فرهنگ امروز/ الهام نداف/ بابک احمدی:

دو ماه پیش حبیب ایل‌بیگی، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی از ممنوع الکاری شش سینماگر و سه دفتر فیلمسازی به دلیل پخش تیزر فیلم‌های‌شان از شبکه ماهواره‌ای جم خبر داد. این مشکل بعد از ابلاغ به سینماگران و دفاتر پخش، به سرعت مرتفع شد و سینماگران فعالیت خود را از سر گرفتند.
اما تکلیف سه دفتر فیلمسازی با وجود وظیفه پخش بسیاری از فیلم‌های سینمای ایران، به مدت دو ماه در حالت تعلیق قرار داشت. در این مدت سازمان سینمایی و خانه سینما با ورود به این مساله در پی حل مشکل بودند و بعد از به تعویق افتادن اکران فیلم‌هایی چون «نفس» نرگس آبیار و «یتیم خانه ایران» ابوالقاسم طالبی و همچنین «متولد ٦٥» مجید توکلی و خروجی نداشتن شورای صنفی نمایش به مدت دو هفته متوالی بالاخره چهارم آبان ماه، سازمان سینمایی بیانیه‌ای با مضمون حل شدن مشکل اکران این فیلم‌ها و
از سرگیری فعالیت سه دفتر سینمایی، ارایه کرد.
در متن این بیانیه آمده است: «پیرو مذاکره رییس سازمان سینمایی با حجت‌الاسلام والمسلمین منصوری، بازپرس رسیدگی‌کننده به پرونده، با ابلاغ ویژه رییس قوه قضاییه، مشکل اکران فیلم‌های دفاتر تعلیق شده شامل فیلمیران، نورتابان و پویا فیلم مرتفع شده و ادامه فعالیت این دفاتر بلامانع است.»
پیرو این توافق، فیلم‌های سینمایی
«یتیم خانه ایران» ساخته ابوالقاسم طالبی، «متولد ۶۵ »ساخته مجید توکلی، «نفس» ساخته نرگس آبیار به موقع اکران خواهد شد. از تاریخ انتشار این خبر، تیزرهای تبلیغی فیلم‌های سینمایی که از شبکه GEM پخش شوند، شامل برخورد قانونی خواهد شد.
سازمان سینمایی ضمن سپاس از مسوولان قوه قضاییه برای برخورد مشفقانه و رافت اسلامی، از تهیه‌کنندگان، پخش‌کنندگان و سرمایه‌گذاران سینما می‌خواهد به موازین قانونی ابلاغ شده احترام بگذارند و نسبت به مسوولیت اجتماعی خود اهتمام ورزند. بدیهی است سازمان سینمایی نسبت به تخلفات احتمالی حساس بوده و با آن برخورد لازم را خواهد کرد.»
نکته مورد سوال در متن بیانیه سازمان سینمایی، جمله «از تاریخ انتشار این خبر تیزرهای تبلیغی فیلم‌های سینمایی که از شبکه جم پخش شوند، شامل برخورد قانونی خواهد شد.» است. مساله‌ای که نشان می‌دهد، این مشکل همچنان به قوت خود باقی می‌ماند. چرا که زمان ابلاغ حکم ممنوعیت فعالیت دفاتر فیلمسازی ایل‌بیگی، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، عنوان کرد: «سینماگرانی که در جلسه ابلاغ این حکم حاضر شدند، هر گونه همکاری با شبکه جم را رد کردند و معتقد بودند وقتی جرمی مرتکب نشده‌اند چرا باید مورد محاکمه قرار بگیرند و ما نیز پیرو جلسات قبلی مجددا به دوستان سینماگر عرض کردیم که همکاری با شبکه‌های ماهواره‌ای غیرقانونی است.»
رد همکاری سینماگران با شبکه جم از اقدام خودسرانه این شبکه حکایت کرد. مساله‌ای که به نظر می‌رسد در بیانیه سازمان سینمایی به آن اشاره نشده است. بی‌توجهی به این مشکل، از دور باطلی حکایت می‌کند که ممکن است در آینده‌ای نزدیک باز هم گریبان سینما را بگیرد. در این رابطه غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش به «اعتماد» گفت: «شورای صنفی نمایش نمی‌تواند در این امور دخالت کند و چگونگی برخورد با این مشکل در ادامه، بر اساس تصمیمات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. بر اساس چیزی که اخیرا به شورای صنفی نمایش ابلاغ شده، فعلا مشکل مرتفع شده است و باقی ماجرا برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.»
اما «اقدام خودسرانه» شبکه جم برای پخش تبلیغات و تیزرهای فرهنگی، این روزها درباره تئاترهای روی صحنه نیز اتفاق افتاده است. یکی از این نمایش‌ها «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» به کارگردانی همایون غنی‌زاده است. این کارگردان در گفت‌وگو با ایسنا، عنوان کرده که این تبلیغات بدون هماهنگی با صاحب اثر اتفاق افتاده است: «اگر آثار نمایشی ما امکان مناسبی برای تبلیغ و معرفی خود در رسانه ملی داشتند، اینقدر مسوولان نگران رفتار شبکه‌های ماهواره‌ای که برای پر کردن این خلأ ژست حمایت از فرهنگ و هنر داخلی ایران را به خود گرفته‌اند، نمی‌شدند و برای پخش تیزرهای هنری آن هم بدون اطلاع صاحبان اثر به تکاپو نمی‌افتادند.»
این کارگردان تئاتر، از هزینه تبلیغات تلویزیونی یک نمایش را در برنامه‌ای پربیننده، بین ٣٠٠ میلیون تا یک میلیارد تومان تخمین زد و عنوان کرد: «در کل صدا و سیما اصلا بلد نیست با مقولات فرهنگی برخورد درستی داشته باشد و اصولا دغدغه این کار را ندارد و رسالت خود را چیز دیگری می‌داند که ما هم به درستی نمی‌دانیم چیست، اما در حیطه تبلیغات در واقع این سازمان مبلغی را که بابت تبلیغ تئاتر مطالبه می‌کند اندازه همان مبلغی است که برای تبلیغ رب گوجه فرنگی باید پرداخت شود یا مشابه همان مبلغی است که برای پخش تیزر از یک صاحب کارخانه گرفته می‌شود، بنابراین شرایط طوری شده که اهالی فرهنگ به خصوص تئاتر از فضای تبلیغاتی رسانه ملی محروم مانده‌اند.»
یکی از کارگردان‌های تئاتری که ترجیح می‌دهد نامش عنوان نشود در این مورد به «اعتماد» می‌گوید: «چه ایرادی دارد که یک محصول فرهنگی جمهوری اسلامی ایران از طریق رسانه‌ای خارجی پخش شود.
حتما جای این نوع تبلیغ در رسانه ملی ما خالی است که آنها استفاده می‌کنند. قضاوت هم نمی‌کنم که خدمت می‌کنند یا درحال سوءاستفاده کردن هستند.»
او ادامه می‌دهد: «اگر اهمیت داشت حداقل خبر موفقیت‌های بین‌المللی سینمای ایران در قالب یک خبر منتشر می‌شد. همان‌طور که شاهد بودیم عباس کیارستمی هیچگاه مورد توجه قرار نگرفت درحالی که در عرصه جهانی اتفاق دیگری در جریان بود. در داخل با تبلیغ دارای کد و شماره تلفن محصول کرم ضد آفتاب و چروک همراه با ارسال دم در منزل مواجه هستیم ولی از سینما و تئاتر خبری نیست. باید به خودمان ببالیم که محصولات فرهنگی داخلی تبلیغ می‌شود.»
او که تیزر یکی از نمایش‌هایش از جم پخش شده است در این باره توضیح می‌دهد: «بعد از پخش تیزر نمایش ما هم با این پرسش مواجه شدیم که ماجرا چیست؟ ولی اعلام کردیم از ماجرا اطلاع نداشتیم و علاقه‌ای هم به استمرار نیست. البته به نظرم بد نیست نقطه نظر مخالفان را هم بپرسیم که استدلال‌شان چیست؟»
این بازیگر بر این باور است که ریشه حل مشکلات تیزرهای تلویزیونی و پخش آن از شبکه جم را باید جای دیگری پیدا کرد.
با وجود قوانین سخت و مبالغ هنگفت
صداو سیما برای پخش این تبلیغات، صدور هر گونه بیانیه و درخواست از هنرمندان برای پایبندی به قوانین صدا و سیما، بی‌معنی است.

زورشان می‌رسد جلوی مدیر جم را بگیرند

محمدحسین فرحبخش

تهیه‌کننده سینما

اگر دقت کرده باشید اخیرا آقای عزت‌الله ضرغامی، رییس اسبق رسانه ملی در سایت‌ها و فضای مجازی عنوان کرد ما قانون منع استفاده از ماهواره داریم اما عملا ناجا نمی‌تواند ماهواره‌های مردم را جمع کند چرا که این کار به دو قطبی شدن فضای جامعه کمک می‌کند و وقت و انرژی زیادی هم می‌گیرد. تیزر فیلم‌های سینمایی و اخیرا تئاترها در حالی از شبکه ماهواره‌ای جم پخش می‌شوند که تلویزیون هیچ کمکی به هنرمندان برای تبلیغ آثارشان نمی‌کند. صدا و سیما هیچ گونه امکاناتی به ما نمی‌دهد، برای‌مان یک فضای مجازی می‌ماند و برخی نشریات. این آقایی که مدیر شبکه جم است، دروغ یا راست نمی‌دانم، در برنامه‌هایی که پخش می‌شود می‌گوید به سینمای ایران و تولیدات داخلی علاقه‌مند است. به همین خاطر هر تیزری که در فضای مجازی از سینما پخش شود، در شبکه‌اش رایگان نشان می‌دهد. البته ظاهرا او علاقه خاصی به فرهنگ و هنر دارد چون اخیرا دیدم تیزرهای تئاترهای روی صحنه را هم پخش می‌کند. مثلا این اتفاق برای فیلم‌هایی مثل «سیانور» نمی‌افتد. چون تیزر این فیلم در شبکه مجازی نیست و از آنجایی که فیلم به شهرداری متعلق است، بیلبوردهای تبلیغاتی آن را در سطح شهر می‌بینیم. خوب اگر ما بخواهیم مثل «سیانور» فیلم‌های‌مان را تبلیغ کنیم، باید نزدیک دو، سه میلیارد تومان هزینه کنیم. این هزینه را فیلم «٥٠ کیلو آلبالو» که فروش خوبی هم داشته، نمی‌تواند پرداخت کند. حالا اگر تمام سینماگران و تهیه‌کنندگان را بگیرند و همه دفاتر پخش فیلم‌های سینمایی را بگیرند، باز هم آن مدیر شبکه جم کار خودش را می‌کند، او اگر بخواهد، تیزر فیلم‌های سینمای ایران را پخش می‌کند. من نمی‌دانم دقیقا هدف و روش‌اش چیست، اگر زورشان می‌رسد، جلوی او را بگیرند.
اهالی سینما جزیی از فرهنگ هستند، آنها را نباید وارد مسائل سیاسی کرد، هرکسی در این کشور فیلم می‌سازد، نظام را قبول دارد و درست نیست با آنها چنین رفتاری شود. با اهالی فرهنگ باید با ادبیات فرهنگی حرف زد. فشار فایده چندانی ندارد. من فکر می‌کنم تلویزیون باید دست از تحجر و نگاه بدبینانه بردارد و آگهی‌ها و تیزرهای فرهنگی و هنری را پخش کند. ما از قوه قضاییه سپاسگزاریم که مشکل دفاتر پخش را مرتفع کرد اما لطفا کاری به کار هنرمند نداشته باشد، هنرمندموجودی ظریف و مظلوم است.

سیاست نامشخص صدا و سیما در حمایت از فرهنگ

محمودرضا رحیمی

مدرس و کارگردان تئاتر

 صداوسیما در زمینه هنرهای نمایشی کم‌کاری کرده است.  زمانی هم کار کوچکی رخ می‌داد نمایش عده‌ای تبلیغ می‌شد و از زیرنویس نمایش عده‌ای نه. قسمت زیادی از این بی‌سرانجامی‌ها به دلیل نبودن شرایط مشخص است. صداوسیما هیچگاه سیاست‌های خود در زمینه حمایت از فرهنگ را روشن بیان نمی‌کند.
ما برای ورود فیزیکی هنرمند به سازمان هم با مساله مواجه هستیم و من هیچگاه شاهد حمایت این سازمان از آثار نمایشی نبوده‌ام. در شرایط عادی این‌طور به نظر می‌رسد که ما نباید برای تبلیغ یک امر منطقی مبارزه کنیم و مسوولان سازمان هم لابد می‌گویند تبلیغ و حمایت وجود دارد ولی کدام نمایش؟ نمایشی که از نظر آنها موجه است و از نظر ما اصلا تئاتر نیست.

روزنامه اعتماد