هنر زنده ماندن

آرتور شوپنهاور

مترجم: علی عبداللهی

ناشر: مرکز

تعداد صفحه: ۱۰۶ صفحه

قیمت: ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان

هنر زنده ماندن پنجمین دفتر از مجموعه هنرهای شوپنهاور است، که پس از هنر رنجاندن، هنر رفتار با زنان، هنر خوشبختی و هنور خودشناسی منتشر شده است. در پیشگفتار راهگشای آغاز کتاب، نمونه‌هایی برجسته از میان‌نامه‌های شوپنهاور به مادر و خواهرش عینا آمده است، آن هم از میان نامه‌هایی که هیچ‌کدام‌شان تاکنون به فارسی ترجمه نشده‌اند. 

نامه‌ها دانسته‌های ارزشمندی از زندگی شخصی فیلسوف به خواننده ارائه می‌دهد و کلید ورود به زندگی یگانه، جنجالی و پرماجرای او نیز به شمار می‌روند. نامه‌ها افزون بر بازگویی برخی مسائل شخصی از زندگی شوپنهاور، از جمله بگومگوها و دعواهای خانوادگی او با خواهر و مادرش بر سر ارث و میراث، از ذائقه‌ غذایی و ساعات گشت‌وگذار روزانه‌اش هم می‌گویند، و باز به کمک همین نامه‌ها، پژوهشگری طی جستاری دقیق به محاسبه ارزش املاک و دارایی‌های شوپنهاور به پول امروز پرداخته و نحوه مدیریت اموالش را به روشنی بازگو کرده است. خواننده ضمن آشنایی با برنامه مطالعاتی و زمان تدوین آثار سرنوشت‌ساز فلسفی به نکات ناگفته دیگری از زندگی شوپنهاور پی می‌برد.

در نامه‌نگاری شوپنهاور با خواهرش آدله باز هم نکات جالبی می‌خوانیم. این فیلسوف دوستدار افلاطون و کانت، دشمن هگل و هگل‌گرایان، و آموزگار معنوی نیچه، در خلال این نامه‌ها، علاقه عجیبی به دانستن نظرات خواهرش نسبت به آثار خود دارد و با وجود پی‌گیری سمج مجلات خانوادگی، همچنان منتظر خبر بازتاب آثارش در میان خوانندگان از زبان آدله نیز هست. 

هنر زنده ماندن، همان‌گونه که از نامش برمی‌آید، دربردانده دیدگاه‌های گوناگون شوپنهاور در باب زندگی است. کتاب با تعریف دقیق، عینی و هوشمندانه شوپنهاور از دوره‌های مختلف حیات آدمی و تفاوت‌های افراد در سنین مختلف آغاز می‌شود و چون سمفونی به‌هم پیوسته و رنگارنگی از دیدگاه‌های فلسفی در باب زندگی انسان، با مرگ و ترسیم ابعاد و خط و ربط‌های آن به زندگی پایان می‌یابد.

هنر زنده ماندن، از یک سو، عینا از میان یادداشت‌های منتشر نشده شوپنهاور در باب زندگی فراهم شده و از سوی دیگر، دربردارنده گلچینی دقیق است از میان آثار مهم وی در مورد زندگی، اراده‌ورزی و خواست زیستن، در باب غایت زندگی، زمان حال، مصائب و رنج‌های آن، همچنین دل‌مشغولی‌های کاری و حرفه‌ای انسان در طول زندگی و در نهایت بیان معناها و تعابیر گوناگون مرگ، البته تا آنجا که به شناخت بیشتر ما از زندگی یاری می‌رساند.

در این کتاب به زبانی دقیق و عینی، و نیروی استدلال کم‌نظیر، و در عین‌حال با بیان روراست و رک و پوست‌کنده، با دیدگاه کامل شوپنهاور در مورد زندگی از تمام جوانب آن روبه‌رو می‌شویم و وحدت موضوعی آن، خواننده و پژوهشگر را از مراجعه به آرای پراکنده وی در این باب، در لابه‌لای انبوه آثارش بی‌نیاز می‌کند.

هنر زنده ماندن هم مانند سایر دفترهای موضوعی شوپنهاور، رساله‌ای است کوتاه و خواندنی در باب زندگی، از زبان فیلسوفی که در عین مهارت کامل در پرداختن به موضوعات کلان و نخبه‌فهم فلسفی، قادر است با بهره‌بردن از تجارب شخصی خود با آدم‌های دورو بر و دانسته‌های خود از آثار دیگران، کتاب‌های بالینی جذاب برای خوانندگان غیرحرفه‌ای فلسفه نیز بنویسد و پیش‌کسوت بسیاری از امروزیان در پرداختن به امور روزمره با زبانی شفاف و صریح است.

پشت جلد کتاب می‌خوانیم: «چنین کسی نه نیاز دارد که عبوس باشد و نه تباه و درهم‌شکسته، بلکه فقط نباید زاهد و سانیاسی (گوشه‌نشین) باشد. او با «استخوان‌های پرتوان بر زمین استوار» می‌ایستد. او  با تمام قدرت به زندگی آری می‌گوید، او با شجاعت زیستن، تمام رنج‌ها و مرارت‌های زندگی را به جان می‌خرد؛ و فلسفه‌اش وی را تا بدانجا کشانده که مرگ را با بی‌تفاوتی، سوار بر بال‌های زمان چون نمودی دروغین و شبحی ناتوان در نزدیکی خود می‌نگرد، شبحی ناتوان در نزدیکی خود می‌نگرد، شبحی که نمی‌تواند هیچ چیزی را به هراس افکند، زیرا فرد یادشده نیک می‌داند که فقط «اکنون» در هیات لحظه حاضر برای او هستی دارد.»