به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ رایزنی فرهنگی ایران در شهر دوشنبه همزمان با هفته دفاع مقدس، ترجمه سیرلیکی رمان «شطرنج با ماشین قیامت» نوشته حبیب احمد‌زاده را رونمایی خواهد کرد، این در حالی است که این نویسنده پیش از این عنوان کرده بود که از ترجمه این اثر هیچ اطلاعی نداشته است.

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که چندی قبل ترجمه کتاب «دا» به زبان اردو نیز که با اشتباهات زیادی در انتقال مفهوم کتاب همراه بود مورد انتقاد شدید قرار گرفت و در نشستی در همین زمینه در حوزه هنری با تاکید بر اینکه این ترجمه نیز بدون اطلاع ناشر صورت پذیرفته، برخی از ایرادات این ترجمه بر شمرده شد.

ترجمه «شطرنج با ماشین قیامت» در حالی انجام پذیرفته که نویسنده این کتاب از بی‌اطلاعی خودش از انجام این ترجمه و نیز اضافه شدن بخشی به عنوان مقدمه بر این کتاب ابراز نارضایتی کرده است.

حبیب احمد‌زاده در همین زمینه به خبرنگار مهر اعلام کرد که به زودی در قالب یادداشتی به این اتفاق پاسخ خواهد داد.

پیگیری این اتفاق اما توضیحات علیرضا قزوه مدیر مرکز‌ آفرینش‌های ادبی حوزه هنری را در پی داشت که ضمن تایید انجام این ترجمه بدون اطلاع نویسنده به خبرنگار مهر گفت: حبیب احمد‌زاده معتقد است که انجام این ترجمه می‌بایست با اطلاع وی صورت می‌پذیرفته و در این زمینه نیز حق با اوست. اگر هم قرار بر این بوده که مقدمه‌ای به کتاب افزوده شود باید به اطلاع وی می‌رسیده است.

ترجمه‌هایی که برای فروش نیست!

قزوه اما در ادامه در اظهارنظری قابل توجه با بیان اینکه «رایزنی‌های فرهنگی معمولا برای انتخاب و ترجمه یک کتاب خود را موظف به گرفتن اجازه از ناشر و یا مولف نمی‌دانند» اظهار می‌کند: بسیاری از ترجمه‌های صورت گرفته توسط رایزنی‌های فرهنگی ایران در خارج از کشور اساسا برای فروش انجام نمی‌شود و این آثار پس از انتشار به افراد و مراکز مختلف هدیه داده می‌شود.

قزوه در همین زمینه گفت: شکی نداریم که نیت رایزنی‌های فرهنگی در ترجمه این آثار خیر است اما نمی‌شود حق نویسنده را برای اطلاع از این روند و خواسته او را نیز کتمان کنیم.

به گفته مدیر مرکز‌ آفرینش‌های ادبی حوزه هنری با تشکیل مرکز ترجمه حوزه هنری و با هماهنگی صورت گرفته با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قرار بر این شده که از این پس برای ترجمه و انتخاب این آثار با ما هماهنگ بوده و کسب اجازه کنند.

نویسنده باید از مجاری مرتبط حق خود را بطلبد

در همین زمینه اما محمد حمزه‌زاده مدیرعامل موسسه انتشارات سوره مهر نیز می‌گوید کتاب‌هایی که تولید آنها از اساس در حوزه هنری صورت گرفته و به اصطلاح از بن و اساس در حوزه هنری منتشر می‌شوند در صورتی که ترجمه شوند، از عواید مادی فروش این ترجمه نیز سهمی به نویسنده تعلق می‌گیرد اما در مورد کتاب‌هایی که سوره مهر صرفا ناشر آن است و مالکیت معنوی آنها با ناشر است، ما به عنوان ناشر در زمینه ترجمه آنها مسئولیتی نداریم و نویسنده است که باید از مجاری مرتبط حق خود را بطلبد.

حمزه‌زاده در همین زمینه تاکید کرد: کتاب‌هایی در حوزه هنری بوده که بدون اجازه و اطلاع ما ترجمه شده است که ما حق‌مان را در این زمینه گرفته‌ایم. در این زمینه در موضوع ترجمه کتاب «دا» به زبان انگلیسی که به سفارش خود ما انجام شده بود، مدتی قبل مشکلاتی به وجود آمد که عمده آن به قرار دادن ترجمه نویسنده در ابتدای کتاب بدون اطلاع ما بازمی‌گشت که به آن اعتراض کردیم و قرار شد که این نسخه تجدیدچاپ نشود.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر اما برخی سازمان‌ها از برخی مدیران حوزه پیشنهادهایی را برای ترجمه آثار گرفته‌اند و با این فکر که آن مدیر حوزه و پیشنهادش به معنی اجازه انجام این کار است، آن آثار را ترجمه کرده‌اند. در این زمینه کتاب‌هایی بوده‌اند که تولیدشان در سیستم کاری حوزه هنری نبوده و ما تنها ناشر آنها هستیم که به طبع وظیفه ترجمه بدون اجازه آنها ارتباطی با ما ندارد و ما تنها ناشر فارسی آنها هستیم. اما در مورد کتاب‌هایی که همه مالکیت آن متعلق به حوزه هنری است در بحث ترجمه نیز نظرات خودمان را اجرایی می‌کنیم.