فرهنگ امروز/ آیدین صمیمی‌‌مفخم: فیلیپ تاگ (۱۹۴۴) پژوهشگر موسیقی انگلستانی، موسیقی را به مثلثی تشبیه می‌کند که سه گوشه‌اش موسیقی «فولک»، «پاپ» و «موسیقی هنری» هستند. آلفرد اشنیتکه (۱۹98 – ۱۹34)، آهنگ‌ساز روس، موسیقی را به دو دسته تقسیم می‌کند؛ موسیقی جدی و موسیقی تفننی. موسیقی جدی یا هنری را همچنان موسیقی آکادمیک و موسیقی کلاسیک نیز می‌نامند. موسیقی جدی را باید از لحاظ تاریخی بررسی و برای داشتن درک درستی از آن باید دوره‌های مختلف آن را شناخت.
از لحاظ تاریخ آهنگ‌سازی، موسیقی جدی را می‌توان به پنج دوره کلی تقسیم کرد که هرکدام به دوره‌های ریزتری قابل تقسیم هستند؛ دوره باستان (تا قرن ششم)، اولیه (از قرن ششم تا ۱۸)، کلاسیک (از قرن ۱۷ تا ۲۰)، مدرن (نیمه اول قرن بیستم) و معاصر (نیمه دوم قرن بیستم تا به امروز). این تقسیم‌بندی چیزی جدا از تقسیم‌بندی تاریخی است و نحوه بررسی‌‌اش بیشتر به صورت علمی، تکنیکی و زیبایی‌شناسانه آهنگ‌سازی در قرون مختلف برمی‌گردد.
موضوع بحث ما درباره موسیقی معاصر است که از نیمه دوم قرن بیستم (۱۹۴۵ - پس از مرگ آنتون وبرن) تا به امروز ادامه دارد و شامل جنبش‌های مختلفی ازجمله موسیقی آتونال، پست‌تونال، سریل و پست‌سریل، موسیقی الکترونیک و کنکرت، مینی‌مال، اسپکترال، چیدمان صوتی، ویدئوآرت، موسیقی تجربی، بداهه‌نوازی آزاد و جنبش‌های بسیار دیگری است که در این فهرست جا برای آوردن نام‌هایشان نداریم.
ولی آیا لزوما هر آهنگ‌سازی یا موسیقی‌دانی را که در این دوره تاریخی زندگی می‌کند می‌توان آهنگ‌ساز معاصر نامید و موسیقی‌‌اش را موسیقی معاصر به حساب آورد؟
یا آیا می‌توان هر شکلی از موسیقی که در این دوره تولید می‌شود را موسیقی معاصر نامید؟ قطعا خیر! به‌کرات دیده‌ایم کسانی که موسیقی آکوستیک یا الکترونیک «غیرجدی» می‌سازند، خود را آهنگ‌ساز معاصر می‌دانند و انتظار دارند به صورت آکادمیک با موسیقی آنها برخورد شود یا کسانی خود را «بداهه‌نواز آزاد» می‌دانند بدون اینکه هیچ دانشی درباره موسیقی مدرن و معاصر و دلیل به‌وجودآمدن این شکل از بداهه‌نوازی و تاریخ و زیبایی‌شناسی‌اش داشته باشند، اما انتظار دارند موسیقی آنان جدی و معاصر محسوب شود!
موسیقی و به‌ویژه موسیقی معاصر و همه جنبش‌هایش را می‌توان با مطالعه دقیق تاریخ و فلسفه هنر و موسیقی شناخت. خوشبختانه در‌حال‌حاضر کتاب‌های بسیار خوبی به زبان فارسی ترجمه یا نوشته شده که تمرکز آنها بر موسیقی مدرن و معاصر است به همین علت می‌توان راحت‌تر از گذشته با این قسمت از تاریخ موسیقی روبه‌رو شد و آن را درک کرد و مرز بین موسیقی جدی و تفننی را شناخت.
ضمن اینکه موسیقی معاصر با توجه به طیف بسیار گسترده زیبایی‌شناسی و رویکرد‌های مختلف صوتی، می‌تواند هرگونه سلیقه جدی موسیقایی را پوشش دهد. در انتها می‌توان موسیقی جدی معاصر را این‌گونه تعریف کرد: موسیقی‌‌ای که توسط موسیقی‌دانانی نوشته - خلق می‌شود که به دنبال نوآوری، کشف و خلق دنیای جدید اصوات هستند و در آخر، شنونده را به شنیدن موسیقی‌‌شان دعوت می‌کنند.
نظر شما