به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از ایکنا؛ مقاله «ماهیت "اضلال از جانب خدا" در قرآن کریم» نوشته علی رهبر، مدرس معارف اسلامی، یکی از مقالات به چاپ رسیده در شماره ۳۳ فصلنامه علمی ـ پژوهشی «اندیشه نوین دینی» است که عهده‌دار تفسیر ماهیت اضلال از سوی خداوند است و بررسی و پاسخ‌گویی شبهه مطرح در این زمینه است.

نویسنده در ابتدا به انواع تکوینی و تشریعی، و عام و خاص هدایت اشاره کرده و سپس به تبیین شبهه مربوط به اضلال از جانب خدا پرداخته است که بر اساس آن، خدا گمراهان را محکوم کرده است و در عین حالی که گمراه کردن دیگران در قرآن ظلم دانسته شده، در مواردی و در بعضی مواضع در قرآن خداوند اضلال را به خود نسبت می‌دهد و چنین چیزی شبهه ظلم از سوی خدا را ایجاد می‌کند.

نویسنده مقاله در ادامه و در پاسخ به شبهه فوق، اضلال تشریعی و اضلال تکوینی ابتدایی را از سوی خداوند محال دانسته و ضمن اشاره به نوع دیگری از اضلال تحت عنوان اضلال کیفری، آن را در پرتو دیدگاه‌های مفسران در تحلیل رابطه اضلال و ازاغه و در قالب حقیقت «زیغ» مورد بررسی و تبیین قرار داده است.

به عقیده نویسنده «هدایت» و «ضلالت» از سوی خدا از جمله مباحث توحید افعالی است. هدایت منسوب به خداوند چند گونه است که از جمله آنها هدایت تکوینی است که شامل همه موجودات می‌شود و هدایت تشریعی که ضد ندارد (اضلال)؛ زیرا هیچ گاه خداوند حکیم با وضع قوانین، موجبات گمراهی بندگان را فراهم نمی‌کند.

در مقابل هدایت تکوینی خدا، اضلال تکوینی است که به معنای اضلال کیفری محقق می‌شود، نه ابتدایی و بدوی. شبهه چرایی اضلال از سوی خدا، پاسخ‌هایی را می‌طلبد که در آن‌ها از زاویه‌های مختلف، حقیقت اضلال تبیین شده است.

به بیان نویسنده مقاله، فعل «ازاغه» همان اضلال است و «زیغ» بازگشت و انحراف از پایداری بر راه مستقیم است و بر همین اساس، اضلال از جانب خدا بعد از انتخاب ضلالت از سوی انسان قرار دارد.

نویسنده همچنین سقوط از آسمان توحید به دلیل شرک، به خود وانهاده شدن به دلیل طغیان، شرح صدر در کفر به دلیل ارتداد، طبع و مُهر بر قلب به دلیل نقض میثاق و قتل انبیا، عدم تلاش انسان برای رشد معنوی و پرهیز از اعتصام به خدا، به عنوان عبارت اخراهای اضلال از جانب خدا یاد کرده و به تعبیر دیگر در مقام علت‌های اضلال از جانب خدا آن‌ها را مورد بررسی قرار داده است.

یادآور می‌شود، فصلنامه «اندیشه نوین دینی» نشریه‌ای علمی ـ پژوهشی است که به صاحب‌امتیازی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه معارف اسلامی، معاونت پژوهشی و مدیرمسئولی ابراهیم کلانتری و سردبیری احمد بهشتی منتشر می‌شود.