فرهنگ امروز/ محمود فاضلی:

چندی پیش در خبرهای یک سایت یونانی آمده بود که آقای پاولوپولوس رئیس جمهوری ۶۸ ساله این کشور با حضور در محل «نبرد ترموپیل» و در مقابل مجسمه «لئونیداس» پادشاه اسپارت ۲۴۹۸ مین سالگرد نبرد تاریخی ترموپیل میان قوای نظامی یونان و ایران را گرامی داشته و آنرا به فرصتی برای تاکید بر وحدت و همدلی بیشتر میان مردم این کشور استفاده نمود. پاولوپولوس به مناسبت نبرد ترموبیل طی سخنانی اعلام داشت «این محل تا ابد به ما می‌آموزد و الهام بخش آینده ما خواهد بود. به عنوان یک ملت بزرگ وظیفه ما مراقبت از مردم در خانواده اروپا و در جامعه بین‌المللی است. ما یونانیان آماده دفاع از آزادی، دموکراسی هستیم. ما باید بدانیم آنچه که در تاریخ به دست آورده‌ایم موجب اتحاد ما شده است. می‌دانیم که در لحظات سخت، حفاظت از منافع ملی ما همیشه موجب وحدت شده است. میراث یونانیان نه تنها برای ما یونانی‌ها بلکه برای اروپا و برای تمام بشریت است. ما اغلب در مورد ترموپیل و حماسه‌ای به رهبری لئونیداس صحبت می‌کنیم اما این موضوع یک نشان عمیق در تاریخ بشریت و تاریخ تمدن بشری است. مورخان و روشنفکران جامعه بین‌المللی این نبرد را درک کرده‌اند».

نبرد ترموپیل (در ۴۸۰ پیش از میلاد) نام اولین جنگ از دومین دوره جنگ‌های ایران و یونان در زمان خشایارشا  است که بین ارتش شهرهای متحد شده یونان به فرماندهی لئونیداس، پادشاه اسپارت و امپراتوری هخامنشی به فرماندهی خشایارشا در طول دومین لشگرکشی خشایارشا به یونان به وقوع پیوست. این جنگ در سال ۴۸۰ قبل از میلاد مسیح در گذرگاه ساحلی و باریک ترموپیل به وقوع پیوست. لشگرکشی هخامنشیان پاسخی به پیروزی آتنی‌ها در نبرد ماراتن در طول لشگرکشی اول هخامنشیان به یونان، در سال ۴۹۰ قبل از میلاد بود. خشایارشا ارتش زمینی و دریایی عظیمی برای فتح تمام یونان تدارک دیده بود. سواره نظام آن در کشورهای مدیترانه نظیر نداشت و پیاده نظام آن از ملل جنگجو و کوهستانی انتخاب شده بود.

شکی نیست جنگ ایران و یونان در دوره هخامنشی مهم‌ترین واقعه تاریخ باستان و نخستین جنگ بزرگ در جهان است. هرودوت داستان‌های خود را با یک چنین مناقشه‌ای تاریخی آغاز می‌کند. او در جنگ ایران یونان همه جا جانبدارانه از آتن دفاع کرده است اما ایران هخامنشی از خلال کتاب او سرافراز بیرون می‌آید. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که یونانیان در طول تاریخ همیشه به دنبال «افسانه» سازی بوده‌اند. هرودوت در نتیجه رجحان «افسانه» بر روایت صحیح، مطالب کافی برای بازسازی دیگر روایت‌ها به دست نمی‌دهد. روایت‌هایی که بعضا مایه بدنامی دیگر مناطق یونان شده است. حتی بعضی از مورخین روایت‌های وی را ساخته آن دسته از ایالات‌های یونان مرکزی می‌دانند که دل خوشی از مناطق جنوبی یونان نداشته‌اند و همیشه در رقابت با آنها بودند. بی‌شک زمانی که «افسانه» رواج پیدا می‌کند، با مقبولیت گسترده عامه رو به رو می‌شود و هنگامی که هرودوت آن را پذیرفت، هنرمندانه در نوشته‌هایش گنجاند.

کشورهای مختلف همیشه تلاش دارند با گرامی داشت چنین مراسم‌هایی بر نقش تاریخی خود در تمدن بشری تکیه کنند، وحدت ملی را تقویت کرده و الهام بخش آینده باشند. آنها تلاش دارند این پیروزی‌ها را با دیگر خواسته‌های داخلی و منطقه‌ای خود گره بزنند. اگرچه یونانیان طی هزاره اول پیش از میلاد به صحنه تاریخ وارد شدند و با سرعت شگفت فرهنگی سرمشق نسل‌های آینده شدند اما در عرصه بین‌المللی پیشرفت چندانی نداشتند و خود را برتر از سایر ملل ‌دانسته و ملت‌های دیگر را وحشی و دشمنن خود می‌پنداشتند! بسیاری از تمدن‌ها بوده‌اند که با سابقه تمدنی کهن جایگاه پیشین خود را از دست داده و در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌ و هیچ نشانی از تاریخ پرافتخار آنها باقی نمانده است.

منبع: اعتماد