فرهنگ امروز/ زهرا منصوری: نبود تنوع در ترکیب اکران، همواره یکی از گلایه‌های سینماگران و البته مخاطبان سینمای ایران بوده است؛ سینماگرانی که عنوان می‌کنند در چند سال اخیر این روند یکی از موضوعات مورد مناقشه آن‌ها بوده و نسبت به آن اعتراض داشته‌اند چراکه به یک باره شاهد اکران همزمان چند فیلم کمدی، اجتماعی و... در سینما هستیم و این نکته اساسا فرصت رقابت را از فیلم‌ها می‌گیرد. از سوی دیگر نداشتن تنوع اکران کار را برای تماشاگران سخت می‌کند و آن‌ها هم نمی‌توانند با سبدی از فیلم‌های مختلف مواجه شوند و درواقع این موضوع قدرت انتخاب را از آن‌ها می‌گیرد.

تابستان امسال اما با وضوح بیشتری می‌شد این آسیب را پیگیری کرد به طوری که حتی کارگردانانی که فیلمشان در حال اکران است نسبت به این موضوع انتقاد و عنوان می‌کردند در اکران نوروز همه فیلم‌های خوب به یکباره اکران شد و برخی از آن‌ها فروش خوبی نکرد در حالی که اگر در فصل دیگری به نمایش گذاشته می‌شد به فروش بهتری دست پیدا می‌کرد.

چیدمان غیرحرفه‌ای اکران

کامران قدکچیان کارگردان فیلم سینمایی «جانان» که خود را یکی از شکست خورده‌های اکران تابستان می‌داند پیش از این و در گفتگوی با خبرگزاری مهر به همین موضوع اشاره و عنوان کرده بود: «متاسفانه در اوایل سال فیلم‌های پرفروش اکران شد با این کار بقیه ایام سال خالی از فیلم می‌ماند و فیلم‌های ضعیف به نمایش درمی‌آید. همه این عوامل دست به دست هم می‌دهد و رغبت رفتن به سالن سینما را در مردم کم می‌کند. چیدمان اکران به صورت غیرحرفه‌ای انجام می‌شود و گویا دوستان تصمیم‌گیرنده اصلا توجهی به این موضوع ندارند.»

کامران قدکچیان

«فیلمسوزی» اما واژه‌ای است که پیش از این به فصل پاییز اطلاق می‌شد؛ فصلی که بنا به مختصاتی که دارد عمده فیلم‌های اکران شده اش در چند سال اخیر نتوانسته اند به فروش قابلی توجهی برسند، یعنی نداشتن تبلیغ مناسب و زمان زیاد از یک سو و آماده سازی فیلم‌ها برای جشنواره فیلم فجر و تمرکز رسانه‌ها و مدیران بر این مساله از سوی دیگر، باعث شده بودند که فیلم‌های پاییز در یک رقابت نامناسب از بین بروند و دیده نشوند.

حالا به گواه سینماگران، امسال، تابستان هم به فصل‌های «فیلمسوزی» اضافه شده اما این بار آنچه که این وضعیت را پیش آورده برنامه ریزی نادرست مدیران و چیدمان بد اکران بوده به طوری که روند نزولی فروش را در پی داشته است. نکته‌ای که پیش‌تر مسعود ردایی از تهیه‌کنندگان سینما در گفتگویی با مهر بر آن تاکید کرده بود.

حالا به گواه سینماگران، امسال، تابستان هم به فصل‌های «فیلمسوزی» اضافه شده اما این بار آنچه که این وضعیت را پیش آورده برنامه ریزی نادرست مدیران و چیدمان بد اکران بوده استاکران تابستان اینگونه و با برنامه‌ریزی نادرست از دست رفت. از سوی دیگر آثار کودک و نوجوان از جمله فیلم‌هایی هستند که با عنوان «سینمای خانواده» شناخته می‌شوند؛ سینمایی که هموار درباره آن گفته می‌شود هر کودک به مثابه سه بلیت است چرا که او به همراه پدر و مادرش برای تماشای فیلم‌ها به سالن سینما می‌رود، اما تنها فیلمی که در این حوزه در این فصل به نمایش درآمده «تپلی و من» به کارگردانی حسین قناعت بود که مرداماه اکران شده است. یعنی در حالی که کودکان یکی از قشرهای بزرگ جامعه محسوب می‌شوند، در فصل تابستان تعطیل هستند و می‌توانند به گیشه رونقی بدهند، اساسا در ترکیب اکران نادیده گرفته شدند؛ همان موضوعی که یکی از ضربه‌های اساسی را به فروش تابستان زد و آن را سرد و بی رمق کرد. این بی‌توجهی اما به طرز عجیبی در نخستین گام از اکران پاییز نیز نشانه‌های خود را به گونه‌ای شدیدتر بروز داده است!

نمایی از فیلم کمدی «کلوپ همسران»

این فیلم‌ها را خانواده‌ها نبینند!

«رده‌بندی سنی» آثار یکی از موضوعاتی است که حسین انتظامی در این چندوقتی که ریاست سازمان سینمایی را بر عهده گرفته همواره بر آن تاکید داشته است و آن را ابزاری برای پالایش فیلم‌ها، مناسب‌سازی آثار برای «خانواده‌ها» و صرفا هدایتگر مخاطبان در تشخیص مطابقت آثار با موازین تربیتی و روحی روانی دانسته است.

با مراجعه‌ای به سامانه فروش اینترنتی بلیت‌های سینما می‌توان دریافت که عمده آثاری که طی دو هفته اخیر و در آستانه اکران پاییز روانه پرده سینماها شده‌اند محدودیت سنی دارند!

فیلم‌های سینمایی «شاه کش» به کارگردانی وحید امیرخوانی با محدودیت سنی ۱۲+، «کروکودیل» به کارگردانی مسعود تکاور با محدودیت سنی ۱۵+، «کلوپ همسران» به کارگردانی مهدی صباغ زاده با محدودیت سنی ۱۵+، «مردی بدون سایه» ساخته علیرضا رییسیان با محدودیت سنی ۱۲+، «روسی» به کارگردانی امیرحسین ثقفی با محدودیت سنی ۱۵+ و «سرکوب» به کارگردانی رضا گوران با محدودیت سنی ۱۲+ از جمله این آثار هستند که به تشخیص سازمان سینمایی برای «خانواده‌ها» مناسب نیستند! فیلم‌هایی که خشونت دارند، خیانت را به تصویر می‌کشند و یا به بهانه کمدی بودن به طور مکرر از الفاظ رکیک در آن‌ها استفاده می‌شود.

نمایی از فیلم سینمایی «مردی بدون سایه»

اعمال درجه‌بندی سنی روی فیلم‌های سینمایی به خودی خود یک طرح مناسب است و همانطور که گفته شد باعث پالایش فیلم‌ها می‌شود اما آنچه جای بحث دارد همین برنامه ریزی برای اکران است که باعث می‌شود یک خانواده هنگام جستجوی فیلمی مناسب برای تماشا به اجماع نرسند، آن را برای کودکان خود مناسب ندانند و در این میان از ابتدایی‌ترین رسالت سینما یعنی سرگرم سازی باز بمانند.

با این وجود به نظر می‌رسد که قرار است گستره این موضوع به فصل پاییز هم بکشد چراکه در آستانه ورود به این فصل و بازگشایی مدارس، هنوز از فیلمی مناسب برای کودکان و نوجوانان خبری نیست و حتی نوید این موضوع با مواد تبلیغاتی فیلم‌های کودک هم داده نمی‌شود.

این در حالی است که جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان به تازگی به اتمام رسیده و می‌شد از فیلم‌های اکران شده در این جشنواره استفاده کرد. برای مثال فیلم سینمایی «بازیوو» به کارگردانی امیرحسین قهرایی یکی از این آثار است که در این جشنواره با استقبال کودکان مواجه شد و یا «تورنادو» به کارگردانی سیدجواد هاشمی که پیش از این فروش موفقی را با فیلم سینمایی «پیشونی سفید» تجربه کرده بود، از دیگر آثاری است که در نوبت اکران قرار دارد.

تنها فیلم مناسبی که در این فصل شانس حضور در ترکیب اکران را به‌دست آوره است فیلم «منطقه پرواز ممنوع» است که با محوریت مخاطب نوجوان می‌تواند اندکی انحصار اکران فیلم‌های مثبت ۱۲ را به چالش بکشد!

در این میان باید به فراموشی ضرب‌الاجل اکران فیلم‌های کودک در سرگروه‌های سینمایی نیز اشاره کرد یعنی در حالی که پیش از این شورای صنفی نمایش تاکید کرده بوده هر سرگروه سینمایی باید هر سال حداقل قرارداد نمایش یک فیلم کودک را به کار گروه ارائه و اکران کند از ابتدای سال تنها ۲ فیلم «پیشونی سفید» به کارگردانی سیدجواد هاشمی و «تپلی و من» به کارگردانی حسین قناعت به نمایش درآمده است که نشان از دور زدن این قانون و البته فراموشی مجدد کودکان از سوی برنامه‌ریزان سینمایی را دارد.

مهر