به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ در این آیین كه با حضور علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر ارشاد، سیدرضا صالحی‌امیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و جمعی از شخصیت‌های فرهنگی و علمی كشور برگزار می‌شود، از برگزیدگان و شایستگان چهاردهمین دوره از بزرگداشت حامیان نسخ خطی در رشته‌های مختلف اعم از مقالات نقد و معرفی متون و نسخه‌شناسی، حفاظت و نگهداری نسخ خطی، فهرست‌نگاری نسخ خطی، صحافی، مرمت، آسیب‌شناسی نسخ خطی، نسخ خطی تصحیح شده، پایان‌نامه‌های دانشجویی در زمینه تصحیح متون و نسخه شناسی و چاپ هنری قدردانی خواهد شد.
همچنین از چهره برتر در حوزه نسخ خطی، مرحوم آیت‌الله عزیزالله عطاردی، دانشمند و كتابشناس برجسته كشور نیز تجلیل می‌شود. برپایی نمایشگاهی از آثار این استاد و آثار رسیده به دبیرخانه این همایش و سخنرانی از دیگر برنامه‌های این همایش است.
به مناسبت برگزاری این برنامه با چهره‌های درخشان سیزده دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی آشنا می‌شویم:
شخصیت ویژه دومین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
استاد عبدالحسین حائری در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی در قم متولد شد. وی در سن ۲۴ سالگی به درجۀ اجتهاد نائل شد. او هفده سال عضو هیئت مؤلفان لغتنامۀ دهخدا بوده است و بر چاپ چند جلد از آن نظارت داشت. استاد حائری بیش از نیم قرن در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی مشغول به خدمت بوده و نزدیک به ۲۰ سال از این دوران را عهده دار سمت ریاست کتابخانۀ مجلس بوده است.
شخصیت ویژه سومین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
محمدتقی دانش‌پژوه فرزند میرزا احمد دركایی لاریجانی، از مجتهدان و فقهای بنام آمل و لاریجان، متولد سال ۱۲۹۰ است. دانش‌پژوه در سال ۱۳۱۶ به مدت چهار سال در مدرسۀ سپهسالار قدیم به تحصیل پرداخت، سپس دوره دانشكده معقول و منقول را در مدرسه سپهسالار جدید (مدرسه عالی شهید مطهری) و دانشسرای عالی طی كرد تا اینكه در سال ۱۳۲۰ به اخذ درجه لیسانس از دانشكدۀ الهیات دانشگاه تهران نائل آمد. وی در ۲۷ آذر سال ۱۳۷۵ در تهران درگذشت.
شخصیت ویژه چهارمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
استاد احمد منزوی در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی در سامره زاده شد. پدرش حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی، نگارنده دایره‌المعارف بزرگ كتابشناسی «الذریعه الی تصانیف الشیعه» و «طبقات اعلام‌الشیعه» است.
منزوی برای فراهم ساختن «فهرست مشترك از همه نسخه‌های فارسی» نزدیك به شانزده سال در پاكستان بود.
کار استاد در پاكستان نگارش و چاپ چهار مجلد «فهرست نسخه‌های خطی كتابخانه گنج بخش»، نگارش و چاپ چهارده مجلد «فهرست مشترك نسخه‌های خطی فارسی»، نگارش و چاپ سعدی بر مبنای نسخه‌های پاكستان بود.
شخصیت ویژه پنجمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
دكتر اصغر مهدوى فرزند امین‌الضرب، پس از گذراندن دوره تحصیلی خود در دانشسراى عالى، براى ادامه تحصیل به فرانسه رفت که این کشور در آن زمان درگیر جنگ جهانی دوم بود.
وی پس از اخذ دکتری در رشتۀ اقتصاد توانست حدود سال ۱۳۲۷ به ایران باز گردد. او در طول مدت خدمت، حقوق دانشگاهى خود را صرف چاپ مجموعه كتاب‌های ارزشمندی كرد و خود نیز به تصحیح «سیره‌النبی» ابن هشام پرداخت. استاد مهدوی بامداد بیست و دوم اردیبهشت ۱۳۸۳ دعوت حق را لبیک گفت.
شخصیت ویژه ششمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
سیداحمد حسینی اشكوری، شب سیزدهم ربیع الاول ۱۳۵۰ هجری قمری در نجف به دنیا آمد. وی پس از طی سال‌های كودكی و آموزش مقدمات خواندن و نوشتن به دروس حوزوی پرداخت.
اجداد ایشان که همگی روحانی بودند از احترام اهالی اشكورات برخوردار بودند. حدود سال ۱۳۸۰ ه.ق. كه از درسهای حوزه در حد نیاز فارغ شد، به تحقیق متون قدیم و نسخه‌شناسی مشغول شد و در سال ۱۳۹۱ ه.ق. بر اثر فشارهای حكومت بعث عراق به ایران مهاجرت کرد. از آثار تألیفی ایشان «فهرست نسخه‌های خطی كتابخانه آیت‌الله مرعشی» در بیست و شش جلد، «التراث العربی» در شش جلد، «مولفات الزیدیه» در سه جلد، «دلیل المخطوطات» جلد اول، «تراجم‌الرجال» در دو جلد و حدود بیست جلد كتاب‌های متفرقه دیگر چاپ شده است.
شخصیت ویژه هفتمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
سید عبدالله انوار در سال ۱۳۰۳ در تهران، در یك خاندان مذهبی– سیاسی پا به حیات گذارد. در سال ۱۳۱۶ دوره تحصیلات ابتدایی خود را به پایان رسانید و سپس به استخدام وزارت فرهنگ وهنر درآمد. تدریس انگلیسی در مدارس متوسطه، مترجم انگلیسی و فرانسه اداره نگارش و فرانسه، و ۲۳ سال فعالیت در کتابخانه ملی از مسئولیت‌های ایشان است. حاصل کار استاد انوار در کتابخانه ملی تدوین ده جلد فهرست تحلیلی توصیفی همه نسخ موجود کتابخانه ملی بود.
شخصیت ویژه هشتمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
سیدجلال‌الدین محدث ارموی در سال ۱۲۸۳ هجری شمسی در ارومیه به دنیا آمد که در جوانی، آیت‌الله سید حسن باغی او را به «محدث» ملقب ساخت. پس از گذراندن دوره‌های دانشگاهی در سال ۱۳۴۲ شمسی در رشته علوم منقول از دانشکدۀ الهیات تهران دکترا گرفت. علّامه اجازات علمی متعددی دریافت کرد و سراسر عمر را به تصحیح و تألیف متون گذراند و بیش از ۷۲ رساله وکتاب از آثار با ارزش و مآخذ مهم اسلامی شیعی، ادبی و تاریخی را تصحیح کرد و مقدمات و تعلیقات مبسوطی بر این آثار نوشت. سرانجام در نیمه شب ۵ آبان ۱۳۵۸ شمسی مطابق ۵ ذیحجه سال ۱۳۹۹ هجری قمری به رحمت ایزدی پیوست و در جوار آرامگاه ابوالفتوح رازی آرام یافت.
شخصیت ویژه نهمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
آیت‌الله شیخ محمدمحسن (آغا یا آقابزرگ) تهرانی در ۱۱ ربیع‌الاول سال ۱۲۹۳ هـ.ق. در تهران به دنیا آمد. در ۱۰ سالگی ملبس به لباس روحانیت شد. ایشان در سن ۲۲ سالگی هجرت خود را آغاز کرده و وارد عراق و نجف شد. دوران زندگی این شخصیت بزرگ عالم تشیع، یکسره در مطالعه و تحقیق و تألیف گذشت و با پشتکاری عجیب، بزرگترین کتاب‌شناسی تشیع را تدوین کرد. ایشان در سال ۱۳۸۵ هـ.ق. در سن ۹۶ سالگی رحلت کرد. وی حدود ۲۵ عنوان کتاب که بالغ بر ۱۰۰ جلد است از خود به جای گذاشته است. مهم‌ترین اثر او «الذریعه الی تصانیف الشیعه»، حدود ۲۵ جلد که ۵۳ هزار و ۵۱۰ کتاب از نویسندگان شیعی در آن توصیف شده‌اند.
دو شخصیت ویژه دهمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
۱- حضرت آیت‌الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی (ره) در سال ۱۳۱۵ در نجف به دنیا آمد و با تربیت اسلامی بزرگ شد. اولین توضیح‌المسائل ایشان در سال ۱۳۷۰ هجری قمری با عنوان «نخبه‌الاحكام» به چاپ رسید و علی‌رغم اشتغالات فراوان، به تألیف بیش از ۱۵۰ اثر در رشته‌های مختلف علوم پرداخت كه فقط یكی از آنها با عنوان «ملحقات‌الاحقاق» شامل ۳۶ جلد است. قلب این عالم فرزانه در شامگاه چهارشنبه هفتم شهریور ۱۳۶۹/ برابر با هفتم صفر ۱۴۱۱ هجری قمری در سن ۹۶ سالگی از حركت ایستاد.
۲-حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سیدمحمود مرعشی نجفی ملقب به جمال‌الدین در سال۱۳۲۰ هجری شمسی در قم دیده به جهان گشود و پس از گذراندن دوره‌های دبستان و دبیرستان به سلك روحانیت درآمد و در حوزه علمیه قم مقدمات و سطح را نزد پدر بزرگوار خود و استادان برجسته‌ای آموخت و به درس خارج فقه و اصول پدر خود قدم گذارد كه تا اواخر عمر معظم‌له، ادامه یافت. ایشان در كنار فراگیری علوم دینی به كتابشناسی و نسخه‌شناسی سخت علاقه‌مند شد، تا اینكه خود در برخی از این رشته‌ها صاحبنظر شدند.
چهار شخصیت ویژه یازدهمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
۱-کاظم مدیر شانه‌چی از علمای عرصه حدیث و روایت که در سال ۱۳۰۶ در مشهد متولد شد. وی از بنیان‌گذاران دانشکده الهیات دانشگاه مشهد بود. او توانست از روحانیون بزرگی اجازه اجتهاد دریافت کند و خود به تربیت طلاب علوم دینی بپردازد.
وی علاوه بر تدریس تاریخ اسلام، تاریخ ادیان، آیات الاحکام و ادوار فقه، مقالات فراوانی نگاشته و در زمینه کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی، چندین فهرست را منتشر ساخت. حجت‌الاسلام شانه‌چی در بیست و چهارم اردیبهشت ۱۳۸۱ هجری شمسی در ۷۵ سالگی درگذشت و در حرم علی بن موسی‌الرضا (ع) به خاک سپرده شد.
۲- فاضل مطلق یزدی معروف به فاضل در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی در مشهد بدنیا آمد. وی دارای مدرك دكتری رشته فلسفه و حكمت اسلامی از دانشگاه تهران است. او عضو هیأت علمی و استاد دانشكده الهیات مشهد بود كه در فروردین سال ۱۳۸۱ بازنشسته شد و سپس به تدریس دروس كلام و فلسفه اسلامی و عرفان و تحقیق و پژوهش مشغول بود. فاضل ۱۰ خرداد سال ۱۳۸۹ هجری شمسی دار فانی را وداع گفت.
۳- مهدی ولایی در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی در نجف دیده به جهان گشود. استاد بعد از آموختن مقدمات، دروس حوزوی را تا سطوح عالی در نجف با موفقیت طی کرد و به درجه اجتهاد رسید. ایشان در رجال شناسی و تشخیص خط، احاطه علمی در ترجمه احوال و تاریخ نگاشته‌های ایران و اسلام، نویسندگی و نگارش، نثر فاخر، متصل و ادیبانه شهره بود. استاد در ۱۳۴۰ بازنشسته شد و تا پایان عمر فهرست نویس بود و از معدود نسخه شناسان و فهرست نگاران بنام و معتبر ایران و جهان اسلام به شمار می‌رفت و سرانجام در ۲۸ آبان سال ۱۳۸۱ هجری شمسی دار فانی را وداع گفت.
۴- عبدالله نورانی نسخه‌شناس و مصحصح نامدار، در فروردین سال ۱۳۰۸ در نیشابور چشم به جهان گشود. تحصیلات حوزوی خود را تا اخذ درجه اجتهاد ادامه داد. ۲۰ سال در مشهد به کار علمی پرداخت و سپس عازم قم شد. استاد نورانی از سال ۱۳۶۷ به طور رسمی با مرتبه دانشیاری با گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران همکاری کرد. آثار متعددی از او منتشر شده است. سرانجام در ۷ آبان سال ۱۳۹۰ هجری شمسی زندگیش غروب کرد.
سه شخصیت ویژه دوازدهمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
۱- سیدمحمدباقر حجتى در پنجم اسفند ماه سال ۱۳۱۱ در شهرستان بابل چشم به جهان گشود. استاد پس از گذراندن دوره لیسانس در سال ۱۳۴۰ رسماً كتابدار دانشكده الهیات و معارف اسلامی شده، و در طول ۴۵ سال به تدریس دروس دانشگاهی پرداخته و مسئولیت‌های مختلفی را عهده دار شده است. فهرست‌نویسی نسخه‌های خطی، تحقیق و تألیف در حوزه علوم قرآنی و تحقیق و تألیف در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی برخی از پژوهش‌های مطرح ایشان است.
۲-آیت الله رضا استادی در سال ۱۳۱۶ در تهران به دنیا آمد و بعد از گذراندن تحصیلات دوره ابتدایی به مدرسه علمیه مروی رفت. حدود چهار سال از عمر طلبگی خود را در تهران سپری كرد. سپس به حوزه علمیه قم وارد شد و حدود ده سال در دروس خارج فقه و اصول شركت كرد و از محضر استادان برجستة روزگار خود بهره برد و اجازه روایت دریافت كرد. از كارهای مهم ایشان تهیه، تنظیم و چاپ آثار سه كنگره عظیم شیخ مفید، مقدس اردبیلی و آقا حسین خوانساری است. پس از آن نیز تنظیم آثار كنگره فاضلین نراقی و نخبگان گلپایگان و چاپ آن به عهده ایشان بوده است. وی هم‌اکنون در حوزه علمیه قم به تدریس، فعالیت‌های علمی، پژوهشی و تبلیغی مشغول است.
۳-آیت‌الله ضیاءالدین حدائق شیرازی (ابن یوسف) در یازدهم محرم سال ۱۳۲۳ هجری قمری در شیراز به دنیا آمد. پس از تحصیل مقدمات علوم در مدارس جدید و مدرسه علمیه منصوریه به سال ۱۳۴۵ هجری قمری برای تكمیل علوم معقول و منقول به اصفهان، قم، تهران و مشهد رفت و مدت پانزده سال در تهران اقامت گزید. از آثار او دو جلد كتاب «فهرست كتب خطی كتابخانة مدرسة عالی سپهسالار» و یك جلد «فهرست كتب خطی كتابخانه مجلس شورای ملی» است كه جزو منابع معتبر به شمار می‌رود. وی در سی‌ام بهمن ۱۳۶۶ هجری شمسی پس از ۸۴ سال زندگی جهان را بدرود گفت.
دو شخصیت ویژه سیزدهمین دوره آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی
۱- سید محمّد دبیرسیاقی متولد ۵ اسفند سال ۱۲۹۸، نویسنده، شاعر و استاد ادبیات فارسی است. وی که از ارکان چهارگانه بنیاد لغت‌نامه دهخدا و مصحح بسیاری از متن‌های کهن فارسی است، پس از گرفتن دیپلم از دارالفنون در سال۱۳۲۴ دکتری ادبیات فارسی خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد. او تاکنون نزدیک به ۸۰ متن ادبی و تاریخی را تصحیح و منتشر کرده است. دکتر دبیرسیاقی هم اکنون در زادگاه خود قزوین به پژوهش و آموزش زبان پارسی ادامه می‌دهد.
۲-سیدعبدالعزیز طباطبایی در ۲۱ جمادی الثانی سال ۱۳۴۸ هجری قمری در نجف اشرف به دنیا آمد. او كه در نوجوانى وارد تحصیلات حوزوى شد، طى تحصیلات خود با كتاب‌ها و مصادر علوم اسلامى آشنا مى‌شود و با توجه به گرایش شدید به شناخت منابع و رجال به بسیاری از کتابخانه‌های جهان در آسیا و اروپا و امریکا سفر و نسخه‌های خطی بسیاری را شناسایی می‌کند. وی در ۸ بهمن سال ۱۳۷۴ در قم دار فانی را وداع گفت.
نظر شما