمن سرکاراتی در روزنامه اطلاعات تحت عنوان «برای شناخت ایران چه باید کرد؟» بسیار قابل تأمل بود. ارزش آن قدری افزون‌تر می‌‏شود که بیندیشیم که نویسنده مقاله از خطه آذربایجان است، که آذربایجان به همراه خوزستان و فارس و خراسان، جملگی از استان‌های پرمعنای تاریخ‌‏ساز ایران بوده‌‏اند؛ زیرا در مرز قرار دارند و علاوه بر سجایای دیگر، می‌‏بایست وظیفه نگاهبانی را نیز برعهده داشته باشند.

هانری کربن و تغییر مسیر مطالعات شرق‌شناسی به سمت تشیع

شیفتگی کربن به تشیع اولا مبتنی بر روش پدیدارشناسانه او در بررسی اندیشه‌های اسلامی است که نه لزوما جانبدارانه، بلکه از منظری انفسی و فراتاریخی، یا به عبارت بهتر، نتایجش منتج به توصیفی انفسی و فراتاریخی است و درثانی، توجه به باطن و درون مکاتب و اندیشه‌ها در وصول به حقیقت است که باز نتیجه رویکرد پدیدارشناسانه وی است. طی این نوشته که دارای دو قسمت خواهد بود، سعی بر این است که چکیده‌ای از آرای کربن درباره مطالعات شیعی معرفی و تحلیل شود.

اندیشه‌های برونو لاتور در گفت‌وگو با رحمان شریف‌زاده

هفدهم مهر ماه سال جاری، برونو لاتور، فیلسوف، جامعه‌شناس و انسان‌شناس برجسته فرانسوی در هفتاد و پنج سالگی درگذشت. او به ویژه به دلیل آثارش در زمینه مطالعات علم و فناوری شناخته شده بود. لاتور یک‌بار هم در سال ۱۳۹۶ به ایران آمد و در چند دانشگاه و موسسه آموزشی با پژوهشگران دیدار کرد. با این همه این فیلسوف در ایران و برای علاقه‌مندان به فلسفه و جامعه‌شناسی چندان شناخته شده نیست، تنها چند کتابش به فارسی ترجمه شده.

آزادی برسازنده هویت انسان است

مفهوم پیشرفت (Development یا progress) از بحث‌برانگیزترین مفاهیم فکری و فلسفی در روزگار کنونی است. بسیاری از محققان تاریخ و فلسفه و جامعه‌شناسی معتقدند ایده پیشرفت، از مفاهیم بنیادین و اساسی در عصر تجدد (مدرنیته) و در روزگار مدرن است، به این معنای ساده که مسیر تاریخ بشری، رو به تکامل و اعتلا و بهبود است و وضعیت زندگی انسان به صورت نسبی، ولو به شکل بسیار کند و بطئی، هر روز بهتر از دیروز می‌شود.

منتقد لیبرالیسم و توتالیتاریسم

نظریۀ قرارداد هابز را بسیاری سنگ‌بنای مدرنیسم سیاسی نامیده‌اند. اما نظریۀ لویاتان فقط یک نظریۀ سیاسی نیست، بلکه از جهات متعددی به حوزه‌های دیگر از جمله دین، انسان‌شناسی و تاریخ پیوند خورده است.

تأملاتی درباب گیوتین و دار

داستایفسکی می گوید که در واپسین دم پیش از اعدام آدمی، او، هر اندازه هم که دلیر باشد، اگر با این گزینه روبرو شود که در عوض مرگ، چند صباح برجای از عمرش را بر ستیغ صخره‌ای بی‎آب ­وعلف سپری کند، با جان ­و دل آن را برخواهد گزید.

فراتر از یک مارکسیست انقلابی

«یادداشت‌های زندان» مجموعه مقالاتی است که گرامشی طی 11 سال زندانش در رژیم فاشیستی ایتالیا نوشت؛ او از ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۵ بیش از ۳۰ دفتر و حدود ۳ هزار صفحه مطلب نوشت.

خلاقیت سهروردی در نگارش قصه غربت غربی و نمودی از تعالیم اشراقی

بیست‌وهشتمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی سهروردی به «بینامتنیت در قصیده‌ی مروارید سریانی و قصه‌ی غربت غربی سهروردی» اختصاص داشت که با سخنان دکتر رضا اسدپور دوشنبه ۱۸ مهرماه برگزار شد.

یک خلا بزرگ!/ عامل نابرابری ها در ایران امروز را، در سطح تئوریک باید جستجو کرد یا اقدام؟

تئوری عدالت، انسجام ساختاری می دهد و سطوح مختلف حکمرانی می توانند بر پایه آن، کارکردهای مکمل داشته باشد و عملکرد آنها به نتیجه ختم شود؛ اما در فقدان تئوری، اقدامات اقتضایی صورت می گیرد، آن چنان که تا امروز بر ما گذشته است.

نگاه مولانا به جهان در گفت‌وگو با علی اصغر باباصفری

مولانا ائتلاف و پیوستگی گردون، آسمان و افلاک را به‌واسطه عشق می‌داند و معتقد است که بدون عشق همه‌جا تیره‌وتار است. عشق است که همه خمیدگی‌ها را به‌راستی و درستی تبدیل می‌کند و بی‌عشق همه‌چیز خمیده، راکد و بی‌وجود است و همین نگاه عاشقانه است که چنین شور و حسی را در اشعار مولانا ایجاد کرده و در نگاه و بینش او شور و نشاط در جهان هستی به‌واسطه عشق است و همه ذرات هستی از عشق، در جوش و خروشند.

فولکلورشناسِ نستوه

«محسن میهن‌دوست»، پژوهشگر و فولکلورشناس نستوه، عضو شورای علمی دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران، پس از سالها تحمل بیماری، یکشنبه‌شب در 78سالگی از میان ما رفت. استاد میهن‌دوست از دورۀ جوانی پژوهش در حوزۀ فولکلور را با کارهای میدانی آغاز کرد.

«ابوریحان» بنیانگذار مطالعات تطبیقی ادیان است

انجمن آثار و مفاخر فرهنگی یکشنبه سیزدهم شهریورماه ۱۴۰۱ در روز ‏بزرگداشت «ابوریحان بیرونی» مراسم پاسداشت این حکیم، فیلسوف و ‏ریاضیدان برجسته ایرانی – اسلامی را برگزار کرد.‏

چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فارابی فراخوان داد

فراخوان چهاردهمین جشنواره فارابی منتشر شد، دریافت آثار دوره چهاردهم جشنواره فارابی، از بیست و هفتم شهریورماه تا دهم آبان‌ماه سال ۱۴۰۱ انجام می‌گیرد.

فیلسوف‌ترین فیلسوفان

ابن‌سینا (۴۱۶-۳۵۹ ه.ق.) متفکر بزرگ و مشهور ایرانی اهمیتی فراتر از سرزمین ایران و بلکه سرزمین‌های ایرانی یافته و نقش مهمی در تاریخ فکر و فلسفه جهان ایفا کرده است. هیچ کتاب تاریخ فکر و فلسفه‌ای نیست که در آن از ابن‌سینا و نقش او در ایجاد و انتقال اندیشه‌ها یاد نشده باشد.

وجود و ماهیت فلسفه اسلامی / حسن بلخاری

در باب عنوان و معنون «فلسفۀ اسلامی» حرف و سخن بسیار است و این بدان معناست که هم در عنوان «فلسفه اسلامی» و هم در معنون آن تردید و اشکال نموده‌اند؛ برای مثال می‌گویند اگر بنیان هستی‌شناختی یک شاخۀ معرفتی، وحی و نقل باشد، می‌توان عنوان فلسفه بر آن اطلاق کرد؟

زبان توسعه، زبان تجدد

شماره بیست و سوم مجله سیاست‌نامه منتشر شد