روشنفکری

کل اخبار:204

  • سروش دباغ ۱۴۰۰-۱۲-۲۱ ۱۹:۱۴

    کوررنگی دینی یا کوررنگی اخلاقی؟ سروش دباغ

    مقاله پیش رو را بیش از پنج سال پیش نگاشتم؛ اما بنا به ملاحظاتی از انتشارش منصرف شدم. طی دو سال اخیر، نویسنده محترم، همان مشی و روشی را که به تفصیل در این نوشتار نقد شده، به نحو دیگری در پیش گرفته و در نقد آراء برخی از نواندیشان دینی متأخر، از تعابیرِ «تجدیدنظر طلب» و «هسته سخت اسلام» استفاده کرده است.

  • ۱۳۹۹-۱۱-۱۹ ۱۴:۰۰

    روشنفکران و هنرمندان در دومین سالگرد انقلاب مشغول چه کاری بودند؟

    روشنفکران و هنرمندان سال ۵۹ آثار مهمی عرضه کرده بودند. از ترجمه‌های مختلف گرفته تا ضبط سرودهای انقلابی. هر چندبرخی این افراد در سالهای بعد کاملا رویه خود را عوض و بعضا مقابل انقلاب ایستادند.

  • ۱۳۹۹-۱۱-۱۳ ۱۲:۰۰

    کتاب «هم شرقی، هم غربی» منتشر شد : تاریخ روشنفکری مدرنیته ایرانی؛ هم شرقی هم غربی

    کتاب «هم شرقی، هم غربی» با واژگونه کردن این شعار ایران «نه شرقی، نه غربی» مدعی است که ایران مدرن به عنوان یک دولت-ملت همچون ایران پیشامدرن به مثابه یک امپراتوری هم از لحاظ فرهنگی و هم به لحاظ فکری «هم شرقی و هم غربی» بوده است.  

  • ۱۳۹۹-۱۱-۰۷ ۱۷:۰۰

    روشنفکری ما دچار تفرعن است/ ادبیات در گرگیاس، جمهوری، ضیافت و فایدروس

  • ۱۳۹۹-۱۰-۲۹ ۱۳:۳۰

    کتاب «در باب روشنفکری دینی و اخلاق» منتشر شد

    کتاب «در باب روشنفکری دینی و اخلاق» عموماً مشتمل بر مصاحبه‌ها و نوشتارهای عمومی و مطبوعاتی سروش دباغ طی سال‌های اخیر است.

  • ایرانشهری ۱۳۹۹-۰۹-۲۲ ۰۰:۴۲

    نگاهی به مولفه های ایرانشهر؛

    ایرانشهر یعنی ادب، رواداری و مردم آزاری نکردن

    ایرانشهر یا دولت کشور ایران دارای مولفه هایی در سیاست داخله و خارجه است که در غیبت آن کشور با بحران مواجه شده است. رعایت ادب، تشریفات، در جای خود بودن، فهم منافع ملی، تلاش برای ایران، حکومت قانون، نظام مند بودن و رعایت ترتیبات و اصول با رویکردهای واقع گرایانه و محافظه کارانه اساس سیاست ایرانشهری است.

  • ۱۳۹۹-۰۷-۰۵ ۱۶:۳۰

    حرف حساب جواب ندارد/ لیبرالیسم محافظه‌کار در گفت‌وگو با مرتضی مردیها

    مشکل اصلی در روشنفکرانی است که ادعای طرفداری از مستضعفین و بدبخت و بیچاره را دارند

  • ۱۳۹۹-۰۶-۲۵ ۱۷:۰۰

    سلبریتی‌های انتلکتوئل/ تاملی درباره رابطه شهرت و کار روشنفکری

    می‌توان در کنار نقد رادیکال این فضای هژمونیک ایجاد شده از امکانات فضای جدید بهره برد و با استفاده از شهرت به کار روشنفکری پرداخت چنانکه در روزگار ما اسلاوی ژیژک با همه انتقادهایی که به او وارد می‌شود و برخی او را به طعنه «الویس پریسلی عرصه فرهنگی» می‌خوانند از حضور جدی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ابایی ندارد و مقالات و گفتارهای انتقادی خود را خلق و عرضه می‌کند.

  • ۱۳۹۹-۰۶-۲۴ ۱۳:۰۰

    اروپا هنوز در آتش فاشیسم میسوزد/انتقام از روشنفکرها با رمان پلیسی

    رمان «رودهای ارغوانی» نوشته ژان کریستف گرانژه دربردارنده مواضع انتقادی این‌نویسنده و گزارشگر فرانسوی درباره روشنفکران غربی است که کارشان در نتیجه افراط به نژادپرستی و جنایت می‌انجامد.

  • ۱۳۹۹-۰۳-۳۱ ۱۷:۰۰

    آزاد ارمکی: دغدغه شریعتی روشنفکری است، نه دانشمندی/ جامعه‌شناس یا اسلام‌شناس؟

    تقی آزاد ارمکی گفت: در آثار شریعتی او را یک اسلام‌شناسی می‌بینید که دانش او بیشتر دانش جامعه‌شناسی و تاریخ تمدن و فرهنگ است. همین مسأله به نوعی شریعتی را دوزیست و دوگانه کرده است.

  • ۱۳۹۹-۰۳-۰۷ ۱۵:۳۰

    معرفی و بررسی دوره سه جلدی «چشم‌اندازهای فرهنگ معاصر ایران»/ پرسش از چیستی و چرایی مشکلات فضای روشنفکری و اندیشه ایران

    فاضلی و کلانی در «چشم‌اندازهای فرهنگ معاصر ایران» دست به کار مهمی زده‌­اند و سعی کرده‌اند راهی برای یکی از مهم­ترین مشکلات فضای روشنفکری و اندیشه ایران که همانا عدم گفت‌وگوست بگشایند.

  • ۱۳۹۹-۰۲-۱۶ ۱۲:۳۰

    فیرحی درباره فقه و روشنفکری دینی، ضرورت پل‌سازی سخن می‌گوید

    داوود فیرحی در لایو اینستاگرام درباره «فقه و روشنفکری دینی، ضرورت پل‌سازی» سخن می‌گوید.

  • ۱۳۹۹-۰۱-۳۰ ۱۶:۳۱

    وقتی سروش به عقاید خود ملزم نیست/ حمله روشنفکری به مفاتیح الجنان

    داود مهدوی زادگان گفت: جریانات روشنفکری با هر ذوق و سلیقه‌ای در مواجهه خصمانه با شیخ عباس و مخصوصاً کتاب مفاتیح الجنان بوده‌اند به طوری که کسروی روزی را برای سوزاندن مفاتیح تعیین کرد.

  • ۱۳۹۹-۰۱-۲۴ ۱۱:۳۰

    دلیل این‌همه معارضه روشنفکرانه با سعدی چیست؟

    چرا روشنفکرانی که در ظاهر آن همه حرمت، مثلا، برای فردوسی و خیّام و حافظ و حتّی مولوی قایل شده‌اند، این‌گونه در برابر سعدی صف‌آرایی کرده‌اند؟ یادداشت محمدرضا ترکی استاد ادبیات دانشگاه تهران را در این باره بخوانید.

  • ۱۳۹۸-۱۲-۲۱ ۱۱:۰۰

    پایان روشنفکری/ نگاهی به وضعیت روشنفکران ایران در عصر «پایان‌ها»

    آل‌احمد و شریعتی هر دو روشنفکرانی فعال، اهل ایدئولوژی و درگیر مبارزه سیاسی از طریق عمل نوشتن و سخنرانی بودند اما سخن روشنگرانه کانت «دلیر باش در به کار گرفتن فهم خویش» یا «شجاعت دانستن داشته باشد» درباره آن دو صدق نمی‌کند.

  • ۱۳۹۸-۱۱-۲۶ ۱۶:۳۰

    نسبت جلال آل‌احمد با ادبیات و جامعه روشنفکری در ​گفت‌وگو با محمد کشاورز؛ اثرگذاری آل‌احمد بر جریان ادبی ایران «ناچیز» بود

    آل‌احمد چه تأثیری بر جامعه روشنفکری و همچنین جریان ادبی ما گذاشته است؟ آیا او بیشتر یک نویسنده بود یا روشنفکر؟ محمد کشاورز به این پرسش ها پاسخ می‌دهد.

  • سروش دباغ ۱۳۹۸-۱۱-۲۶ ۱۱:۴۳

    نگاهی انتقادی به یادداشت سروش دباغ در پاسخ به مقاله «جلال؛ روشنفکر بی‌دکان»؛

    با میراث روشنفکری خود بر سر مهر بیاییم

    نویسنده یادداشت «دلبسته میراث روشنگری‌ام» در متن اشاره شده که به اعتبار آثار این روشنفکران، چنین گزاره‌ای قابل استنتاج است، اما در ادامه ادله و رفرنسی برای اثبات آن ارایه نشده و درستی آن بدیهی در نظر گرفته شده است. در حالی که با ارجاع به مباحث آل‌احمد و شریعتی در آثارشان می‌توان نشان داد آنان یکسره میراث روشنگری را نفی نکرده‌اند و به ستیز با آن برنخاسته‌اند. جدای از این مساله باید توجه داشت فهم دقیق ماهیت اندیشه‌ها و ایده‌ها مستلزم این است که آنها را در کانتکس تاریخی-اجتماعی‌شان قرار دهیم در غیر این صورت در دام نظرورزی‌های انتزاعی می‌افتیم.

  • ۱۳۹۸-۱۰-۲۱ ۱۵:۰۰

    روشنفکری یا ادای روشنفکری؟

    یادداشت محمود دولت‌آبادی به عنوان میدان‌دار عرصه روشنفکری در ستایش مقام شهید قاسم سلیمانی با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو بود و این سوال را ایجاد کرد که آیا دولت‌آبادی به‌عنوان یک روشنفکر باید در چنین برهه‌ای سکوت می‌کرد یا به بیان دیدگاه‌های سیاسی خود از اتفاقات کشور و منطقه می‌پرداخت.

  • ۱۳۹۸-۱۰-۰۴ ۱۳:۰۰

    گفتاری از بیژن عبدالکریمی؛ روشنفکران ایرانی و آدرس‌های عوضی/ هنوز جامعه شناسی نداریم!

    عبدالکریمی در نشست نقد و بررسی مستند «تئوریسین خشونت» با بیان اینکه روشنفکران آدرس غلط به جامعه می‌دهند، گفت: در جامعه ما چیزی به نام جامعه‌شناسی در معنای اصیلش هنوز ظهور و بروز نیافته است.

  • ۱۳۹۸-۰۹-۱۶ ۱۴:۰۰

    نشست روشن فکری و دین‌داری برگزار می شود

    نشست روشن فکری و دین داری با حضور علیرضا شجاعی زند و علیرضا علوی تبار ۲۰ آذرماه در انجمن جامعه شناسی ایران برگزار می شود.

  • ۱۳۹۸-۰۸-۲۵ ۱۱:۳۰

    انتشار کتاب تجدد اندیشی ایرانی نوشته احسان تاجیک 

    کتاب تجدد اندیشی ایرانی نوشته احسان تاجیک بزودی توسط انتشارات نظری منتشر می شود.

  • ۱۳۹۸-۰۸-۱۹ ۱۴:۰۰

    روشنفکر ایرانی از پشت عینک غربی‌ به سنت نگاه می‌کند/ محافظه‌کار واقعی کیست؟

    علی علی‌حسینی می‌گوید: برای غربی‌ها سنت امری نیست که باید کنار گذاشته شود، ولی تلقی ما در ایران این است که اگر می‌خواهیم مدرن شویم باید سنت را کنار بگذاریم. این همان خطایی است که پاشنه آشیل ما در رسیدن به مدرنیته است.

  • ۱۳۹۸-۰۷-۰۱ ۱۷:۰۰

    نوشتاری از سیدیحیی یثربی؛ چه کسی روشن‌فکر نیست؟!

    اساس کار جریان روشن‌فکری بر این است که فکر و خردورزی را توسعه دهد. اما روشن‌فکرنمایان تنها به تحریک احساسات و عقده و انتقام می پردازند، لذا هرگز از نظر توسعه فکر و فرهنگ سازنده نیستند.

  • سروش ۱۳۹۸-۰۶-۳۰ ۱۰:۱۴

    بهزاد جامه بزرگ/ چرا حکمرانی عبدالکریم سروش در فضای روشنفکری ایران به حاشیه‌نشینی و انزوای فعلی او منتهی شد؟

    لوتر در انزوا

    چیزی قریب به دو دهه حکمرانی در فضای روشنفکری ایران مجال مناسبی برای اصحاب روشنفکری دینی و به طور مشخص عبدالکریم سروش بود تا به‌زعم خود نسخۀ شفابخش خود را برای این جماعت چشم‌وگوش‌بسته که آمال خود را در گفتار و نوشتار ایشان جست‌وجو می‌کردند، بپیچند. اما هرچه زمان می‌گذشت این اعتماد و اعتبار کاسته می‌شد. سروش و حلقۀ او جدای از اصطکاک و چالشی که با برخی بخش‌های جامعه ایجاد کرده بودند و از این نمد کلاهی برای خود بافتند، هرگز نتوانستند در طرح پرسش‌های جدید در مواجهه با بحران‌های فکری و معرفتی جامعۀ ایرانی با دنیای جدید کامیاب شوند.

  • ایمانوئل کانت ۱۳۹۸-۰۶-۱۳ ۱۲:۲۵

    طرح فلسفه کانت در ایران کم حاشیه تر است؛

    این کانت غیر جذاب

    کانت برای خود جایگاه فیلسوف سیاسی قائل نیست و این مساله در شکل گیری تفکرات پیرامون فلسفه کانت امر بدیهی می باشد که آموزه ها و جاذبیت های شخصیتی امانوئل کانت برای اهل ایدئولوژی ، سیاست بازی و روشنفکری در ایران ، جذابیت فکری سیاسی نخواهد داشت و در کشور ایران نگاه سیاسی به کانت کمتر محل مناقشه بوده است و تا کنون طرح اندیشه های کانت کمتر حاشیه ساز بوده است.

  • ۱۳۹۸-۰۵-۱۲ ۱۵:۲۲

    پارسا: بین روشنفکری زرد و کتاب‌های عامه‌پسند فلسفه رابطه علی نیست/ جایی که فلسفه شرافتش را از دست می‌دهد

    کارشناسان حاضر در میزگرد «ساده‌سازی و عامه‌سازی کتب فلسفی» بر این باورند که مرزی بین روشنفکری زرد و آگاهی مقدماتی و اندیشیدن، با خواندن کتاب‌های فلسفی ساده و عامه‌پسند وجود دارد.

  • نگین نبوی ۱۳۹۸-۰۵-۱۲ ۱۱:۴۳

    مفهوم متغیر روشن‌فکر در ایران دهۀ ۱۹۶۰ (۱۳۴۰ش) (1)/ نگین نبوی؛

    چگونه روشن‌فکران هویت خود را در تضاد با دولت تعریف کردند؟

    روشن‌فکری یا روشن‌فکرگرایی جدید، سنت خود را در چارچوب ایدئولوژیک خصومت با وضعِ موجود مستقر کرده بود. روشن‌فکر بودن به معنای پذیرش موقعیت رویارویی است. مفهوم روشن‌فکر، در این معنا، آشکارا جنبۀ سیاسی‌تری یافت؛ روشن‌فکر دیگر به اصلاح محدود راضی نبود، بلکه مشتاق تغییر سیستم بود.

  • مراد ثقفی ۱۳۹۸/۰۵/۰۹

    گفت‌وگو با مراد ثقفی دربارۀ زمینه‌های همکاری روشن‌فکران با دولت در تاریخ معاصر (۱)؛

    دولت، روشن‌فکران و مدرنیسم

    وقتی که ما راجع‌به روشن‌فکران و دولت صحبت می‌کنیم، راجع‌به دولت صحبت نمی‌کنیم، بلکه فقط راجع‌به روشن‌فکران صحبت می‌کنیم. حتی کتاب خانم نگین نبوی، «روشن‌فکران و دولت در ایران» اگرچه فضا را برای ما بازگو می‌کند، اما باز هم عمدتاً به روشن‌فکران توجه دارد و در واقع رادیکالیسم غالب بر روشن‌فکری و اپوزیسیون روشن‌فکری را از منظر یک ناچارگی بررسی می‌کند. ولی حتی این کتاب هم به ما نمی‌گوید که ما راجع‌به چه دولتی صحبت می‌کنیم. صحبت از کارها و تصمیماتِ دولتی است، اما از خودِ دولت به‌عنوان یک نهاد و اینکه چگونه نهادی است، صحبت نمی‌شود.

  • فاضلی ۱۳۹۸-۰۴-۱۰ ۱۱:۵۷

    نقد و بررسی کتاب «دغدغه ایران»؛

    جامعه‌شناسی در تلگرام

    ما دو الگوی روشنفکری در جامعه ایرانی داریم؛ نخست الگوی سیدجمال است که گفت‌وگو با رهبران سیاسی را هدف خودش قرار داده بود و الگوی دیگر شریعتی است که گفت‌وگو با مردم را مخاطب خودش قرار داد. تصور می‌کنم، محمد فاضلی به جای الگوی شریعتی، الگوی سیدجمال یعنی گفت‌وگو با رهبران سیاسی را برگزیده است.

  • ۱۳۹۸-۰۳-۰۴ ۱۰:۰۰

    یادداشت وارده؛ به بهانه یادبود، به دلیل قصور: گذری بر زندگی متفکر تنها و تأملی بر وضع اسفناک روشنفکری در ایران

    محسن قانع بصیری بسیار دقیق نیازهای حال حاضر جامعه ایرانی را درک کرده بود. عجب آنکه آخرین آثارش در نقد جریان روشنفکری و نیز وضعیت دموکراسی در ایران دقیقاً نشان از این واقعیت دارد.