به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایسنا؛ تهیه‌کننده برنامه «کتابنامه» شبکه چهار می‌گوید: در حال حاضر برای معرفی یک استکان در همین شبکه تلویزیونی اگر قرار باشد به اندازه کاری که ما برای یک کتاب انجام می‌دهیم کاری انجام گیرد حدود 54 میلیون تومان هزینه دارد. حال آن‌که ما در این برنامه کم‌تر از یک درصد این مبلغ را برای معرفی کتاب اخذ می‌کنیم و آن هم برای محدود کردن ورودی کتاب به برنامه است.

 «کتابنامه» یکی از برنامه‌هایی است که با معرفی کتاب‌های منتشرشده ناشران مدتی است از شبکه چهارم سیما پخش می‌شود. این برنامه در طول 24 ساعت در چهار نوبت 10 دقیقه‌یی که سه نوبت آن تکراری است، پخش می‌شود. در گفت‌وگو با تهیه‌کننده این برنامه سعی شده برخی از موضوعات مطرح‌شده در ارتباط با معرفی و تبلیغ کتاب در تلویزیون و به طور مشخص در برنامه «کتابنامه» مطرح شود.

علیرضا حائری – تهیه‌کننده برنامه «کتابنامه» شبکه چهار سیما - درباره این موضوع که گفته می‌شود تلویزیون برنامه‌های تبلیغی و معرفی کتاب زیادی ندارد گفت: تا جایی که اطلاع دارم در کل برنامه‌های رادیو و تلویزیون حدود 30 تا 40 برنامه با موضوع کتاب تولید و پخش می‌شود که یکی از آن‌ها برنامه کتابنامه است و روزی چهار نوبت از شبکه‌ 4 سیما پخش می‌شود. شاید کتابنامه تنها برنامه‌ در تلویزیون است که کتاب‌ها در آن به انتخاب برنامه‌ساز معرفی نمی‌شوند. در این برنامه انتخاب کتاب برعهده ناشر یا مؤلف و مترجم و گاهی به سفارش خواننده است.

حائری درباره چگونگی ممیزی کتاب‌ها برای معرفی در تلویزیون و اختصاصا برنامه کتابنامه گفت: در این برنامه ما کتاب را ممیزی نمی‌کنیم. تنها عنصر محدودکننده برای معرفی کتاب‌ها رقم پرداختی ناشر یا مؤلف است که ما آن را پیشنهاد می‌دهیم تا حجم درخواست‌ها برای معرفی در حد زمان برنامه و وسع ما باشد، وگرنه همه ناشران می‌خواهند اکثر کتاب‌های‌شان تبلیغ بشود. از طرف دیگر خود ناشر هم کتاب‌های باکیفیت را ارائه می‌کند.

او در پاسخ به این‌که پس نقش کارشناسی که باید کیفیت کتاب را ارزیابی کند و بعد از آن رأی به معرفی آن بدهد، چیست، گفت: تمام هم و غم من به عنوان تهیه‌کننده این است که برخلاف گذشته در این برنامه این کار را نکنم. چون در واقع استراتژی و تمام متفاوت بودن برنامه من در کتابنامه این بود که من کتاب‌ها را انتخاب نکنم و دست به ممیزی و ارزش‌گذاری آثار نزنم.

او سپس گفت: البته کتاب‌هایی که از ظاهر خوبی برخوردار نباشند، درست صفحه‌بندی یا صحافی نشده باشند و دارای غلط‌های املایی و ویرایشی باشند و حرف و سخن نویسنده آن‌ها قابل فهم نباشد، در این برنامه معرفی نمی‌شوند. همچنین کتاب‌هایی که در آن‌ها مطلب پیوستگی نداشته باشد و حرف نویسنده مغشوش باشد در این دسته از محدودیت‌های معرفی در برنامه کتابنامه قرار می‌گیرد.

حائری افزود: غیر از این محدودیت‌ها ما محدودیت دیگری برای معرفی کتاب‌ها در برنامه کتابنامه نداریم. حتی کتاب‌هایی معرفی کرده‌ایم که انتقادهای اجتماعی زیادی در آن‌ها مطرح شده است. کتاب‌هایی معرفی کرده‌ایم که نظرهای سیاسی متفاوتی داشته‌اند، ولی چون مؤدبانه و محققانه بوده و توانسته حرف خودش را خوب بزند ما آن‌ها را معرفی کرده‌ایم. گرچه ممکن است حرف نویسنده و کتاب را هم قبول نداشته باشم اما به خودم هم اجازه قضاوت نداده‌ام.

او ادامه داد: بنابراین اگر کتاب ناشر و نویسندگان خاصی در این برنامه معرفی نمی‌شود به خاطر نبود تمایل خود آنان بوده وگرنه در این برنامه محدودیتی برای معرفی تمام کتاب‌هایی که مجوز انتشار و توزیع دارند وجود ندارد. ضمن این‌که در حال حاضر بسیاری از ناشران در صف معرفی کتاب این برنامه هستند و ما هم که به برنامه شماره 308 کتابنامه رسیده‌ایم به ناشران توصیه می‌کنیم کتاب‌های باارزش ارائه کنند.

حائری درباره هزینه‌های معرفی کتاب در این برنامه نیز گفت: برای کتاب‌هایی که گران‌قیمت نباشند و نهایتا تا حدود 30 هزار تومان قیمت داشته باشند از ناشر چیزی حدود 450 هزار تومان طلب می‌کنیم که باید به حساب شبکه چهار سیما واریز شود. هزینه برای کتاب‌های گرا‌ن‌تر اندکی افزایش می‌یابد.

او افزود: در حال حاضر برای معرفی یک استکان در همین شبکه تلویزیونی اگر قرار باشد به اندازه کاری که ما برای یک کتاب انجام می‌دهیم کاری انجام گیرد حدود 54 میلیون تومان هزینه دارد. حال آن‌که ما در این برنامه کم‌تر از یک درصد این مبلغ را برای معرفی کتاب اخذ می‌کنیم آن هم فقط و فقط برای محدود کردن ورودی کتاب به برنامه است.

این تهیه‌کننده در پاسخ به این‌که در مقابل، خدمات شما به ناشر و نویسندگان کتاب چیست، گفت: ما یک کلیپ چهاردقیقه‌یی تبلیغاتی برای کتاب یا کتاب‌ها تهیه می‌کنیم که نویسندگی متن درباره کتاب، فیلم‌برداری و عکس‌برداری از کتاب‌، اجرای مجری، گویندگی، موشن گرافیک و تدوین را شامل می‌شود.

حائری در پاسخ به این‌که این اقدام‌ها معمول‌ترین کار برای معرفی یک اثر در تلویزیون است، گفت: اصلا این‌طور نیست، چون در همین تلویزیون بعضی برنامه‌های مربوط به کتاب به این شکل است که یک مجری چند کتاب در دستش می‌گیرد و با ورق زدن آن‌ها چند جمله‌ای درباره‌شان حرف می‌زند ولی ما در این برنامه فعالیت‌های زیادی را از جمله نویسندگی متن معرفی‌نامه و فیلم‌برداری و کلیپ‌سازی برای آن‌ها انجام می‌دهیم. کتابنامه تنها برنامه‌ای است که در آن سایت، شماره تلفن و شماره پیامک ناشر به همراه قیمت کتاب اعلام می‌شود و مخاطب می‌تواند به راحتی از طریق سایت یا تلفن، کتاب معرفی‌شده را تهیه کند.

او سپس در پاسخ به این سوال که آیا محدودیت تلویزیون برای معرفی کتاب در این برنامه تنها به این موارد خلاصه می‌شود، گفت: به صورت سربسته می‌گویم که ممکن است تلویزیون یک فیلم سینمایی را در هیچ کدام از شبکه‌هایش پخش نکند ولی آگهی و تیزر تبلیغاتی آن را پخش می‌کند و سعی می‌کند در آن 30 ثانیه تبلیغ فیلم، چارچوب‌های تلویزیون را زیر پا نگذارد.

او درباره این موضوع که چرا تلویزیون در بحث تبلیغ و معرفی کتاب تنها به بعضی کتاب‌ها توجه و برای آن‌ها برنامه‌سازی می‌کند اظهار کرد: تلویزیون به واسطه این‌که به مسائل کلان کشور و وحدت ملی می‌پردازد قاعدتا کتاب‌هایی را معرفی می‌کند که به همبستگی مردم کمک کنند، از نظر نگارش در حد خوبی باشند و افراد مختلف آن را خوانده و توصیه کرده باشند. برای مثال به همین خاطر است که کتاب «دا» این میزان در تلویزیون تبلیغ شد، وگرنه تلویزیون که با نویسنده آن کتاب نسبت خانوادگی ندارد. البته کتابنامه کتاب «دا» را معرفی نکرده ولی کتاب دیگری مثل آن هست به نام «من زنده‌ام» که آن را دردست کار داریم.

این تهیه‌کننده گفت: در مقابل، برخی از کتاب‌ها مثلا تبلیغ یا بیان پوچ‌گرایی هستند که گرچه ممکن است برای خواص و کسانی که در سطح سواد و شعور فکری بالاتری قرار دارند مفید باشند اما به درد عامه مردم نمی‌خورند و دلیلی ندارد که برای عموم مردم معرفی شوند. هرچند ما در کتابنامه به درخواست ناشر از این‌گونه کتاب‌ها نیز معرفی کرده‌ایم. یا مجموعه شعری معرفی کرده‌ایم که شعرهایش تلخ بوده است و برای شادی و نشاط مردم مثبت تلقی نمی‌شود. البته در همان برنامه‌ها توضیح لازم نیز داده شده تا مخاطب بداند که با چه پدیده‌ای مواجه است.

او ادامه داد: ضمن این‌که ناشر از بین 20 کتابش انتخاب می‌کند که تنها دو کتاب در این برنامه معرفی شود. ناشر با توجه به شناختی که از کتاب و مردم دارد بهترین انتخاب‌کننده است. خود ناشر نیز می‌داند که نباید کتابی را که در بین مردم محبوبیت ندارد برای معرفی به تلویزیون بفرستد و برایش هزینه کند.

حائری در پاسخ به این سوال که پس چرا در همین تلویزیون مدام شنیده می‌شود که مردم ما از بافرهنگ‌ترین و باشعورترین مردمان دنیا هستند، گفت: معتقدم عامه مردم ایران از عامه مردم اروپا و آمریکا بافرهنگ‌ترند اما به هر حال عوام با خواص متفاوت‌اند.

این تهیه‌کننده تلویزیون با بیان این‌که برنامه کتابنامه یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های شبکه چهار سیماست اضافه کرد: نباید تصور این باشد که برای مخاطبان شبکه چهار تنها باید کتاب‌های علمی و فلسفی معرفی کرد. بالاخره هر چه باشد شبکه چهار یک شبکه تلویزیونی است نه سایت تخصصی و علمی. من در این برنامه با توجه به بازخوردهایی که از مردم گرفته‌ام مستندا به این نتیجه رسیده‌ام که این شبکه هم یک شبکه عمومی است که عموم مردم از آن استفاده می‌کنند.

او اظهار کرد: گاهی وقت‌ها ما تهیه‌کنندگان تلویزیونی دوست داریم پُز بدهیم که برنامه‌مان درباره کتاب است و زمانی دیگر دوست داریم که آن کتاب توسط خواهانش خریداری و خوانده شود. این دو با هم متفاوت‌اند. برنامه کتابنامه خود را به مثابه چرخ‌دنده‌ای در بین ساز و کار صنعت نشر کشور قرار داده است و ما سعی کرده‌ایم در خدمت ناشر، مولف، مترجم و مردم باشیم.

حائری افزود: سالم‌ترین چرخه اقتصاد نشر همین است که ناشر کتاب مناسب مردم را تولید می‌کند و حداقل هزینه‌ای با حمایت نهادی مثل صداوسیما برای تبلیغ می‌پردازد تا به اطلاع عموم برسد و مخاطبان کتاب به هر نحو موفق به خرید کتاب شوند. سایر مقوله‌ها ناسالم‌اند و همان می‌شود که در همایش‌ها، کتاب هدیه می‌دهند و پس از اتمام همایش نیمی از کتاب‌ها کنار جدول خیابان گذاشته می‌شود.