فرهنگ امروز / الهام نداف:

به فاصله یک هفته بعد از تغییر اعضای شورای پروانه ساخت، نوبت به جابه‌جایی در شورای پروانه نمایش رسید. این‌بار با حکم سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، پنج نفر از اعضای شورای پروانه نمایش جای‌شان را به مدیران فرهنگی و البته یک سینماگر دادند.
به موجب این احکام؛ کمال تبریزی نویسنده و کارگردان، محمدعلی حسین‌نژاد تهیه‌کننده سینما، حسن خجسته معاون سابق صدای سازمان صدا و سیما و نایب‌رییس اتحادیه رادیو تلویزیونی آسیا- اقیانوسیه، امیر خوراکیان رییس سابق سازمان فرهنگی هنری شهرادری تهران و محمد احسانی‌زاده مدیر شبکه نسیم و معاون سابق نظارت و ارزشیابی سازمان امور سینمایی جایگزین رسول صدرعاملی، محمدرضا جعفری جلوه، حجت‌الاسلام والمسلمین طه مرقاتی، عماد افروغ و فرشته طائرپور شدند.
در این میان چهار عضو شورای پروانه نمایش با حکم وزیر، بار دیگر در این شورا ابقاع شدند. حسین کرمی رییس مرکز نمایشی سیما، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی خاموشی رییس سازمان تبلیغات اسلامی، شهاب اسفندیاری رییس دانشگاه صدا و سیما و مجید رضا بالا فیلمنامه‌نویس در دولت دوازدهم هم در شورای پروانه نمایش می‌مانند.
اما ترکیب جدید این شورا که یکی از مهم‌ترین بخش‌های سازمان سینمایی است، چند نقطه مبهم دارد. حضور چشمگیر مدیران صدا و سیما و کاهش سینماگران در چیدمان تازه شورای پروانه نمایش، این شائبه را ایجاد می‌کند که مدیران ارشاد نمی‌خواهند در این دوره گرفتار مجوزهای بی‌پایه و اساس شوند. هرچند خروجی شورای پروانه نمایش در ماه‌های پایانی دولت یازدهم، مطلوب مدیران ارشاد بود، اما با راه‌اندازی‌ شورای بازبینی فیلم‌های توقیفی و تاکید چند باره محمدمهدی حیدریان به حذف تدریجی این واژه از فرهنگ لغت سینمای ایران، حالا باید ستون‌های شورای پروانه نمایش محکم‌تر از قبل چیده شود. از طرفی حضور کمال تبریزی در این لیست، با توجه به اختلاف او با مدیران صدا و سیما برای پخش سریال «سرزمین کهن»، نکته قابل توجهی است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت. او که در دو سال اخیر تمام وقت خود را به این مجموعه اختصاص داده، این روزها باز هم گرفتار اصلاحات و ممیزی‌های رایج رسانه ملی شده است. به موجب از سرگیری پخش «سرزمین کهن»، شورای بازبینی این سریال در روزهای اخیر تاکید کرد دردسرهای تازه‌ای به راه افتاده و تبریزی باید از مردم عذرخواهی کند. این کارگردان حالا قرار است در کنار برخی از مدیران صدا و سیما اجازه اکران به فیلم‌های سینمایی را بدهد.
اگرچه در لیست جدید شورای پروانه نمایش، محمدعلی حسین‌نژاد به عنوان تهیه‌کننده سینما و مجید رضا بالا به عنوان فیلمنامه‌نویس معرفی شده‌اند اما واقعیت این است که عمده فعالیت این افراد در حوزه مدیریت فرهنگی است و تجربه تهیه‌کنندگی و فیلمنامه‌نویسی چندانی در کارنامه کاری‌شان دیده نمی‌شود.
با همه این‌ها، در نگاهی گذرا به ترکیب شورای پروانه نمایش و شورای پروانه ساخت، می‌توان فهمید مدیران سازمان عمده تمرکزشان را به بخش صدور مجوز برای فیلمنامه‌ها اختصاص داده‌اند. حیدریان با انتصاب محمود اربابی، مسعود نقاش‌زاده، حسن بلخاری، حسین کرمی و جمال شورجه در شورای پروانه نمایش نشان داد علاقه‌مند است مشکل را از ریشه حل کند و فیلمنامه‌ها پیش از ساخت از فیلتر سفت و سخت‌تری بگذرند. علاوه بر این افراد، به زودی نمایندگان خانه سینما هم به شورای پروانه ساخت اضافه می‌شوند. این در حالی است که ابراهیم داروغه‌زاده، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در تازه‌ترین اظهارات خود به ایسنا گفته احتمال حذف شورای پروانه ساخت وجود دارد: «اگر بتوانیم میزان گفت‌وگو، مفاهمه و اقناع‌پذیری را افزایش دهیم و ما به عنوان مدیران فرهنگی درک بهتری از فیلمسازان داشته باشیم، همچنین با پاسخگو بودن فیلمساز به تدریج شورای پروانه ساخت حذف می‌شود. این موضوع قطعا در نگاه من هست که باید مسیر را به سمتی ببریم تا سینماگران جایگاه حقیقی خود را با مسوولیت‌پذیری پیدا کنند و فقط شورای پروانه نمایش داشته باشیم. »
البته به گفته داروغه‌زاده، وجود شورای پروانه ساخت در سال‌های اخیر یکی از خواسته‌های سینماگران و تهیه‌کنندگانی است که در ساخت آثار سینمایی سرمایه‌گذاری می‌کنند. نکته جالب در میان حرف‌های دبیر این دوره جشنواره فیلم فجر، دادن مجوز به برخی فیلمسازان بدون خواندن فیلمنامه‌های‌شان است: «این اتفاق براساس سابقه‌ فیلمسازان و اعتمادی که جلب کرده‌اند رخ می‌دهد، مثل اصغر فرهادی یا ابراهیم حاتمی کیا که فیلمنامه کامل آنها خوانده نمی‌شود، حتی آقای صدرعاملی هم که اخیرا پروانه ساخت گرفته‌اند فیلمنامه کامل‌شان خوانده نشد.»
حالا در ادامه باید دید واکنش سینماگران به ترکیب تازه این دو شورا (پروانه ساخت و نمایش) چیست و آیا اعضای جدید می‌توانند حواشی توقیف و رفع توقیف در سینما را کاهش دهند یا خیر.

روزنامه اعتماد