به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛  ویرایش ادبی کتاب یکی از عواملی است که تأثیر فراوانی در بهتر شدن اثر دارد و می‌تواند به فروش بیشتر آن کمک کند. این روزها نقش ویراستاری در بیشتر کشورهای دنیا جاافتاده و ویراستار از احترام و مقامی همپای نویسنده یا مترجم اثر برخوردار است، اما متأسفانه این مقوله هنوز در کشور ما مبهم است و جامعه نگاه درست و کاملی به این شغل ندارد. این موضوع بهانه‌ای شد تا در پرونده‌ای به بررسی وضعیت ویرایش و ویراستاری در کشور بپردازیم.

محمد حسینی، علی‌اکبر قاضی‌زاده، ابراهیم اسماعیلی اراضی، علیرضا سیف‌الدینی، احمد پوری،ارسلان فصیحی و مژده دقیقی هفت چهره‌ای بودند که در این پرونده به بیان مسائل و مشکلات حوزه ویراستاری پرداختند. صحبت‌های مطرح در این پرونده را به ۶ موضوع کلی تقسیم کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
 
۱- درک نشدن درست ضرورت ویراستاری
 
شاید مهم‌ترین دلیلی که باعث شده کار ویراستاری رونق چندانی در کشور ما نداشته باشد، نبود درک درست از ضرورت ویراستاری باشد. بسیار از نویسندگان بر این تصورند که انجام دادن ویراستاری چندان ضرورت ندارد و برای کاهش هزینه‌های خود، روی اسم ویراستار خط می‌کشند، اما در این پرونده و در صحبت‌های صاحب نظران، متوجه شدیم که استفاده از ویراستار برای مولف، مترجم و ناشر از نان شب واجب تر است و هیچ فردی (ناشر، مترجم و نویسنده) حق ندارد برای کاهش هزینه‌ها از ویراستار استفاده نکند. برای درک بهتر این موضوع خوب است که بدانید حتی برخی استادان و افراد صاحب‌نظر بر این عقیده هستند که اگر کتاب منتشر نشود، بهتر از آن است که کتابی بدون ویرایش در بازار عرضه شود.
 
۲- نشناختن کار ویراستار
 
باید توجه داشت که این گزینه را نباید با گزینه بالا اشتباه گرفت چراکه اختلاف این دو گزینه، از زمین تا آسمان است.  نبود شناخت از کار ویراستاری یعنی اینکه هنوز مخاطب با کار و مسئولیت‌های یک ویراستار آشنا نشده است و کار او را با شغل‌ نمونه‌خوانی اشتباه می‌گیرد؛ در صورتی که کار ویراستار پیدا کردن غلط املایی و گذاشتن نقطه و ویرگول نیست و عهده‌دار شغل و حرفه‌ای بسیار تخصصی است.
 
۳- نبود انگیزه کافی
 
متاسفانه وضعیت صنعت نشر ما در شرایطی به سرمی‌برد که نه تنها در بخش ویراستاری بلکه در سایر بخش‌ها نیز آش دهان‌سوزی برای اهالی فرهنگ ندارد تا جوانان برای ورود به آن انگیزه داشته باشند، البته این امر دلایل مختلفی دارد، شاید نبود حمایت‌های لازم، بنود ارزش‌گذاری و شرایط مالی مناسب، از مهم‌ترین دلایل نداشتن انگیزه کافی برای ورود به این حوزه باشد، بنابراین برای بهبود وضعیت این حوزه باید به این نکته توجه ویژه‌ای داشت.
 
۴- نبود شرایط مالی مناسب

شاید مهم‌ترین دلیل نبودانگیزه کافی (نکته شماره ۳) برای ورود نیروی کار به این شغل، کمبود امکانات مالی مناسب باشد چراکه میزان دستمزدها در این حوزه به شدت پایین است و با پرداخت مبلغی در حدود ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان برای ویرایش یک کتاب ۳۰۰ صفحه‌ای، نباید انتظار داشته باشیم که افراد زیادی متقاضی این حوزه باشند و برای ورود صف بکشند. از طرفی شاید همین دستمزدهای پایین دلیلی باشد تا آن دسته از افرادی که فعالیت می‌کنند نیز چندان دل نسوزانند.
 
۵- نبود نیروی کار مناسب

متاسفانه مناسب‌ نبودن پرداخت‌ها در حوزه ویراستاری باعث شده تا شاهد نبود نیروی کار مناسب در این حوزه باشیم چراکه همانطور که در بخش بالا بیان شد، با چنین پرداخت‌هایی نمی‌توان انتظار داشت که جوانان برای ورود به این حرفه صف بکشند. به گفته بسیاری از کارشناسان تعداد نیروهای متخصص و کاربلد در این حوزه به شدت کم است و به زحمت به تعداد انگشتان دو دست می‌رسد.

۶- صنعت نشر بیمار

شاید صحبت به درزا کشید و اگر می‌خواستیم به منبع اصلی تولید مشکلات حوزه ویراستاری اشاره کنیم، باید سراغ صنعت نشر بیمار کشورمان می‌رفتیم، صنعتی که چندین سال است، وضعیت مناسبی ندارد و شرایط خوبی را سپری نمی‌کند، شاید اگر مشکلات این حوزه حل می‌شد و این صنعت به سوددهی کامل می‌رسید، ما شاهد پرداخت‌های بهتری بودیم، افراد بیشتری مشتاق می‌شدند تا به این حوزه ورود کنند و در کل شکوفایی کامل حاصل می‌شد. به هر حال، با تمامی صحبت‌های گفته شده نمی‌توان به وضعیت این حوزه بی‌توجه بود و نیاز است تا مسئولان توجه بیشتری به این حوزه داشته باشند تا از تولید کتاب‌های ناصحیح و مشکل‌دار جلوگیری شود.
 
راهکار

در صحبت‌های بالا به ۶ مشکل اساسی ویراستاری که از نظر کارشناسان بیشترین اولویت را داشته است، پرداختیم و حال باید به فکر راهکاری برای حل این مشکلات باشیم. شاید راهکاری مناسب برای بهبود وضعیت این حوزه تشکیل انجمنی قدرتمند باشد تا بتواند از اعضای این صنف حمایت کند. یکی از اقدامات این صنف می‌تواند این باشد که با انجام مذاکرات با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از انتشار کتاب‌هایی که ویراستاری نشده‌اند جلوگیری شود. همچنین این انجمن می‌تواند بندی را اضافه کند تا تنها افرادی بتوانند مسئولیت ویرایش یک اثر را بر عهده بگیرند، که مورد تایید این انجمن باشند. البته این موارد نمی‌تواند راهکار اصلی باشد چراکه نیاز است تا جامعه اهمیت شغل ویراستاری را درک کند و به این نتیجه برسد که انتشار کتاب بدون انجام ویراستاری اول به خود نویسنده و بعد از آن به جامعه کتاب‌خوان لطمه می‌زند.