شناسهٔ خبر: 26847 - سرویس دیگر رسانه ها
نسخه قابل چاپ

مشکل اصلی نقد؛ مشخص نبودن مرز میان «نقد» و «اعتراض و انتقاد»

ابوالفضل حری، نویسنده، مترجم و محقق بابیان این‌که مشکل اصلی در حوزه نقد، مشخص نبودن تعریف دقیق از این واژه و برداشت‌های سلیقه‌ای از آن است، گفت: راه‌اندازی کارگاه‌های آموزشی نقد باهدف آموزش شیوه‌های نقد توسط صاحب‌نظران این حوزه، ضرورت دارد.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ حری دراین‌باره اظهار کرد: زمانی که از نقد صحبت می‌کنیم، متأسفانه نخستین تصوری که از این واژه به ذهن می‌رسد، یک معنی منفی و تخریب‌کننده است و تصور می‌کنیم نقد با ایراد گرفتن و اشکال‌تراشی همراه است. درصورتی‌که وقتی به پیشینه نقد می‌نگریم، متوجه می‌شویم از گذشته این واژه را با معانی «سبک‌سنگین کردن»، «بیان صحت‌وسقم» و «بیان نقاط قوت و ضعف» می‌شناختند.
 
وی در ادامه سخنانش بابیان این‌که میان «نقد» و «اعتراض و انتقاد» تفاوت وجود دارد، گفت: مشکل اصلی نقد در کشور ما مشخص نبودن مرز میان این واژگان است. بنابراین، برای بُرون‌رفت از مشکلات حوزه نقد لازم است ابتدا نقد را ازنظر واژگانی بررسی کنیم.  
 
این نویسنده افزود: نقد با معرفی اجمالی کتاب به‌گونه‌ای که مخاطبان را برای تهیه کتاب ترغیب کند، متفاوت است؛ متأسفانه در کشور ما نقد را این‌گونه (معرفی اجمالی کتاب) معنی می‌کنند. درصورتی‌که باید توجه داشت، نقد نمی‌تواند خالی از نظریه باشد.
 
حری عنوان کرد: متأسفانه اغلب نقدهای موجود در کشور ما بر اساس احساسات و نگاه ذوقی نقادان صورت می‌گیرند و به‌صورت دل نوشته ارائه می‌شوند؛ اگر این دل نوشته‌ها بتوانند به ابزار نقد متوسل شوند، بدون تردید با نقد تخصصی مواجه خواهیم شد.
 
این نویسنده حوزه نقد ادبی اظهار کرد: با تأسف باید گفت که نقد ترجمه‌ها نیز با مشکل مواجه هستند؛ به این معنا که منتقدان آثار ترجمه‌شده، به‌جای این‌که چگونگی ترجمه را موردنقد قرار دهند، محتوای کتاب و نویسنده را نقد می‌کنند.
 
وی توضیح داد: پیشنهاد می‌کنم برای برون‌رفت ازاین‌گونه مشکلات، کارگاه‌های آموزشی باهدف آموزش نقد توسط صاحب‌نظران این حوزه برگزار شوند و اصحاب مطبوعات نمایندگان خود را برای آموزش به این کارگاه‌ها معرفی کنند. البته اکنون در مؤسسه خانه کتاب با راه‌اندازی «مرکز نقد ایران» با مدیریت جمشید کیانفر، اقدامات خوبی در این حوزه صورت می‌گیرد و پیشنهاد می‌کنم که مرکز نقد ایران بیشتر به ابزارهای نقد و مکتب‌هایی که امروزه در نقد ادبی وجود دارند، بپردازد.
 
حری ادامه داد: مرکز نقد ایران می‌تواند با آموزش انواع نقد و بیان ویژگی‌های نقد، به این حوزه جهت دهد و مسیر درست نقدنویسی را آموزش دهد. این مرکز بستر و محمل مناسبی برای بهبود وضعیت نقد در کشور و آینده‌نگری این حوزه است.
 
این مترجم در پاسخ به این پرسش که «نقش منتقدان برای بُرون‌رفت از مشکلات حوزه نقد چیست؟» گفت: ناقد باید خود، اهل مطالعه و آشنایی با روش‌ها و نظریه‌های ادبی باشد. ناقد باید همواره مجهز به اطلاعات روز باشد و خود را در مسیر جریان‌های امروزی قرار دهد. شاید نیاز باشد که ناقد به زبان دوم و حتی زبان سوم نیز مجهز باشد. پیشنهاد می‌کنم تشکلی با حضور منتقدان راه‌اندازی شود تا در آن با برگزاری نشست‌های تخصصی، به بیان چالش‌های این حوزه و راهکارهای برون‌رفت از این چالش‌ها پرداخته شود.


*دراین باره بخوانید:
(۱)شاکری: وقتی نقد تاثیری در تجارت کتاب نداشته باشد عملا اهمیتی پیدا نمی‌کند(اینجا)
(۲)جُربزه‌دار: نشریات خانه کتاب می‌توانند نقش موثری در ترویج فرهنگ نقد ایفا کنند/ نقد، چراغی فراسوی سیاستگذاران روشن می‌کند(اینجا)
(۳)کیانفر: ضرورت راه‌اندازی کتابخانه تخصصی نقد(اینجا)
(۴)جعفری مذهب:جامعه ما نیاز به نقد را احساس نکرده است/ پدیده‌ای به نام «اورژانس نقد»(اینجا)
(۵)حسینی: آیین نقد کتاب‌های تازه‌تالیف برگزار شود(اینجا)
(۶)عبدالعلی دستغیب: بسیاری از نقدها تبدیل به مدح شده‌اند/ مسئولان برای راه‌اندازی مجامع نقد کتاب بکوشند(اینجا)
(۷)رفیعی: پیش‌نیازهای نقد مطلوب و مدخلی بر اخلاق نقد(اینجا)
(۸)آژند: اکثر نقدها یا نان قرض دادن است یا خرده حساب شخصی/ لزوم اهتمام دانشگاه‌ها برای ایجاد رشته نقد(اینجا)
(۹) مهدوی‌راد: نقد باعث گسترش و سلامت نشر می‌شود(اینجا)
(۱۰) خدایار: برای نهادینه کردن فرهنگ نقد در جامعه باید مسئولان نیز نقدپذیر باشند(اینجا)
(۱۱) سرشار: بعضی به دلیل نقدی که بر آثارشان نوشته‌ام بامن قهرند(اینجا)
(۱۲) اسلامی اردکانی: کتاب‌های خوب، محصول نقدند/ اغلب نویسندگان ظرفیت پذیرش نقد را ندارند(اینجا)
(۱۳) مهدی محقق: تنزل جایگاه نقد به دلیل تنزل اخلاق در جامعه است(اینجا)
(۱۴) تفرشی: در ایران نقد حرفه‌ای و روشمند وجود ندارد/ عیار نقدها در فضای مجازی بیشتر در معرض قضاوتند (اینجا)
(۱۵) ذوالفقاری: ارشاد کتاب‌هایی‌ را که از فیلتر نقد گذشته‌اند خریداری کند/ جلوگیری از کتابسازی با کمک نقد (اینجا)
(۱۶) فاطمه راکعی: برای نقد با کمبود متخصص مواجه‌ایم (اینجا)
(۱۷) مؤمنی: منتقدان باید خود ِ نقد را هم به نقد بکشند/ برخی نقدهای امروزی حاصل زد وبندهای دوستانه هستند (اینجا)
(۱۸) کاکایی: متاسفانه از نقد با رویکرد سیاسی، برای تخریب استفاده می‌کنند/ برخی رسانه‌ها دنبال سهم‌خواهی هستند (اینجا)
(۱۹) امامی: نقد در ايران رابطه مستقیم با اقتصاد مردم دارد/ مشکلات فرای فرهنگ قرار دارند نه در خودِ فرهنگ (اینجا)
(۲۰) زیباکلام: «نقد» نه تعریف است، نه تحقیر / سه گروه کتابی که نمی‌توان جدی نقد کرد(اینجا)
(۲۱‌) کزازی: نقد در کاربرد و معنای راستین آن، هنوز در ایران پدید نیامده است/هر آنچه به نام نقد نوشته می‌شود، شتابزده و بی‌ارزیابی به چاپ نرسد (اینجا)
(۲۲) بنی‌اردلان: تعداد منتقدان حقیقی به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسد/ اغلب منتقدان ما، هم با معارف خود بیگانه‌اند هم با سنت نقد غربی (اینجا)
(۲۳) سیدآبادی: نقد کتاب به جریان طبیعی صنعت نشر واگذار شود/ ایجاد نقد گلخانه‌ای به جریان‌سازی منتهی نخواهد شد (اینجا)
(۲۴) علی اشرف صادقی: نقد عالمانه می‌تواند کتابسازی را متوقف کند/ هنوز نقد خوب در این بازار آشفته دیده می‌شود (اینجا)
(۲۵) امینی: در حوزه ادبیات، مجامع صنفی نداریم/لزوم آموزش نقد در قالب رشته تخصصی دانشگاه‌ (اینجا)
(۲۶) فتح‌الله مجتبایی: نقدهاي امروز برای کسب نام یا از روی تعصب و انتقام‌ است (اینجا)
(۲۷) مهدی غبرایی: نقادی که درگیر معاش است، چگونه معطوف نقد حرفه‌ای شود (اینجا)

نظر شما