به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ سمینار علمی پژوهشی «تئاتر پس از انقلاب اسلامی» با حضور سید مجتبی حسینی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی، کوروش زارعی رئیس مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، مهدی حامد سقایان دبیر سمینار و جمعی از هنرمندان عرصه تئاتر امروز شنبه ۶ بهمن در سالن کنفرانس مجموعه تئاترشهر آغاز شد.

در ابتدای این سمینار یک روزه که اجرای آن برعهده منوچهر اکبرلو است، شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی به ایراد سخنانی پرداخت. وی با بیان اینکه تنوع بسیار خوبی در مقالات تحلیلی ۴۰ سال تئاتر انقلاب اسلامی ایران داریم، افزود: باعث افتخار است که ما در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی میراث دار یک هنر مستقل به نام تئاتر هستیم.

کرمی اظهار کرد: تئاتر انقلاب اسلامی افت و خیزهای فراوانی داشته است. از سال ۶۰ تئاتر ما هویت و معنای خود را پیدا کرد و اولین رویداد بزرگ تئاتری در منطقه را که جشنواره تئاتر فجر بود، علیرغم جنگ تحمیلی شکل داد. ما میزبان سی و هفتمین دوره این جشنواره هستیم که در دوران ثبت انقلاب اسلامی و آغاز روند جدید تئاتر بعد از انقلاب، از سال ۶۰ شکل گرفت.

دوران طلایی تئاتر

مدیرکل هنرهای نمایشی در ادامه سخنان خود به ارائه آماری از اجرای تئاتر در سال های ۵۹ و ۶۰ پرداخت و گفت: در سال ۵۹ ما شاهد اجرای ۲۱ اثر نمایشی و در سال ۶۰ شاهد اجرای ۳۶ اثر بودیم. در چند سال اول برگزاری جشنواره تئاتر فجر، هنرمندان با آثار خود به بازتاب شرایط انقلاب و موضوعات جنگ و خیزش مردمی می‌پرداختند. در پایان جنگ تحمیلی در سال ۶۸ ما شاهد شکل‌گیری دوران طلایی تئاتر بودیم که تا سال ۷۱ ادامه داد. در این دوران شاهد حرکت‌های نوینی همچون برگزاری جشنواره آیینی و سنتی، جشنواره تئاتر عروسکی، تأسیس انجمن نماش و روند آموزش تئاتر در سراسر کشور بودیم.

کرمی: سرمایه اصلی ما در تئاتر انقلاب اسلامی مخاطب مردمی است که آگاه به ارزش هنر تئاتر است.وی اظهار کرد: این روند حاصل تحولات فکری در جامعه و ضرورت حضور هنر و تئاتر در جامعه بود. اگر بخواهیم تحلیلی داشته باشیم از سال ۷۱ تا سال ۹۷ تئاتر ایران افت و خیزهای بسیاری داشته است؛ در دورانی شاهد رشد و شکوفایی و در دورانی هم شاهد محدود شدن تئاتر بوده ایم. تئاتر هنری زنده و مردمی است و افت و خیزهای آن نیز حاصل شرایط متغیر اجتماعی جامعه است زیرا تئاتر متکی به رفتار اجتماعی است.

کرمی تأکید کرد: علیرغم افت و خیزها، تئاتر ما بعد از انقلاب اسلامی رو به رشد و توسعه حرکت می‌کند. سرمایه اصلی ما در تئاتر انقلاب اسلامی مخاطب مردمی است که آگاه به ارزش هنر تئاتر است.

مدیرکل هنرهای نمایشی در بخش دیگری از سخنان خود به ۶ ویژگی تئاتر انقلاب اسلامی اشاره کرد و توضیح داد: اولین جنبه پر اهمیت تئاتر بعد از انقلاب، مخاطب مردمی است. اگر پیش از انقلاب تئاتر جنبه روشنفکری داشت و مخاطب خاصی را پوشش می داد، بعد از انقلاب جنبه مردمی پیدا کرد. نکته دوم تعداد هنرمندان فعال در عرصه تئاتر انقلاب است. ما بعد از انقلاب بیش از ۱۵۰ هزار نفر دست‌اندرکار تئاتر داریم و طبق آمار ارائه شده در سال ۹۶، ۱۶ هزار هنرمند تئاتر در سراسر کشور حضور دارند.

۲ هزار فارغ‌التحصیل سالانه در حوزه تئاتر

گسترش مراکز آموزش عالی و آموزشی در حوزه تئاتر از دیگر ویژگی‌های تئاتر بعد از انقلاب اسلامی از دیدگاه شهرام کرمی بود که به آن اشاره کرد و گفت: هر ساله بین ۱۷۰۰ تا ۲ هزار هنرمند تئاتر فارغ التحصیل می‌شوند. این آمار جدا از تقویت بنیه علمی تئاتر، به توسعه این هنر در کشور کمک می کند. روند عملی و هنرمندان دارای دانش تئاتر بعد از انقلاب اسلامی قابل توجه است.

کرمی یادآور شد: گسترش سالن‌های نمایش بعد از انقلاب اسلامی هر چند به نسبت جمعیت ساکن در کلان شهرها، شهرها و حتی روستاها کم است اما رو به رشد بوده است. تعداد یک هزار و ۲۲۵ سالن تئاتر در سراسر کشور وجود دارد که رقم قابل قبولی است و ما شاهد گسترش سالن‌های تئاتر بعد از انقلاب اسلامی ایران بوده ایم.

مدیرکل هنرهای نمایشی برگزاری جشنواره‌های تئاتری معتبر را یکی دیگر از ویژگی‌های تئاتر بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران دانست و گفت: سالیانه ۸۲ جشنواره تئاتری در کشور برگزار می‌شود. برخی نگاه انتقادی به جشنواره‌ها دارند ولی از سال ۶۰ که جشنواره تئاتر فجر شکل گرفت، نقش جشنواره‌های تئاتری را در رونق تئاتر کشور نمی‌توان نادیده گرفت. تعدد جشنواره‌ها می‌تواند آفت باشد ولی برخی جشنواره‌ها پایه‌ای و اساسی هستند.

ارتباط بین‌المللی هنرمندان و تئاتر کشور و همچنین تنوع آثار نمایشی در تئاتر ایران از دیگر ویژگی‌های تئاتر بعد از انقلاب اسلامی از دیدگاه شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی بود.

بودجه، حمایت و انگیزه برای پژوهش وجود ندارد

در ادامه سمینار علمی پژوهشی «تئاتر پس از انقلاب اسلامی» مهدی حامد سقایان دبیر این سمینار، پژوهش درباره رابطه دوسویه تئاتر و انقلاب اسلامی و تأثیرگذاری آن ها بر یکدیگر را دارای اهمیت بالایی دانست.

وی با بیان اینکه مسئولان همیشه بر اهمیت پژوهش تأکید دارند، متذکر شد: متأسفانه در عمل بودجه، حمایت و انگیزه لازم برای انجام پژوهش وجود ندارد. ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران گذشته و هنوز خیلی از هنرمندان و پژوهشگران نمی‌دانند دستاوردهای تئاتر بعد از انقلاب چه بوده است.

دبیر سمینار علمی پژوهشی «تئاتر پس از انقلاب اسلامی» تأکید کرد: اینکه ۵۰ چکیده مقاله برای سمینار تئاتر پس از انقلاب ارائه می شود، آمار فوق العاده ضعیفی است و باید فکری برای آن بشود.

معاون هنری وزیر ارشاد: انقلاب اسلامی ایران مقطع مهمی از تاریخ ما است و یکی از دستاوردهای آن گسترده کردن عرصه حضور و فراگیری هنر در طبقات مختلف اجتماعی استسقایان در بخش پایانی سخنان خود تصریح کرد: خبر خوب این است که در این سمینار با نسل جوانی از پژوهشگران مواجه هستیم که اتفاق بسیار خوبی است. خواهش من این است که این سمینارها ادامه پیدا کند و برگزاری آن ها به چند سال بعد موکول نشود.

به ضعف‌ها توجه نکنیم، مسیر قوت را پیدا نمی‌کنیم

سخنران پایانی آغاز سمینار علمی پژوهشی «تئاتر پس از انقلاب اسلامی» نیز سید مجتبی حسینی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. وی اظهار کرد: خوشحالم که آمار چکیده مقاله‌های ارائه شده به سمینار آقای سقایان را راضی نکرده است، طبیعتا اگر به ضعف توجه نکنیم مسیر قوت را پیدا و طی نخواهیم کرد.

وی تأکید کرد: انقلاب اسلامی ایران مقطع مهمی از تاریخ ما است و یکی از دستاوردهای آن گسترده کردن عرصه حضور و فراگیری هنر در طبقات مختلف اجتماعی است. بررسی امروز چراغ راه ما در مسیر دهه پنجم انقلاب اسلامی است. باید به موضوع مطالعات کاربردی بیشتر توجه شود.

معاون هنری وزیر ارشاد در ادامه سخنان خود تصریح کرد: امسال سال آسانی برای رویدادهای هنری کشور نبود. ضرورت مطالعه و پژوهش بهترین سرمایه ما برای ورود به فردا است و باید برگزاری این نشست‌ها به صورت ماهانه و فصلی ادامه داشته باشند.

بعد از این سخنان پژوهشگرانی که مقالات خود را به سمینار علمی پژوهشی «تئاتر پس از انقلاب اسلامی» ارائه داده اند، به معرفی و خوانش مقالات خود پرداختند.