به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از فارس؛ نشست واکاوی نظریه وحدت شخصی وجود ظهر امروز (یکشنبه 11 اسفند) با حضور آیت‌الله غلامرضا فیاضی و آیت‌الله حسن رمضانی، حجت‌الاسلام سید احمد غفاری، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و جمعی از علاقه‌مندان این حوزه در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.

در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام خسروپناه به اختصار درباره بحث وحدت شخصی وجود سخن گفت و افزود: بحث وحدت شخصی وجود یکی از مسائل مهم عرفان نظری است یعنی اگر عرفان نظری به تعبیر آیت‌الله جوادی آملی دو مسئله داشته باشد یکی از آنها وحدت شخصی وجود و دیگری انسان کامل است، بنابراین قطعاً نمی‌توان در یک جلسه این بحث را واکاوی کرد چرا که نخست باید به اصل چیستی وحدت وجود پرداخت تا بتوان اشکالات ژورنالیستی که ناشی از تصورات نادرست در این حوزه است، رفع شود.

سپس حجت‌الاسلام سید احمد غفاری، دبیر جلسه و عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با تشریح تاریخچه‌ای از طرح نظریه وحدت شخصی وجود گفت: این نظریه برای نخستین بار توسط ابن عربی ارائه و از همان ابتدا توسط شخصیت‌های معروفی همچون علاءالدوله سمنانی انکار شد، در ادامه پیروان مکتب ابن عربی افرادی مانند قیصری، سید حیدر آملی، ‌ابن حمزه فناری، ابوحامد اصفهانی و ... بودند و نخستین کار جدی فلسفی درباره وحدت وجود توسط حکیم جلال‌الدین دوانی انجام شد و مهمترین هم توسط صدرالمتألهین بود.

در ادامه بحث آیت‌الله غلامرضا فیاضی استاد سطوح عالی فقه نخست درباره پنج محور چالش برانگیز در حوزه وحدت شخصی وجود سخن گفت و توضیح داد: نخست غموض اصل مسئله است و این یک مسئله ساده نیست برخلاف نظر شهود ما است که با آن سروکار داریم. سپس عبارات و تعابیر گوناگون اهل فن یا عباراتی که متشابه به حساب می‌آیند و مبنای شاید سخیف، بی‌معنا و غیر قابل قبول به ذهن نزدیک می‌کنند. هر کدام از این چالش‌ها را باید از راه مربوط به خود وارد شد.

وی درباره قرائت خود از تفاوت وحدت شخصی و تشکیکی گفت: در نزد عارف، وحدت شخصی وجود با تشکیکی که در فضای حکمت صدرایی با یک قرائت و تشکیکی که در فضای مشایی است زمین تا آسمان متفاوت است تشکیک مشایی که بسیار پیش پاافتاده است و از آن به تشکیک عام نام برده می‌شود و قرائت بسیار پایین دست از تشکیک است و تشکیک برتر صدرایی است.

سپس آیت‌الله حسن رمضانی درباره یکی از قرائت‌های متفاوت بین وحدت شخصی و تشکیک وجود گفت: براساس این قرائت وجود ولو شخصی باشد ولی عین کثرت موجودات هم هست یعنی در عین اینکه موجود و عقل دارد، تک تک موجودات عالم را هم کثرت دارد.

وی درباره تفسیر بحث وحدت وجود گفت: تا آنجا که می‌دانم بحث تفسیر بالفعل برای وحدت وجود است که اگر بخواهیم ببینیم به چه صورت است باید به دلیل آن مراجعه کنیم. البته من اگر درباره وحدت وجود صحبت می‌کنم از دیدگاه همان شخصی که با آن چالش دارد، بدان نگاه می‌کنم.

مشروح سخنرانی‌های این نشست متعاقباً منتشر می‌شود.