-
۱۳۹۵-۰۵-۱۹ ۰۹:۱۰
نگاه اسلاوی ژیژک به آثار دیوید لینچ؛
دیوید لینچ یا افسردگی زنانه
محور بنیادی جهان لینچ شامل تنش میان ورطه ژرفای «زنانه» و سطح بیرونی صافِ نظم نمادین است: ژرفای جسمانی، دائم سطح را مورد تهاجم قرار می دهد و آن را تهدید به فروبلعیدن می کند. کدام dyad فلسفی هماهنگی و پیوند این محور را فراهم می کند؟
-
۱۳۹۵-۰۴-۱۵ ۱۱:۰۸
لورا مالوی/کیارستمی؛ سینمای عدم قطعیت، سینمای تأخیر؛
جایگاه مرگ در فرم روایت سینمای عباس کیارستمی
کیارستمی مثل بسیاری دیگر از هم‌نسلانش، تحت تأثیر سینمای نئورئالیسم ایتالیا بود و فیلمهای قبل‌ترش، از جمله «خانه‌ی دوست کجاست؟» در دوره‌ی بازپروری یک زیبایی‌شناسیِ واقعیِ ایرانی ساخته می‌شد. شوکِ زلزله و عواقب بعد از آن، رئالیسم کیارستمی را به مسئله‌ی دشوار واقعیتی کشاند که بازنماییِ درخور را به چالش می‌کشید.
-
۱۳۹۵-۰۴-۱۵ ۱۰:۴۹
نقدی بر نمایش مجلس ضربت زدن؛
چشم پوشی از رئالیسم به سود ضدرئالیسم
رحمانیان توانسته در مواجهۀ دو گانه ماده و معنا، از رئالیسم به سود ضدرئالیسم چشم بپوشد و قاعده را بر این مبنا پیش ببرد که ما باید در دل داستان ضربت خوردن که شمایل عینی اش بنابر باورهای مذهبی ممنوع است، نوعی جایگزین را به دنبال بیاوریم.
-
۱۳۹۵-۰۳-۱۰ ۰۹:۰۶
به بهانه‌ی کار فرهنگی در پاساژها با نگاهی به فیلم ابد و یک روز؛
«دیدن»
همه‌ی آنچه که پیش و پس از نمایش فیلم، محیط مخاطب را تشکیل داده است، می‌تواند عمل دیدن را متأثر از خود کند؛ این تفاوت‌ها ناشی از نقطه‌ی اتصال افراد با یک اثر «دیدنی» است. برخلاف تصور رایج، روند دیدن، به فهم درآوردن معنای نهفته در یک تصویر یا مجموعه‌ای از تصاویر نیست، مخاطب با بخشی از عادت‌های رفتاری‌اش در شکل دادن به این تجربه سهیم می‌شود و هر تجربه‌ی دیدن، شکلی متفاوت از تجربه‌های مشابه را رقم می‌زند.
-
۱۳۹۴-۱۲-۰۹ ۰۹:۱۸
نگاهی فلسفی به انیمیشن «درون و برون» برنده جایزه گلدن گلوب ۲۰۱۶ ؛
«عواطف» چگونه ما را مدیریت می‌کنند؟
آنچه فیلم بر آن تأکید می‌ورزد این است که کنترل ما به دست «عواطف» ما است. فیلم مبتنی بر «نگاهی ماشینیستی عمیق به انسان» است. «رایلی» در واقع انسان نیست، بلکه رباتی است پیچیده که رفتار و نیاتش را «اشخاصی» دیگر در درون او، عواطفش در درجه اول و کارگران بخش خاطراتش در درجه دوم، کنترل می‌کنند.
-
۱۳۹۴-۱۲-۰۱ ۰۸:۵۲
نظریه‌ی خانه، خانواده و خیابان در سینمای فرهادی؛
مدرن شدن خانه در کنار عقب‌ماندگی خیابان
سینمای فرهادی نشان می‌دهند که در زندگی امروز ایرانی باید برخلاف نظریه‌های کسانی چون لفور، اوج هیجانات مدرنیته را در خانه جست‌وجو کرد و نه در خیابان‌های شهر. در جامعه‌ی ایران، خانه تنها محل تحرک است که طبعاً تحرکات درونی آن باعث ایجاد خطرهای جدی برای خانواده می‌شود. ما مدرنیته و ناخوشایندی‌های آن را در درون خانه تجربه می‌کنیم و نه در فضای زندگی روزمره در شهر.
-
۱۳۹۴-۱۱-۱۱ ۰۸:۳۱
نگاهی به تئاتر آدامس‌خوانی به کارگردانی محمد رحمانیان؛
آدامس‌خوانیِ رحمانیان، نقطه‌ی صفر مطلق
اجزای مختلف صحنه در آدامس‌خوانی تابلوهایی را در خود جای داده که یادآور تابلوهایی از وارهول، همیلتن، پائولوتزی ... است؛ این تابلوها به‌خوبی مصرف‌گرایی و میل مضاعف در دنیای جدید را تداعی می‌کنند، نمایش این مصرف‌گرایی در برخی تابلوها با چرکی، شکستگی تصویر، تراکم تصویر ... حالتی تکان‌دهنده را به مخاطب منتقل می‌کنند؛ بازیگران هریک داستانی مرتبط با آدامس را روایت می‌کنند که در نهایت قرار است به نقطه‌ای تراژیک و پوچ ختم شود، این نقطه‌ی پوچ همانی است که آدامس نماد آن است، یعنی صفر مطلق.
-
۱۳۹۴-۰۹-۳۰ ۰۸:۴۴
یادداشتی بر نمایش «خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از زندگی و قتل میرزاتقی‌خان فراهانی»؛
امیرکبیر بازمی‌گردد
اگر بتوان هنری تاریخی خلق کرد که از تحریف و تپق‌های تاریخی در امان باشد، تازه می‌توان بحث‌های جدی‌تری را در رابطه با بازنمایی تاریخ آغاز کرد. در واقع آنچه به عنوان تاریخِ مستند و موثق به دست ما رسیده است، یک گزارش دقیق و لحظه به لحظه نیست که هنرمند فقط بازسازی آن را بر عهده بگیرد. انبوهی از خلأها وجود دارد که هنرمند باید با تخیل خود آن‌ها را پر کند (و آیا مورخ کاری جز این می‌کند؟).
-
۱۳۹۴-۰۷-۱۳ ۰۹:۱۲
احمد آرام؛
مساحی زبان در پهنای روایت
هر شخصیتی که از درون فضای یک کتاب سر برآورد، با او یک روایت نیز زاده می‌شود و همین روایت برای هر سینماگری جذاب می‌شود تا نقل و انتقالی صورت بگیرد و فضای بصری یک فیلم با روایت ادبی به سمت سینمای داستان‌گو کشیده شود. البته نظریه‌پردازان و سینماگران مدرن‌اندیش در حواشی این مجادله‌های ادبی و هنری گرد هم جمع شدند تا تفکر مدرنیته در سینما را به‌عنوان موج نویی بر‌آمده از فرم و تکنیک و گونه‌ای ضدروایت ترویج دهند و به ثبت رسانند.
-
۱۳۹۴/۰۶/۲۹
مصاحبه با پدرو کاستا؛
در هر نما خطر می‌کنم
ما سعی نمی‌کنیم رؤیا بسازیم یا با رؤیا بسازیم؛ بله، روان‌شناسی وارد فیلم می‌شود و به نظر من و به نظر اشتروب و به نظر بسیاری از فیلم‌سازان به خصوص کلاسیک‌ترها -آنانی که حداقل متکی به نوعی روایت هستند، روایت ممکن است مدرن باشد ولی به‌هرحال روایت است- روان‌شناسی وقت تدوین وارد فیلم می‌شود. وقتی فیلم را تدوین می‌کنید، دارید عمیق‌تر از وقتی فیلم می‌گیرید ترکیب و تحلیل و انتخاب می‌کنید.
-
۱۳۹۴-۰۶-۲۳ ۰۸:۴۱
به بهانه‌ی برگزاری اینیستالیشن، انتشار کتاب و مشارکت در انتشار آلبوم موسیقی توسط صابر ابر؛
تاملاتی پیرامون مفهومِ سلبریتی
اینکه عکس‌ها و «گزین‌گویه‌ها»ی صابر ابر فاقد ارزشِ کیفی است نیازی به دلیل آوری ندارد. چون اساسا فردِ شناخته شده و محبوب نیازی به چنین اعتبار سنجی‌ای در عرصۀ عمومی ندارد. اما چرا یک فرد احساس می‌کند همه‌ی چیزهایش ارزش درمیان گذاشتن دارد؟ آیا این احساس فردی- که ظاهرا منحصر به سلبریتی‌ها نیست- را ده‌ها شبکۀ مجازی ارضاء نمی‌کنند؟
-
۱۳۹۴-۰۶-۱۰ ۰۹:۳۵
درس‌گفتاری از پدرو کاستا (۳)؛
ترجمان امر نادیدنی به امر دیدنی
هنرمند چیزی بیش از یک مغز، یک آپاراتوس ثبت‌کننده و مخزنی برای انباشت احساس‌ها نیست؛ اما اگر این مغز مداخله کند، اگر این آپاراتوس ضعیف و ناتوان به خودش جرئت دهد که تعمداً در چیزی که می‌بایست ترجمه شود مداخله کند، در واقع کوچکی خود را وارد تصویر می‌کند و اثر به چیزی نامرغوب و درجه دوم تبدیل می‌شود.
-
۱۳۹۴-۰۶-۰۴ ۰۹:۲۴
درس‌گفتاری از پدرو کاستا (۲)؛
چاپلین بزرگترین شیزوفرن است
چاپلین چیزهایی را در فیلم‌هایش به کار گرفت که در زندگی‌اش اصلاً به کار نیامده بودند؛ بنابراین مایلم چاپلین را به‌عنوان بزرگترین فرد شیزوفرنیک به شما معرفی کنم. رمبو شاعر فرانسوی عبارت معروفی دارد که می‌گوید: «من، یک دیگری است» [je est un autre]؛ این در واقع چاپلین است که می‌گوید: «من، یک دیگری است»، او بزرگترین شیزوفرن است؛ چراکه در عمل هم ارباب است و هم بنده، هم هنرمندیست واقعی و هم محبوبیت خاص خودش را نزد عموم داشته است.
-
۱۳۹۴-۰۶-۰۳ ۰۹:۲۷
نقدی بر فیلم «اشیا از آنچه می‌بینید به شما نزدیک‌ترند»؛
آینۀ تمام‌نمای بی‌سامانی سینمای کنونی ایران
موفقیت‌های عباس کیارستمی در فرمی که به اعتقاد بسیاری از منتقدینش – که اصلاً سینما به معنی مصطلح نیست، باعث شده است تا جوانان بسیاری سعی کنند تا فرم وی را که حاکی از ریتم کند، مستندگونگی، داستان‌گریزی، گرایش به درام درونی و توجه بیش از حد به جزئیات است را برای هنرنمایی و جلوه‌گری برگزینند، بدون اینکه نسبت این نوع فیلم‌سازی را با مخاطب ایرانی و حتی جهانی بسنجند.
-
۱۳۹۴-۰۶-۰۱ ۱۱:۲۵
درس‌گفتاری از پدرو کاستا (۱)؛
دری بسته که ما را به حدس زدن وامی‌دارد
این ترجمه در ارتباط مستقیم با پرونده سینمایی شماره هفت فرهنگ امروز تحت عنوان «با خون و استخوان»(در بررسی سینمای پدرو کاستا)است که می‌تواند به عنوان مقدمه و ضمیمه‌ای برای آن پرونده در نظر گرفته شود.
-
۱۳۹۴-۰۵-۱۴ ۰۹:۲۲
حسین پاینده؛ خوانشی روانکاوانه از فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
وقتی که زمان متوقف می‌شود
گذشته در فیلم در دنیای تو … با تمهیدهای مختلف برجسته می‌شود. آشکارترین این تمهیدها، سرریز شدن خاطرات گیله‌گل از ضمیر ناخودآگاهش است. برای مثال، در صحنه‌ای که گیله‌گل در حیاط خانه‌ی پدری با لباسی مبدل قدم می‌زند، خانه‌ای که اکنون چند سال است خالی از سکنه مانده، ناخودآگاه خود را در سن دختربچه‌ای شش‌ـ‌هفت‌ساله به یاد می‌آورد.
-
۱۳۹۴-۰۵-۰۸ ۰۹:۳۸
درآمدی بر مفهوم مرگ در سینمای برگمان؛
نجوای مرگ و زندگی در سمفونی برگمان
مهم‌ترین مسئله‌ی فیلمهای برگمان وانهادگی و رنج انسان معاصر است. بدون شک او به دنبال معنویت ازدست‌رفته است، اما این تعالی و معنویت را نه در دوردست‌ها و آسمان، بلکه در خود انسان می‌جوید. به بیان دیگر، می‌توان گفت مفاهیم متعالی نزد برگمان، به مفاهیمی زمینی و انسانی بدل می‌شوند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۱۷ ۱۹:۲۰
به بهانۀ مستند «چشم در برابر چشم»؛
دانشگاه، فساد، پالایش سلامت
مردم از لحاظ اینکه به پریشانی هیجانی دیگران چگونه پاسخ می‌دهند، تفاوت‌های زیادی با هم دارند؛ در یک سو کسانی هستند که زندگی خود را به خطر می‌اندازند تا به دیگری کمک کنند، در سوی دیگر کسانی قرار دارند که از ایجاد درد و تحقیر کردن یک قربانی بی‌گناه لذت می‌برند. پاسخ این وضعیت در ترکیبی از تفاوت‌های زیست‌شناختی و تفاوت در تجربه نهفته است.
-
۱۳۹۴-۰۴-۰۹ ۰۹:۳۷
امید روحانی/ به مناسبت زادروز سهراب شهید ثالث؛
سهراب شهید ثالث؛ اتفاق ساده‌ی سینمای ایران
سینمای شهید ثالث طناز نبود، عبوس بود، جدی بود، حتماً اجتماعی بود و حتماً سیاسی. تحت تأثیر نگاه چخوفی به موقعیت‌ها و آدم‌ها و تحت تأثیر نوع پرداخت برسون، ملویل، اوزو، هرتسوگ و گدار و کلوگه، کافکا و کامو و چخوف. این نگاه هرچه بود، از همان ابتدا تأثیر گذاشت. این تأثیر را مردم و تماشاگران شاید درنیافتند، اما سینماگران بسیاری این تمهیدات را گرفتند.
-
۱۳۹۴-۰۴-۰۳ ۱۰:۴۸
نگاهی به بخشی از تأثیر سینمای اروپا بر سینمای آمریکا؛
تأثیر برگمان بر وودی آلن و سینمای او
این که ارتباط بین آلن و برگمان را غیرمعمول می‌دانند احتمالاً ناشی از این است که افراد بسیاری آلن را که به خاطر کمدی‌هایش شناخته‌شده است جزیی از هالیوود می‌دانند که بیشتر فیلمهای کمدی آمریکایی در آن جا تولید می‌شود. آلن فیلمهای کمدی بسیاری ساخته، اما آثار او محدود به این ژانر نیستند. او میل بسیاری به نوشتن و ساختن درام‌های قوی داشت.
-
۱۳۹۴-۰۳-۲۶ ۰۹:۰۸
گزارشی از نشست فلسفه و رسانه با حضور رضا داوری، منوچهر صدوقی سها و احمدرضا معتمدی؛
فیلم بیانیه نیست، فیلم زندگی است
نخواهیم که فیلم برای ما فلسفه بگوید، فیلم‌سازی که میخواهد درس فلسفه بدهد، برود کلاس فلسفه درس بدهد. خیلی از فیلمسازها فیلسوف هستند، اما در فیلم‌شان فلسفه نمیگویند، فلسفه را پشتوانهی دیالوگها و حرفهایی می‌کنند که باید معرف شخصیتها باشند.
-
۱۳۹۴-۰۳-۲۰ ۰۹:۴۳
تجربه‌ای ایرانی از جشنواره کن؛
بزرگترین جشنواره فیلم دنیا
جدا از حواشی پر زرق و برق آن، می‌توان به یقین گفت که این جشنواره مدیریت بسیار هوشمندانه‌‌ای دارد. هم مدیریت هنری جشنواره و هم مدیریت اجرایی برنامه‌های متنوع جشنواره؛ و همه‌ی این ظرافت و هوش مرهون مردی به نام ژیل ژاکوب است.
-
۱۳۹۴-۰۳-۱۲ ۱۳:۳۶
درنگی درباره حضور فیلمهای ایرانی در جشنواره کن؛
در لحظه زندگی کن
به‌نظر می‌رسد جشنواره‌ها محلی برای تبادل ایده‌ها و دیدار رودرروی فیلم‌سازان، ویترین یک‌ساله‌ی سینما و مهم‌تر شاید، محلی برای کشف استعدادهای تازه هستند که یا به‌علت سازوکارهای اقتصادی و سیاسی دیده نشده‌اند و یا نمی شوند؛ این فیلم‌سازان به طور طبیعی پس از بازگشت به کشور خودشان الگو و معرف گونه و نوع خاصی از فیلم می‌شوند.
-
۱۳۹۴/۰۳/۱۰
گفت‌وگو با مدیر سینماتک موزۀ هنرهای معاصر تهران به مناسبت بازگشایی سینماتک؛
میراث بزرگان
چطور می‌توان مخاطب جدی امروز را که می‌تواند فیلم‌ها را در سینمای خانگی‌اش کامل ببیند، به سینما کشاند؟ به نظرم باید فیلم‌هایی را انتخاب کرد که با ضوابط و آیین‌نامه‌های موجود، تناقض جدی‌ای نداشته باشند و نیاز چندانی نباشد که آن‌ها را اصلاح و تعدیل کرد.
-
۱۳۹۴-۰۳-۰۷ ۰۹:۳۲
به بهانه اعطای نخل طلای جشنواره کن به ژاک اودیار؛
خشونت تنهایی
عده‌ای از منتقدان، اودیار را از جهت میزان خشونت جاری در سینمایش با کوئنتین تارانتینو مقایسه می‌کنند، اما او اصلاً علاقه‌ای به این مقایسه ندارد و بنا به گفته‌ی خودش ترجیح می‌دهد با سام پکین‌پا، فیلم‌ساز محبوبش در این زمینه مقایسه شود. ژاک اودیار در سینمای بی‌رمق این سال‌های فرانسه حالا دیگر وزنه‌ای محسوب می‌شود، کارگردانی که تسلط تکنیکی‌اش بر ابزار کارگردانی شاید بتوان گفت در میان سینماگران فرانسوی بی‌نظیر باشد.
-
۱۳۹۴-۰۳-۰۳ ۰۹:۲۹
تأملی بر سینمای مدرن ایران به بهانۀ فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»؛
دنیای دیگر
«در دنیای تو ساعت چند است؟» علی‌رغم اینکه فیلم چندان کاملی نیست و درام محکم و مشخصی ندارد، یک رومانس نوستالژیک (عاشقانۀ خاطرهانگیز) است که سعی دارد در رویکردی مینی‌مالیستی (مختصر) به یک ایماژ (تصویر و تخیل) لایت (ملایم) از عشق دست پیدا کند و به یک تابلوی زیبا تبدیل شود.
-
۱۳۹۴/۰۲/۳۱
گفت‌وگو با بهرام توکلی درباره فیلم «من دیه‌گو مارادونا هستم»؛
سینما یک هنر است، نه یک بیانیه
بعضی افراد به‌جای تماشا و لذت بردن از سینما، فیلم‌ها را بیانیه فرض می‌کنند و به‌جای آنکه به یاد بیاورند در حال برخورد با آثار هنری هستند، کلیدهای رمزشکن خود را روشن کرده و در تمام مدت نمایش فیلم، در حال رمزگذاری و رمزشکنی و نشانه‌گذاری و نمادشناسی و منتسب کردن کار به کدهایی هستند که تنها در ذهن خودشان وجود دارد، نه در اثر.
-
۱۳۹۴-۰۲-۲۰ ۰۹:۳۶
تفسير سينمايی بلا تار بر فلسفۀ فردريش نيچه؛
«آری‌گويی» به زندگی، به نكبت‌بارترين زندگی
سخن گفتن از «ضد روشنگری» (counter enlightenment) در تاريخ انديشه‌ها با اتكاء به پژوهش‌های ارزنده‌ی آيزايا برلين كه واضع اصطلاح ضد روشنگری است، امر رايجي است. لكن يحتمل تعميم دادن آن به تاريخ سينما ابهامات و پرسش‌هايی را بر خواهد انگيخت...
-
۱۳۹۴-۰۲-۰۶ ۰۹:۴۵
نگاهی به فیلم «رخ دیوانه» آخرین ساختۀ ابوالحسن داوودی؛
سپهر الگوهای دهۀ نودی
طبیعی است وقتی شرایط روز جامعه و الگوهای اجتماعی و این‌همانی‌های رئال به جهان نمایشی فیلم ورود پیدا می‌کند، جامعۀ نخبگان و الیت متفکر، از اثر سینمایی، با لحاظ شدن جنبه‌های سرگرمی‌سازی که در متن وجود دارد، استقبال خواهند کرد. آنچه سبب می‌شود توده‌های علاقه‌مند و نخبه در جشنوارۀ فیلم فجر اقبالی به فیلم نشان دهند، سرگرم اما متفکرانه بودن است.
-
۱۳۹۴/۰۲/۰۲
گفت‌وگوی فرهنگ امروز با بهروز افخمی؛
«روباه» سفارش من بود به دولت
سفارشی در این کار وجود نداشته است. شاید بتوان گفت که این فیلم سفارش من به وزارت اطلاعات بوده است. برای من فرقی نمی‌کند که با تهیه‌کنندۀ خصوصی کار کنم یا دولتی. برای من تماشاچی مهم است. اینکه فیلم را ببیند و دنبال بکند؛ البته به شرطی که فیلم، خودش را خیلی جدی نگیرد، چون فیلم‌هایی که خودشان را خیلی جدی می‌گیرند، مخاطب‌زده می‌شود. حتی اگر مخاطب با فیلم خیلی هم ارتباط برقرار کند، ولی فیلم ژست بگیرد، باز دل مخاطب را می‌زند و مخاطب تحویلش نمی‌گیرد.