فرهنگ امروز/ بابک احمدی:
تئاتر این روزها تحولات پرسرعتی را پشت سر می‌گذارد. بعد از تغییر پرسروصدای مدیرکل هنرهای نمایشی در اسفندماه گذشته و اعلام نام شهرام کرمی به عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی مدیران حوزه‌های مرتبط یکی پس از دیگری ردای مسوولیت از تن بیرون ی‌کنند تا دست مدیرکل برای انتخاب مدیران همسو باز باشد.
در همین رابطه دو روز پیش پیمان شریعتی مدیر مجموعه تئاترشهر با انتشار متنی بعد از دو سال اداره مجموعه دوار و خاطره‌ساز چهارراه ولیعصر به‌طور داوطلبانه از سمت خود کناره‌گیری کرد تا بعد از ارمغان بهداروند، مدیرعامل انجمن هنرهای
نمایشی دومین فردی باشد که از مسوولیت کنار می‌رود.
بر همین اساس گمانه‌زنی‌ها به سرعت آغاز شد و نوک پیکان پیش‌بینی‌ها سلیقه و خواست مدیرکل را نشان رفت. شهرام کرمی از همان ابتدای امر اینطور عنوان کرد که قصد دارد از مشورت بیشتر هنرمندان با سابقه تئاتر و «خرد جمعی» در پیشبرد اهداف خود بهره بگیرد. بنابراین پرسش به وجود آمد که آیا قرار است مدیریت مهم‌ترین مجموعه تئاتری پایتخت برعهده «شورای هنری» گذاشته شود؟ کرمی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا که بلافاصله پس از انتشار نامه خداحافظی شریعتی از تئاترشهر انجام شد به صورت ضمنی وجود چنین ایده‌ای را رد نکرد ولی در عین حال اظهار کرد که با گزینه‌های مورد نظر خود برای پذیرفتن مسوولیت مدیریت مجموعه گفت‌وگوهایی انجام داده است. او در پاسخ به پرسشی در این‌باره می‌گوید: «من به نظر شورایی و مشورتی کاملا اعتقاد دارم و بر این باور هستم که در طول ٢٠ سال اخیر شیوه‌های مختلفی را در مدیریت سالن‌ها تجربه کرده‌ایم و بهترین سالن‌های تئاتر آنهایی بودند که از خرد جمعی بهره بردند. من اعتقاد دارم با توجه به محدودیت سالن‌ها و تقاضای زیاد هنرمندان یک نگاه فردی در مدیریت همیشه مورد انتقاد خواهد بود هر چند مدیریت شخصی می‌تواند پاسخگوی مدیریت خودش باشد و انتخاب‌هایی متناسب با منافع سالن‌هایش داشته باشد اما آنچه تجربه کرده‌ام می‌گوید که فعالیت شورایی به ویژه در برنامه‌ریزی و انسجام تقاضای اجراها بسیار موفق بوده است.»
این نخستین‌بار نیست که مدیرکل هنرهای نمایشی بر لزوم معرفی شورای هنری برای انتخاب آثار در این مجموعه انگشت تاکید می‌گذارد. پیش از آغاز دهه ٩٠ جمعی متشکل از محمد یعقوبی (نماینده خانه تئاتر)، محمدامیر یاراحمدی، محمود استادمحمد، مسعود دلخواه، محمدباقر قهرمانی، رحمت امینی (رییس وقت شورای ارزشیابی و نظارت) و سیدصادق موسوی (مدیر وقت تئاترشهر) مسوولیت انتخاب آثار این مجموعه را برعهده گرفتند. جمعی متخصص که پس از گذشت کوتاه زمانی به یکباره کنار گذاشته شد تا گروه دوم، با حضور حسین عاطفی، علی موذنی، شهرام کرمی، محمدرضا الوند و شخص سیدصادق موسوی کار انتخاب آثار مجموعه تئاتر شهر در سال ١٣٩١ را بر عهده بگیرند.
مرور اتفاق‌هایی که آن دوران منجر به ایجاد تغییرات گسترده در ترکیب شورا شد برای امروز عبرت‌آموز به نظر می‌رسد. توجه به اظهارات انتقادی محمد یعقوبی که برخلاف بسیاری از همکاران خود در چنین مواقعی مصلحت‌اندیشی‌های مرسوم را کنار می‌گذارد از یک مساله مهم پرده برمی‌دارد. یعقوبی در اسفند ٩٠ با انتقاد از روی صحنه رفتن نمایش‌های سفارشی در تئاترشهر بدون اطلاع شورا به خبرنگار ایسنا می‌گوید: «شورای تئاتر شهر خود را ملزم می‌داند تمام درخواست‌های اجرای نمایش را بررسی کند، اما در حال حاضر مشخصا کاری در مجموعه تئاتر شهر به صحنه می‌رود که منتخب و تایید شده شورا نبوده و حتی ما از اجرای آن بی‌خبر بودیم. شورای حمایت این نمایش را به تئاتر شهر تحمیل کرده است؛ از سوی دیگر این شورا قرارداد تیپ را زیر سوال برده است.»
اما کار به همین‌جا ختم نشد و دو سال بعد این پریسا مقتدی، رییس وقت تئاتر شهر بود که در ١٨ تیر ١٣٩٣ اعضای دوره جدید شورا شامل چهره‌هایی همچون دکتر علی رفیعی، حسین پاکدل، حسین مسافرآستانه، منیژه محامدی، نادر برهانی‌مرند، امیر دژاکام، کتایون فیض مرندی را معرفی کرد. گروهی که نه تنها هیچگاه کنار هم دیده نشد بلکه به سرعت فروپاشید. مقتدی آن زمان اظهار نظری داشت که به صحبت‌های اخیر مدیرکل هنرهای نمایشی بی‌شباهت نیست. او گفته بود: «امیدوارم با کمک این عزیزان که به نظر من هریک از آنها از هنرمندان تاثیرگذار حوزه تئاتر هستند، بتوانیم در تصمیم‌گیری‌های آینده برای اجراهای شش‌ماهه دوم سال ٩٣ بهترین آثار را برای اجرای عمومی انتخاب کنیم. ضمن اینکه بتوانیم در قالب همین شورا به هنرمندان ارزشمند حوزه تئاتر نیز پیشنهاد تولید بدهیم.»
گرچه دیگر از «شورای حمایت آثار نمایشی» خبری نیست و تئاتر اصولا در تمام زمینه‌های مادی و معنوی بی‌پناه و بدون حمایت به نظر می‌رسد، اما هستند جریان‌ها و نهادهای دیگر که جایگزین شده‌اند. به این معنا که همواره پیشنهادها و سفارش‌هایی از بیرون و جایی خارج از حوزه اختیار شورا به مجموعه تحمیل می‌شوند. حال با مرور تجربه تاریخی آنچه تا امروز رخ داده این پرسش پیش می‌آید که شهرام کرمی دقیقا از کدام تجربه موفق در برنامه‌ریزی شورایی سخن می‌گوید؟ چطور قرار است بین نظر شورا و نظر مدیریت مجموعه خط ربطی به وجود بیاوریم؟ آیا با تعیین شورا استقلال مدیریت را زیر سوال نمی‌رود؟ یا اینکه اصولا قرار است از پیش خودمان دست دوستی به سوی نهادهای سفارش‌دهنده دراز کنیم؟ در هر صورت تجربه می‌گوید اداره شورایی تئاترشهر پیشنهاد مثبت و راهگشایی نیست، گرچه به قول مولوی می‌توان گفت: «گر تو بهتر می‌زنی بستان بزن.»
روزنامه اعتماد
نظر شما