شماره نوروزی فرهنگ امروز راهی پیشخوان کتابفروشی ها شد.
در این شماره مطالبی چون «زوال جهان تک قطبی؛ با آغاز دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ مواجهه اقتصادی و سیاسی چین و آمریکا به کجا می‌انجامد؟»، «ناخودآگاه طردشده درباره دغدغه‌های سینمای موج نو ایران»، «فرجام رویای آمریکایی تحلیل نوام چامسکی از نقش آمریکا در تصمیمات دولت» روی جلد مجله در کنار تصویری از عزت الله انتظامی در فیلم گاو خودنمایی می‌کند.
مطالب این شماره در پنج فصل جای گرفته است که در فصل نخست «گزارش» مطالبی درباره دیوید لینچ با عنوان «خداحافظی با نابغه هنر هفتم»، «محدودیت‌گرایی و توزیع ثروت و مازاد آن در جامعه»، «گزارشی از جشنواره فیلم فجر چهل و سوم»، «صورت‌بندی جدید از برادران کارامازوف» و مطلبی با تیتر «با جنگ علیه جنگ» قرار دارد.
میراث دیوید لینچ
«خداحافظی با نابغه هنر هفتم» به بررسی کارنامه گارگردان مطرح آمریکایی اختصاص دارد که در پایان به میراث او اشاره شده است: «میراث دیوید لینچ چیست؟ قهوه سیاه، مدیتیشن ماورایی و گزارش‌های آب و هوای روزانه در رادیو. دیوید لینچ تصویری عمومی را پرورش داد که به دقت در فیلم‌هایش ساخته شده بود. او مرد نادری از مونتانا بود که هالیود را بدون تسخیر هالیود فتح کرده بود؛ هنرمندی که از توضیح کارش امتناع کرد، زیرا همان طور که خودش گفت توضیح دادن آن به معنای نابودی آن است.
در ادامه گزارشی از چندوچون چهل و سومین جشنواره فیلم فجر است که با تیتر «شگفتی در جایی که منتظرش نبودیم…» در پی آن است که نگاه نه سیاه نه سپید به این رویداد فرهنگی داشته باشد. در سطوری از این گزارش آمده است: «بین حتی بهترین فیلم‌های فجر امسال، اثر شاخص و مهمی در موضوع و مضمون جوری که مثلاً پنج سال بعد هم بشود درباره‌اش صحبت کرد- نداشتیم؛ حتی از آثار تلخ و آزارنده و گزنده –آنها که به حق یا ناحق به «سیاه‌نمایی» متهم‌اند- جز یکی دو نمونه مثل «رها» یا «آبستن» خبری نبود فیلم‌هایی که فارغ از خوب و بدفرمی و تکنیکی شان می‌توانند باورهای پیشین مخاطب را به پرسش و چالش بکشندبا نگاهی تازه به سوژه‌های حساس و ملتهب‌شان چه سیاسی چه اجتماعی و چه حتی انسانی- قدمی جلوتر بردارند و به این ترتیب فرصتی برای مکث و تامل بیشتر روی مسئله به دست دهند؛ اتفاقی که در ده پانزده سال اخیر مهم‌ترین فیلم‌های فرهادی، نعمت الله حقیقی و گاهی حتی مهدویان و روستایی و سیدی تجربه‌اش کرده بودیم انگار برای تهیه کننده کارگردان نویسنده و دیگر آدم‌های پشت و جلو دوربین فیلم‌ها در بهترین حالت صرفاً به ابزارهایی برای سرگرمی تبدیل شده‌اند تا تماشاگر دقایقی را بخنداند و خوش بگذراند یا زا تماشای قصه پرفراز و فرود و هیجان‌انگیز لذت ببرد. اگر شیطنت سرخوشی و بازیگوشی‌های متفاوت سونسوز را کنار بگذاریم حتی در فرم و ظاهر هم کمتر فیلم‌سازی چنین جسارتی برای ماجراجویی داشته است همگی آهسته آمده‌اند و رفته‌اند تا گربه‌ای ناقلا از جایی شاخشان نزند…»
تشدید درگیری امپریالیستی بین ایالات متحده و جین
«وقتی چین بر جهان حکم می‌زند»، «پارادوکس سرمایه‌داری چپ» و فصل شکوفایی و اقتصاد چین» فصل دوم «بین‌المل» را به خود اختصاص دادند. در این مجال مطلبی درباره چین و حکمرانی اش بر جهان آمده که آن را با توجه به تقابلی که با آمریکا دارد، چنین بررسی کرده است: «تشدید درگیری امپریالیستی بین ایالات متحده و جین در سال های اخیر موجب شد برخی از لایه های چپ در سطح بین المللی نگرش غیرانتقادی تری نسبت به رژیم حزب کمونیست چین (به اصطلاح کمونیستی) اتخاذ کرده و سرکوب آن در داخل و استثمار در خارج و در کشورهای ابتکار کمربند و جاده را انکار کنند. اکثر واقعیت‌های اقتصادی که در بالا بررسی شد. توسط حامیان چپ رژیم چین مورد سوال قرار نخواهد گرفت…
«چرا بحران هویت دغدغه اصلی موج نوی ایران است؟» و «تاریخ‌نگاری سینمای ایران غرض‌ورزانه است در گفت‌وگو با محمدرضا اصلانی»، «سینمای متفاوت ایران زیر تیغ سانسور»، «هنر دوی ماراتن نیست، «مشکلات خیلی بزرگ نیستند»! «ضرورت وقوع سیری دیالتیکی در سینمای ایران»، و «طرد» گاو مهرجویی، از مطالب متنوعی است که در فصل سوم سینما جای گرفتند.
تصاویر غمبار و سیاه و سفید گاو مهرجویی
«گاو» ۱۳۴۸ اثر داریوش مهرجویی، تصویری اندوهبار از روستایی به تصویر می‌کشد که فرسنگ‌ها از تصاویر گرم و شاد و لبریز از صدق و صفای فیلم‌های روستایی اوایل دهه فاصله دارد. تصاویری نوآریزه که در آن گویی گرد مرگ بر زمین و زمان روستا پاشیده شده است. تصاویر غمبار و سیاه و سفید هیچ شباهتی به تصاویری که مجید محسنی در ابتدای این دهه در فیلم‌هایش از روستا ارائه می‌داد در مقام کلیتی که انقلاب سفید در پی بازنمایی آن بود، ندارد. در واقع می‌توان گفت اگر شب قوزی و خشت و آئینه آینه‌دار تصویری از شهر به هم ریخته هستند «گاو» این آشفتگی را به روستا می برد.» این سطوری از مطلب «چرا بحران هویت دغدغه اصلی سینمای موج نوی ایران است؟» گلچین شده که به نوعی تقابل موج نو سینما و حکومت پهلوی دوم را نشان می‌دهد.
رقابت روس انگلیس در ایران به استناد اسناد
«فرجام رویای آمریکایی» و «نخبگان سیاسی و مسئله توسعه و نوسازی ایران» عنوان دو مطلبی که در فصل چهارم «آموزه» قرار دارد. چامسکی در «فرجام رویای آمریکایی» نگاهی به دونالد ترامپ، جنگ اتمی، ترس از آینده، تلاش برای بقا، ساختارهای قدرت، شیوه تبلیغات، به حاشیه رفتن مردم و… دارد: «این واقعیت که سیاست‌ها به منابع عمومی انطباق ندارند، نباید باعث شگفتی شود. خیلی وقت است که وضع بر همین منوال است. سیاستگذاری حکومتی طوری طراحی شده که قدرت دولت و قدرت اقشار مسلط بر جامعه را اعمال می‌کند، رفاه مردم در درجه دوم است و معمولاً هرگز توجهی نمی‌شود…»
در فصل پنجم «پیشخوان» «عصر امتیازات»، «فیلسوف اعداد»، «فلسفه هگلی و آزمون انعطاف‌پذیری» و «در باب اهمیت تکوین تاریخی ساخت سیاسی ترکیه جدید» مطالبی جای گرفته است. اما «عصر امتیازات» به بررسی کتاب «امپریالیسم بریتانیا در ایران عصر مشروطه» اختصاص دارد. محمد آقایانی در بخشی از این مطلب می‌نویسد: «به گواهی اسناد و مدارک موجود از مکاتبات و گزارش‌های رد و بدل شده میان وزارت امور خارجه انگلستان و سفارت انگلستان در تهران و فرمانفرمای هندوستان انگلستان در این دوران و با آغاز دوران سلطنت مظفرالدین شاه به شدت از نفوذ روس‌ها در امور ایران که می‌توانست خطری بزرگ برای منافع انگلستان در ایران باشد، نگران بود. روس‌ها رد این زمان توانسته بودند در رقابت با دولت انگلستان مبلغ مورد نیاز مظفرالدین شاه را برای سفر به فرنگ را تامین کنند. این مبلغ (۳۵۰۰۰۰۰ منات طلا) از طریق بانک استقراضی در تهران که تابع وزارت مالیه روسیه بود در قالب وام تامین گردید و در مقابل عایدات گمرکات ایران به استثنای بنادر خلیج فارس را به گرو گرفتند.»
شماره چهل و نهم ماهنامه فرهنگ امروز به سردبیری بهزاد جامه بزرگ و مدیرمسئولی امیر ابراهیم رسولی در ۱۱۶ صفحه به بهای ۱۳۰ هزار تومان منتشر شد.
نظر شما