فرهنگ امروز: خانه هنرمندان ایران برگزار می کند؛ «اسطوره شناسی نزد رولان بارت»

سخنران: دکتر بهمن نامور مطلق

اسطوره شناسی نزد بارت

رولان بارت از نظریه پردازان و روشنفکران نیمه دوم قرن بیستم نظرات قابل توجه و بدیعی در مورد اسطوره و اسطوره شناسی دارد. بارت به عنوان یک نشانه شناس نگرش ویژه ای در این رابطه ارائه می دهد. هدف بارت از مطالعه اسطوره شناسی مطالعه نشانه است. از نظر وی اسطوره یک نشانه است و به همین رو موضوع مطالعات نشانه شناسی قرار می گیرد. بنابراین بارت نه فقط با رویکردی نشانه شناختی به مطالعه اسطوره می پردازد بلکه تعریفی خاص و نشانه شناختی از آن نیز ارائه می دهد. همچنین اسطوره دراین دیدگاه کارکرد مخصوصی به خود می گیرد که آنرا بیش از پیش از اغلب رویکردهایی که به اسطوره می پردازند متمایز می کند.  

در این دیدگاه اسطوره یک گفتار است و لایه دوم یک فرایند دلالتپردازانه  محسوب می شود که از زبان-موضوع شروع می شود و به فرازبان می رسد. تازگی مبحث بارت که موجب شد وی را یکی از نظریه پردازان مطالعات اسطوره ای در دوره معاصر به حساب بیاورند در همین نظام دو لایه ارتباطاتی است. در این نظریه اسطوره می کوشد تا امور تاریخی را طبیعی و امور موقت را جاودانه و امور سودجویانه را معصومانه جلوه دهد.

بارت با رویکرد نشانه شناسی فرهنگی کوشیده است تا از کارکرد سودجویانه برخی از اقشار و برخی از شرکتها برای بهره برداری از اسطوره جهت رسیدن به سود کلان تر و تشویق به مصرف بیشتر پرده بردارد. وی مجموعه مقالات خود را با عنوان اسطوره شناسی­ها در سال ۱۹۵۷ به چاپ رساند. کتابی که بارها تجدید چاپ شد و هنوز هم از مهمترین مراجع این مطالعات محسوب می گردد. این جلسه قصد دارد مطالعات اسطوره ای بارت را با مثالهای هنری و رسانه ای تشریح کند.

برای پیش مطالعه :

-        رولان بارت (۱۳۷۵) اسطوره، امروز. ترجمه شیرین دخت دقیقیان. نشر مرکز.

زمان: شنبه ۱۸ مرداد- ساعت ۱۸

مکان: خانه هنرمندان ایران- سالن استاد امیرخانی