به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از ایبنا؛ منصور معدل کوشیده است با طرح یک مدل نظری جامعه‌شناختی ـ گفتمانی به ارائه یک نظریه ترکیبی جدید برای تبیین تحولات اندیشه در جوامع انسانی بپردازد. وی این‌کار را با اضافه‌کردن مفهوم «اپیزود» و دو مفهوم جدید «محدودیت‌های استدلالی» و «محدودیت‌های انگیزشی» به نظریه‌های سوسور و باختین و همچنین با عمده‌کردن رابطه میان دولت با بافت گفتمانی جامعه انجام داده است.
این جامعه‌شناس در آثار خود با انتقاد از نظریه‌های وسنو و کالینز معتقد است «وسنو و کالینز در تبیین این مساله که ایدئولوژی‌ها عملاً چگونه تولید می‌شوند و اینکه چگونه جهت‌گیری سیاسی- اجتماعی آنها شکل می‌گیرد، با شکست روبرو شده‌اند.»
ازاین‌رو، وی در مدل گفتمانی خود سعی در پاسخ‌دادن به دو مساله اساسی در خصوص تولید ایدئولوژی‌ها دارد که چه عواملی درون‌مایه و محتوای ایدئولوژی‌های جدید را تعیین می‌کنند؟ و چه عواملی جهت‌گیری ایدئولوژی‌های جدید را تعیین می‌کنند؟
منابع و فضای اجتماعی چیست؟
معدل، فرآیند تولید ایده‌های سیاسی ـ اجتماعی را شامل دو مرحله بیان ایده‌ها و عقاید و توزیع و مصرف ایده‌ها و عقاید می‌داند. «مرحله نخست به تولید واقعی و عملی ایده‌ها مربوط می‌شود و دیگری به شرایط بازتولید آنها مربوط است.»
این مولف، منابع و فضای اجتماعی را که در فرآیند توزیع ایده‌ها دارای نقش تعیین‌کننده هستند «عوامل بیرونی» فرآیند تولید ایدئولوژی به‌شمار می‌آورد. به عبارت دیگر، از منظر معدل در تالیفات وی «تولید واقعی ایده‌ها شامل ابداع و خلاقیت مفهومی، صورت‌بندی و پی‌ریزی کردن درون‌مایه ایده خلق شده، تجزیه و تحلیل موضوعات و شکل‌دادن به جهت‌گیری سیاسی- اجتماعی ایدئولوژی است.»
معدل این جنبه از فرآیند تولید ایدئولوژی در آثار خود را به عنوان «جنبه درونی» فرآیند تولید ایدئولوژی مطرح می‌کند و بر این اعتقاد است که نمی‌توان آن را در چارچوب پارامترهای مدل «پیوند» تبیین کرد.
این جامعه‌شناس، در کتاب‌های خود معتقد است این جنبه از فرآیند تولید ایدئولوژی را تنها می‌توان با کمک‌گرفتن از نظریه‌های نشانه‌شناختی، به ویژه نظریه‌های سوسور و باختین توضیح داد.
نظر شما