فرهنگ امروز/سارا فرجی: با گذشت دوازده سال از نمایش «شب‌های روشن» فرزاد موتمن، هنوز خیلی‌ها او را با این فیلم می‌شناسند، چیزی که خود موتمن آن را یک اشتباه مهلک می‌داند و اعتقاد دارد که هرفیلمی برای زمانه‌ی خودش ساخته می‌شود و بنا به شرایط همان دوران به دل مردم می‌نشیند. موتمن پس از شب‌های روشن «باج‌خور»،‌«جعبه‌ی موسیقی»، «صداها»،‌«بیداری»،« پوپک و مش‌ماشالله» را ساخت و سال گذشته هم با «سایه‌روشن» در جشنواره‌ی فیلم فجر حاضر شد؛ البته این فیلمش خیلی با استقبال روبه‌رو نشد و شاید بهتر بگوییم کمتر دیده شد. او امسال بار دیگر با «خداحافظی طولانی» که نوشته‌ی اصغر عبداللهی است در جشنواره‌ی فیلم فجر حاضر شد و خوشبختانه این فیلمش نسبت به فیلم‌های چند سال اخیر او خوش‌ساخت‌تر و دیدنی بود و این همان چیزیست که خود موتمن می‌خواهد و معتقد است که هرسال کارش بهتر می‌شود و رو به پیشرفت است. پس از نمایش «خداحافظی طولانی» در سالن برج میلاد، اهالی رسانه با او گپی صمیمانه درباره‌ی کار اخیرش و کارهای گذشته‌اش زدیم.

موتمن در همان ابتدا با تأکید براینکه خودش فیلمش را دوست دارد، گفت:کار را دوست داشتم به دو دلیل، اول اینکه داستان عاشقانه داشت و داستان‌های عاشقانه هم همیشه طالب دارند و دلیل دیگر هم اینکه بازیگران خوبی داشتم و کار با آن‌ها ساده و راحت بود مثل شکلات!

 وی در ادامه با اشاره به اینکه فیلمش میان قصه‌ی داشتن و نداشتن رفت و آمد داشت، افزود: فیلم طوری ساخته شده بود که هم قصه داشت هم نداشت و شاید بشود گفت که به قصه نوک می‌زد، مثل موسیقی‌اش که مینی‌مال بود و حالت تعلیق داشت.

موتمن ادامه داد: عده‌ای معتقدند که انتخاب این نوع موسیقی برای این فیلم خیلی مناسب بود، عده‌ای هم معتقدند که موسیقی با فیلم همخوانی نداشت، اما واقعیت این است که من عمداً این موسیقی را انتخاب کردم که در کنتراست با فیلم باشد، چون این موسیقی دقیقاً قصه را تعریف می‌کند و مینی‌مال است.

کارگردان «خداحافظی طولانی» در ادامه پیش‌بینی کرد که مخاطبان به خصوص قشر عظیمی از عام جامعه فیلم جدیدش را به خاطر داستان عاشقانه‌اش دوست خواهند داشت.

کارگردان «شب‌های روشن» با طرح این موضوع که سینمای ضدقصه چیز بدی نیست، گفت: سینمای ضدقصه چیز بدی نیست و معمولاً به سینمایی ضدقصه می‌گویند که قصه دارند ولی شاید قصه‌شان پنهان است و به عبارتی در آن‌ها آشنایی‌زدایی اتفاق می‌افتد؛ در واقع در این فیلم‌ها از کلیشه‌ها به گونه‌ای دیگر استفاده می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود که به نظر می‌رسد این فیلم‌ها قصه ندارند.

موتمن با تأکید براینکه معمولاً فیلم‌های قصه‌دار می‌سازد تصریح کرد: معمولاً سعی می‌کنم در شیوه‌های کهنه و نو رفت‌و آمد کنم، فیلم‌هایی بسازم که قصه داشته‌ باشند ولی درعین‌حال قصه‌شان پنهان باشد، آشنایی‌زدایی در آن‌ها اتفاق بیفتد و گاهی هم غیرخطی روایت شود.

وی همچنین اضافه کرد: به نظرم دلیل این‌گونه فیلم ساختن مقتضیات جامعه‌ی مدرن است که دیگر قصه‌های حجیم را نمی‌پذیرد و دراین سینما قرار است که قصه‌ها خیلی رو نباشند، البته بخشی از آن به فیلم‌نامه و فیلم‌ساز برمی‌گردد، ولی به‌طورکلی در سینمای مدرن، مفهوم قصه عوض شده و قصه‌های حجیم ازمدافتاده هستند.

موتمن با تأکید بر وجود قصه گفت: این‌گونه روایت شدن فیلم‌ها به معنی قصه نداشتن آن‌ها نیست و من با فیلم‌هایی که کلاً قصه ندارند و سرکاری هستند مخالفم؛مثلاً «شب‌های روشن» هم به ظاهر قصه نداشت چون روایت عاشقی یک زن و مرد را نشان می‌داد، ولی دیده شد و به دل مردم نشست.

کارگردان «خداحافظی طولانی» در خصوص اینکه در ژانرهای مختلف فیلم می‌سازد و در فیلم‌سازیش تنوع ژانر دارد توضیح داد: همان‌طور که در کارنامه‌ی من می‌بینید همه‌گونه فیلمی می‌سازم و فیلم‌سازی را این‌گونه یاد گرفتم که همه چیز بسازم و معمولاًهمین‌طور است؛ در واقع با توجه به حسم در زمان و دوران‌های مختلف فیلم می‌سازم و خودم را محدود به یک ژانر خاصی از فیلم‌سازی نمی‌کنم.

موتمن ادامه داد: اینکه عده‌ای هنوز من را با شب‌های روشن می‌شناسند و منتظرند که من شبیه آن بسازم یک اشتباه مهلک است و خودم این موضوع را دوست ندارم، چون به عقیده‌ی من «شب‌های روشن» یک فیلم آماتوری بود و دوست داشته شد چون به دل مردم در آن زمان نشست و چنگ زد و اگر زمان دیگری ساخته می‌شد این‌گونه ماندگار نمی‌شد، ولی از لحاظ تکنیک و ساخت نسبت به کارهای دیگر من مثل «سایه‌روشن» یا «خداحافظی طولانی» خیلی ضعیف است و  قابل مقایسه نیست؛مثلاً دکوپاژ خداحافظی طولانی اصلاً با شب‌های روشن قابل مقایسه نیست و خودم هم «سایه‌روشن» را از شب‌های روشن خیلی بیشتر دوست داشتم وبه نظرم فرسنگ‌ها جلوتر از آن بود، ولی چون در بخش سینمای تجربی قرار گرفت دیده نشد.

کارگردان «سایه‌روشن» با تأکید بر اهمیت دورانی که فیلم در آن زمانه ساخته می‌شود، گفت: شب‌های روشن در ذهن‌ها ماند چون در زمان مناسبی ساخته شد و همان دوران عده‌ای هرچند محدود با آن زندگی کردند، ولی همین فیلم اگر امروز و دراینسال‌ها پخش می‌شد مثل زمان خودش مورد استقبال قرار نمی‌گرفت و آن‌قدر دیده نمی‌شد.

موتمن در پایان گفت: این روزها مشغول فیلم‌نامه‌نویسی اثری جدید با نام «سراسرشب» هستم که پیش از خداحافظی طولانی قصد ساختن آن را داشتم و قرار بود امسال ساخته شود، ولی وقتی ساخت خداحافظی طولانی راشروع کردم آن را کنار گذاشتم و بعد از جشنواره به سراغ ساخت آن و پیدا کردن تهیه‌کننده می‌روم.امیدوارم بتوانم در جشنواره‌ی سال بعد آن را نمایش دهم.