به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ در بخش کتاب شماره ۱۴۷ ماهنامه اطلاعات حکمت و معرفت با عنوان «چیستی و زمینه‌های شکل‌گیری جنبش پدیدارشناسی۱» به‌منظور بررسی «نظریه ذهن جسمانی و نظریه مفهومی استعاره» ۱۰ عنوان کتاب مربوط به این موضوع را در گفتوگو با جهانشاه میرزابیگی مترجم این آثار بررسی شده است که عبارتند از: استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم، قلمرو تازه علوم شناختی، فلسفه جسمانی: ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشه غرب، ریاضیات از کجا می‌آید؟ استعاره: مقدمه‌ای کاربردی، استعاره‌ها از کجا می‌آیند؟ شناخت بافت در استعاره، زبان، ذهن و فرهنگ: مقدمه‌ای کاربردی و مفید، مولکول تا استعاره: نظریه نورونی زبان، زیبایی‌شناسی فهم انسان: معنای بدن، بدن در ذهن: مبانی جسمانی معنا، تخیل و استدلال. تمام این کتابها را نشر آگاه از سال ۱۳۹۴ تا کنون منتشر کرده است.
دفتر ماه این شماره از ماهنامه به پدیدارشناسی اختصاص دارد. منیره پنجتنی در سخن دبیر ابتدا گزارش کوتاهی از وضعیت پدیدارشناسی در ایران داده است و نتیجه مشاهدات میدانیاش در چند بند همراه با برخی پرسش‌های حاصل از چنین وضعیتی ارائه کرده است و سپس با برشمردن نیازهای ناشی از چنین وضعیتی به دلایل و ضرورت شکل‌گیری این دفترها و نحوه انتخاب مقالات پرداخته است.
در بخشی از سخن دبیر با عنوان «مسأله‌ای به‌نام پدیدارشناسی» چنین آمده است: «درباره پدیدارشناسی کتابها و مقالات بسیاری ترجمه و تألیف شده است و شاید درباره مقدمات و آشنایی با این جنبش فلسفی به اندازه کافی مطالب درآمدگونه منتشر شده باشد. ما هم در سه شمارهای که با عنوان «فلسفه معماری: پدیدارشناسی مکان» در ماهنامه حکمت و معرفت داشتیم تا اندازهای به این موضوع پرداختیم. شاید بتوان گفت عمده‌ترین تفاوت پدیدارشناسی با دیگر جنبش‌های فلسفی این باشد که فقط در فلسفه نمانده و راهش را به سوی حوزه‌های دیگر از هنر، روانشناسی، علوم تربیتی و اجتماعی گرفته تا پزشکی و پرستاری و معماری گشوده است و خروجیاش به اشکال مختلف منتشر شده است.»
در ادامه پس از توصیف وضعیت پدیدارشناسی در ایران ترجمه‌ها و تفسیرهای مختلف و تنوع در کاربرد پدیدارشناسی در حوزه‌های متعدد، در مواردی سبب تشتت آراء شده است. چنین وضعیتی نیازها و پرسش‌هایی را پدید می‌آورد که به‌طور مستقیم به شکل‌گیری چندین دفتر پدیدارشناسی مربوط می‌شود. دفتر نخست «چیستی و زمینه‌های شکل‌گیری پدیدارشناسی ۱» نام دارد. و این دفترها ادامه خواهند داشت. هفت دفتر دیگر عبارتند از: پدیدارشناسی آلمانی، پدیدارشناسی فرانسوی، پدیدارشناسی هنر، پدیدارشناسی ادبیات، پدیدارشناسی اخلاق، پدیدارشناسی در حوزه علوم تجربی و علوم انسانی.
علاوه بر این هفت دفتر، در نهایت و پس از انتشار تمام این مجموعه، شماره پایانی به «ما و پدیدارشناسی» اختصاص خواهد یافت که علاوه بر نگاه انتقادی به نسبت میان پدیدارشناسی با جامعه دانشگاهی و به‌ویژه پژوهشگران و مترجمان این حوزه، به دلایل اقبال به این جنبش بیرون از فلسفه، اختلاف نظرها و در مواردی تشتت و عدم انسجام و یکدستی در ترجمه و تألیف خواهد پرداخت. در واقع شماره آخر بیشتر به نقد و آسیب‌شناسی پدیدارشناسی در ایران اختصاص خواهد داشت.
اولین دفتر این مجموعه پدیدارشناسی «چیستی و زمینه‌های شکل‌گیری جنبش پدیدارشناسی۱» نام دارد. بخشی از مهمترین دغدغه‌های دفتر نخست چنین است: چیستی پدیدارشناسی، بررسی برخی از زمینه‌های شکل‌گیری پدیدارشناسی در تاریخ فلسفه، خاستگاه‌های اصلی جنبش تاریخی پدیدارشناسی، پدیدارشناسی به مثابه فلسفه اولی و مبانی روش‌شناختی پدیدارشناسی.
دفتر نخست مشتمل بر چهارده مقاله و یک گفت‌وگوست که در دو شماره پیاپی تیر و مرداد ۹۷ منتشر می‌شوند. بر این اساس شماره نخست دفتر اول در تیر ماه ۱۳۹۷ مشتمل بر هفت مقاله است و شماره دوم دفتر نخست در مرداد ماه ۹۷، خاستگاه‌های شکل‌گیری پدیدارشناسی را از دکارت تا هوسرل بررسی میکند.
شماره اول دفتر نخست در تیرماه ۹۷ مشتمل بر هفت مقاله است. نخستین مقاله با عنوان «مفهوم پدیدارشناسانه پدیدار» به قلم محمدجواد صافیان است. مؤلف در این مقاله می‌کوشد معنای پدیدارشناسانه پدیدار را بررسی کند و معنای این واژه را از معانی غیرپدیدارشناسانه تفکیک کند. صافیان در این مقاله ابتدا معنای پدیدارشناسانه تفکر را نزد هوسرل و هایدگر بررسی کرده است تا از این مسیر به تفاوت معنای پدیدار نزد این دو فیلسوف برسد. او مقایسه معنای پدیدارشناسانه پدیدار نزد هوسرل و هایدگر را به مثابه راهی برای درک معنای این مفهوم و تمییز آن از معانی غیرپدیدارشناسانه پدیدار میداند.
«پدیدارشناسی: «راه» تفکر و تحقیق» عنوان مقاله دوم است. دغدغه اصلی مرضیه پیراوی ونک تفکیک پدیدارشناسی به مثابه راه از پدیدارشناسی به مثابه روش است. به زعم نگارنده این مقاله پدیدارشناسی در اصل «راه»ی برای اندیشیدن است و فراتر از یک مکتب فلسفی یا یک روش پژوهش است. پیراوی ونک طریق پدیدارشناسی را تلاشی قاطعانه برای غنابخشیدن به جهان تجربه آدمی میداند و با دغدغه‌ای هستی‌شناسانه، پدیدارشناسی را به مثابه گام‌هایی از «راهِ» تفکر( نه روش) بررسی میکند و تفاوت‌های راه و روش را با تکیه بر پدیدارشناسی توصیف میکند.
علی نجات‌غلامی در سومین مقاله با عنوان «پدیدارشناسی به مثابه فلسفه اولی» می‌کوشد معنای فلسفه اولی را از منظر پدیدارشناسی با ارجاع به اندیشه‌های ادموند هوسرل توصیف کند. مؤلف دلیل دشواربودن فهم پدیدارشناسی را «عدم درک معنای فلسفی این مفهوم سابق بر کاربست آن به عنوان روش» میداند. در نهایت می‌توان گفت هدف اصلی مقاله این است که مواضع اصلی جنبش پدیدارشناسی را به‌ویژه در نسبت با دو رویکرد پوزیتیویسم و تاریخی‌انگاری تبیین کند. اهمیت این دو رویکرد از این منظر است که آنها به نوعی مبنای روش‌شناختی علوم طبیعی و علوم انسانی را تشکیل داده‌اند.
مقاله چهارم «نخستین زمینه‌های ظهور پدیدارشناسی: نسبت میان ظهور و هستی» خوانشی پدیدارشناسانه بر مناقشه میان افلاطون و ارسطو و پروتاگوراس به قلم مهدی صاحبکار است. مؤلف برای بررسی نسبت میان ظهور و هستی از رساله ثئای‌تتوس افلاطون آغاز کرده است و پس از بررسی این مسئله در آرای ارسطو خوانشی پدیدارشناختی در باب نسبت این دو مفهوم ارائه کرده است. مؤلف با برجسته‌کردن مفهوم شهود این پرسش را طرح میکند که سوبژکتیویته چگونه باید نقش دهندگی خود را ایفا کند و در عین حال امکان عیان شدن خودِ پدیدارها را فراهم کند.
«پدیدارشناسی» عنوان مقاله پنجم و ترجمه مدخلی با همین نام از واژهنامه تاریخی فلسفه است که زیر نظر یواخیم ریتر تألیف شده و حامد صفاریان آن را از آلمانی به فارسی برگردانده است. مدخل پدیدارشناسی این واژهنامه از سه بخش اصلی تشکیل شده است که عبارتند از ۱) از لامبِرْت تا بْرِنتانو ۲) هوسّرل ۳) اندیشمندانِ پس از هوسرل، تا هایدگر و یاسپرس در آلمان و ریکور و مرلوپونتی در فرانسه. صفاریان در این دفتر بخش نخست مدخل پدیدارشناسی را ترجمه کرده و دو بخش دیگر به قلم همین مترجم در دفترهای بعدی منتشر خواهد شد.
مقاله ششم «روش پدیدارشناسی» به قلم جوئل اسمیت و ترجمه مریم خدادادی است. مؤلف مقاله‌اش را با توضیح مختصری در خصوص پژوهش‌های منطقی هوسرل به عنوان زادگاه پدیدارشناسی آغاز میکند و سپس به تأثیر این دیدگاه بر پدیدارشناسی هایدگری و بسط پدیدارشناسی اگزیستانسیالیستی فرانسوی می‌پردازد و در ادامه مقاله‌اش را به بحث درباره موضوع و روش پدیدارشناسی متمرکز میکند. اسمیث توصیف دقیق از نحوه‌های نمود یافتن چیزها را یکی از مهمترین وظایف پدیدارشناسان میداند و برای توضیح آن به تفاوت پدیدارشناسی هوسرل و هایدگر در روش پدیدارشناسی می‌پردازد.
هفتمین و آخرین مقاله با عنوان «دیدگاه هوسرل درباره فلسفه اولی» به قلم رابرت ساکالوفسکی هوسرلشناس و ارسطوشناس معاصر است که محسن صابر به فارسی برگردانده است. ساکالوفسکی در این مقاله با بهره‌گیری از دانش فلسفی‌اش درباره سنت ارسطویی به بررسی معنا، اهمیت و ابعاد فلسفه اولی نزد هوسرل می‌پردازد. نکته بسیار مهمی که ساکالوفسکی بر آن تأکید میکند این است که اهمیت هوسرل به‌خاطر ارائه برخی تحلیل‌های ارزشمندش مانند توصیفات تحلیلی‌اش از مقوله‌مندی، ادراک، زمانمندی، حافظه، بدنمندی، و منطق نیست؛ بلکه به زعم او دلیل پایداری آثار هوسرل این است که آن تحلیلها خود فلسفه را حفظ میکنند. مؤلف بر این نظر است که هوسرل معنای ورود به حیات فلسفی را شفاف ساخته است و فلسفه اولی را به‌مثابه یک فعالیت نظری بسط داده و فلسفه را احیا کرده است. در واقع ساکالوفسکی بر این نظر است که هوسرل از عهده اکتشاف مجدد و حفظ فلسفه برآمده است.
بخش دوم «ماهنامه ادب و هنر» نام دارد و مشتمل بر چهار مقاله است که به ترتیب عبارتند از: «تفسیر هنر» به قلم نوئل کرول و با ترجمه انشاءالله رحمتی. «طنزپردازی و نقیضه گویی در ترجمه‌های میرزا حبیب اصفهانی به قلم مریم ط. قشقایی. «نقد و بررسی شعر«قایق» نیما یوشیج از منظر فرمالیستی و اگزیستانسیالیستی» به قلم ریحانه واعظ شهرستانی، محمد رضا واعظ شهرستانی و آخرین مقاله با عنوان «عقل و اخلاق» به قلم کارلا بگنولی است که زهره سعیدی و ناظر محسن جوادی به فارسی ترجمه کرده‌اند.
بخش سوم با عنوان «اندیشه و نظر» مشتمل بر یک مقاله با عنوان «سمنتیک توحید الهی به ترتیب نزول آیات» به قلم سید سلمان صفوی است. بخش چهارم با عنوان «کتاب» با مطلبی با عنوان «نوادر لبخند» به قلم سید مسعود رضوی آغاز شده است. سپس برای بررسی نظریه «نظریه ذهن جسمانی و نظریه مفهومی استعاره» ۱۰ کتاب را در گفتوگو با جهانشاه میرزابیگی مترجم این آثار با عنوان «ده کتاب درباره نظریه ذهن جسمانی و نظریه مفهومی استعاره» بررسی کرده است که عبارتند از: استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم، قلمرو تازه علوم شناختی، فلسفه جسمانی: ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشه غرب، ریاضیات از کجا می‌آید؟ استعاره: مقدمه‌ای کاربردی، استعاره‌ها از کجا می‌آیند؟ شناخت بافت در استعاره، زبان، ذهن و فرهنگ: مقدمه‌ای کاربردی و مفید، مولکول تا استعاره: نظریه نورونی زبان، زیبایی‌شناسی فهم انسان: معنای بدن، بدن در ذهن: مبانی جسمانی معنا، تخیل و استدلال. تمام این کتابها را نشر آگاه از سال ۱۳۹۴ تا کنون منتشر کرده است.
بخش پنجم و پایانی نشریه با عنوان «گزارش» به دبیری منوچهر دین‌پرست، به گزارش برخی از وقایع حوزه اندیشه در یک ماه گذشته اختصاص دارد.
شماره ۱۴۷ ماهنامه اطلاعات حکمت و معرفت به سردبیری و مدیرمسئولی انشاءالله رحمتی در تیرماه ۹۷ با بهای ۵۰۰۰ تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفت.
نظر شما