به گزارش فرهنگ امروز به نقل از وبسایت آذری ها؛ آشکار شدن دروغ ها، دزدی ها و تقلب های علمی در سالهای اخیر یکی از نکات منفی توسعه علمی در ایران بوده است. بررسی پروفایل آقای محمد حسن نژاد، استاد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه بهشتی و نماینده مجلس از حوزه انتخابیه مرند و جلفا نشان می دهد که گویا موردی دیگر از چنین تخلفاتی رخ داده است.

همچنان که تصویر زیر نشان می دهد، پروفایل آقای حسن نژاد در وب سایت دانشگاه بهشتی سه مقاله انگلیسی را دربرمی گیرد. به دیگر سخن، آقای حسن نژاد مدعی اند که سه مقاله انگلیسی را در فصلنامه های علمی بین المللی منتشر کرده اند. در زیر این سه مقاله یک به یک بررسی شده و نشان داده می شود که دو مقاله اساساً وجود خارجی ندارند و یکی از آنها هم صرفاً در حد انتشار چکیده در یک فصلنامه غارتگر (predatory journals) که با دریافت پول از نویسنده و بدون بررسی کارشناسانه و دقیق محتوا، اقدام به انتشار مقاله می کنند، چاپ شده است.

بررسی مقاله ها

در این بخش سه مقاله ای که حسن نژاد ادعا می کند در فصلنامه های انگلیسی زبان چاپ کرده، یک به یک بررسی می کنیم.

مشخصات مقاله اول به شرح زیر است:

M. Hasan nezhad, "Examine the relationship between accounting conservatism and investment efficiency in companies listed on Tehran Stock Exchange”, INTERNATIONAL JOURNAL OF BIOLOGY PHARMACY AND ALLIED SCIENCES, Vol. (۶)۴, ٢۰١۵.

سه نکته جالب و البته خنده دار درباره این مقاله وجود دارد. نخست، با اینکه عنوان مقاله نشان می دهد که موضوع آن درباره مسائل مالی و مرتبط با بورس اوراق بهادار تهران باید باشد (بر فرض اینکه چنین مقاله ای وجود خارجی دارد)، این مقاله برای یک فصلنامه داروشناسی فرستاده شده است!! دوم، فصلنامه مورد نظر، یک فصلنامه غارتگر (predatory) به شمار می آید. فصلنامه های غارتگر نوعی از فصلنامه های تقلبی اند که نویسندگان با پرداخت پول و بدون گذراندن فرایند دقیق کارشناسی، می توانند در سریع ترین زمان ممکن مقاله خود را در آنجا چاپ کنند. نکته دیگر درباره این نوع از فصلنامه ها اینکه عنوان آنها معمولاً بسیار وسیع تعریف می شود تا بتوانند تا جایی که می توانند از رشته های گوناگون مقاله دریافت کنند تا پول بیشتری کسب کنند.  وب سایت معتبر predatoryjournals.com که فهرست فصلنامه های غارتگر را منتشر می کند، این فصلنامه را در فهرست خود جای داده است. همچنین، وزارت علوم این فصلنامه را در فهرست نشریات نامعتبر ذکر کرده است. وب سایت این فصلنامه هندی مبلغ چاپ مقاله برای نویسندگان خارجی (غیرهندی) را ١۶۰ دلار اعلام کرده است.

 اما افتضاح استاد مدیریت دانشگاه بهشتی و نماینده مجلس در همین جا متوقف نمی شود. اگر وی با پرداخت مبلغی، مقاله خود را در این فصلنامه منتشر می نمود، شاید با این استدلال که او به دنبال کسب اعتماد به نفس و پرستیژ اجتماعی در میان همکاران خود است، این رفتار را می شد درک کرد. اما نکته شگفت انگیز داستان اینجاست که چنین مقاله ای اساساً وجود خارجی ندارد! در واقع، بررسی وب سایت این فصلنامه غارتگر و پولی نشان می دهد که مقاله ای با چنین مشخصاتی در آنجا چاپ نشده! در واقع، آنچه که این استاد دانشگاه در پروفایل خود تحت عنوان مقله انگلیسی اش آورده، در هیچ کجا منتشر نشده وظاهراً یک جعل تمام عیار باید به شمار بیاید!

مشخصات مقاله دوم این چنین است:

M. Hasan nezhad, "Health situation and economic growth in selected asia and pacific countries evidence from panel cointegration”, INDIAN JOURNAL OF FUNDAMENTAL AND APPLIED LIFE SCIENCES, Vol.۵, pp.٣٩٣٩-٣٩۴٧, ٢۰١۵.

(مشخصات مقاله به طور دقیق از وب سایت ایشان در اینجا کپی شده. اینکه ایشان واژه Asia  را با حرف کوچک aآغاز کرده، میزان تسلط استاد بر زبان انگلیسی را نشان می دهد!).

مقاله دوم هم شرایطی دقیقاً همسان با مقاله نخست دارد. فصلنامه مورد نظر، یک فصلنامه غارتگر و پولی است. لیست بیل (Beall's List) که فهرست ناشران غارتگر را نمایش می دهد، ناشر این فصلنامه را در فهرست ناشران غارتگر آورده است. اما باز هم شگفتی اینجاست که مقاله ای با این مشخصات حتی در این فصلنامه غارتگر چاپ نشده است!! بررسی آرشیو فصلنامه در سال ٢۰١۵ نشان می دهد که نویسنده ای با نام محمد حسن نژاد مقاله ای با این عنوان را در این فصلنامه منتشر نکرده! بنابراین، مقاله دوم هم یک دروغ محض است!

مشخصات مقاله سوم اینگونه است:

M. Hasan nezhad, M. Aghdam, A. Feyzi, S. Agdam, "Forecasting Tehran Price Index with Wavelet-based back propagation neural network”, Asian journal of research banking and finance, Vol.۵, pp.٢١٧-٢٢٧, ٢۰١۵.

فصلنامه ای که در آن آقای حسن نژاد با سه نفر دیگر مدعی است در آن مقاله را منتشر کرده، مانند دو مورد پیشین، یک فصلنامه غارتگر است. لیست بیل، ناشر این فصلنامه را به عنوان ناشر غارتگر در فهرست ثبت کرده است. بررسی  آرشیو وب سایت این فصلنامه، وجود مقاله را در وب سایت نشان می دهد اما زمانی که برای بارگذاری مقاله روی آن کلیک می شود، بارگذاری انجام نشده و تنها صفحه مورد نظر دوباره پدیدار می شود. یکی از ویژگی های فصلنامه های غارتگر، طراحی ضعیف و درهم وب سایت هایشان است. با وجود این، با جستجوی مقاله در گوگل، موفق شدم تا مقاله مورد نظر را از وب سایت ناشر فصلنامه، یعنی Asian Research Consortiumبیابم. همانگونه که تصویر زیر نشان می دهد، مقاله مورد نظر تنها یک چکیده و تعدادی مرجع دارد بدون آنکه متنی در آن وجود داشته باشد؛ اگرچه اگر هم متنی وجود داشت چندان تفاوتی ایجاد نمی کرد چرا که انتشار مقاله در چنین فصلنامه هایی چیزی جز سرافکندگی برای نویسنده ندارد و اصولاً در میان دانشگاهیان کشورهای توسعه یافته، رفتاری غیرحرفه ای و حتی شرم آور به شمار می آید.

آنچه که خواندید نه مربوط به یک فرد معمولی است و نه حتی به استاد یک دانشگاه گمنام مرتبط می شود. شوربختانه، همه این مقاله سازی ها و دروغ ها متعلق به استاد «دانشگاه بهشتی» است که یکی از برجسته ترین دانشگاه های کشور به شمار می آید. و البته ناگفته پیداست، آنچه که خواندید، متعلق به «نماینده مجلس» کشور ماست! باید منتظر ماند و دید وزارت علوم و دانشگاه بهشتی چه واکنشی را نسبت به ادعاهای درغین و مقاله سازیهای آقای حسن نژاد خواهند داشت. برخورد سطحی نهادهایی چون وزارت علوم و دانشگاه با پدیده فساد علمی، بی گمان به شیوع بیشتر آن خواهد انجامید. هم چنین، شاید نیاز به یادآوری نباشد که کلاهبرداری آکادمیک سیاستمداران در بسیاری از کشورها به استعفای آنها از منصب شان منجر می شود.

فردی که به خود اجازه میدهد این گونه برای منافع شخصی خود و کسب یا ارتقای موقعیت دانشگاهی دست به مقاله سازی بزند، چگونه می تواند نماینده مصالح عمومی مردم در مجلس باشد؟