فرهنگ امروز/ تینا جلالی

با اینکه هنوز تاریخ مشخصی برای زمان بازگشایی سالن‌های سینمایی به صورت رسمی اعلام نشده و کسی نمی‌داند چه تاریخ و زمان دقیقی در سالن‌های سینما به روی مخاطبان باز می‌شود اما همین اندک گمانه‌زنی‌ها و بررسی شرایط توسط مسوولان سینمایی برای عبور از این بحران هم با واکنش‌های متفاوتی از سوی اهالی سینما همراه می‌شود و بازتاب‌های منفی دارد. تا جایی که به نظر می‌رسد رفته رفته خود مساله گشایش سالن سینما به چالشی جدی در سینما تبدیل شود. البته ذکر این نکته ضروری است که پیش‌تر واکنش منفی اهالی سینما به قوانین بازگشایی سالن‌ها بحق و درست بوده چرا که پاره‌ای از ضوابط و قوانین مطرح شده توسط مسوولان برای بازگشایی سینما نه تنها کارشناسی شده نبود که امکان اجرایی شدن هم نداشت. نسخه پیشین را که همین اواخر از سوی وزارت بهداشت با عنوان «گام دوم مبارزه با کووید-۱۹» منتشر شده بود را مرور کنیم؛ یکی از موارد یاد شده آن برای راه‌اندازی سالن‌های سینما و تئاتر در زمان شیوع کرونا این بود که مسوولان نظارت بر سالن‌های نمایش موظفند در صورت مشاهده سرفه و عطسه، از تماشاچی درخواست کنند که سالن انتظار و نمایش و سینما را ترک کنند یا ضروری است مواجهه چهره به چهره بازیگران تئاتر با یکدیگر روی صحنه نمایش، اتاق‌های گریم، تعویض لباس و نظایر آن با حفظ رعایت حداقل فاصله یک متر انجام شود که تنظیم چنین الزاماتی برای بازگشایی سالن‌های سینما بیشتر موجبات خنده اهالی سینما و تئاتر را فراهم آورده بود.

ضوابط جدید بازگشایی سینماها

اما به تازگی دفتر نظارت بر عرضه و نمایش سازمان سینمایی ضوابطی را تهیه و در سایت رسمی این سازمان منتشر کرده که قرار است ابتدای هفته جاری در جلسه‌ای با بررسی نهایی نظر کارشناسان این حوزه به جمع‌بندی برسد که طرح این ضوابط جدید هم با نظرات مخالفی را به همراه داشته است. ایسنا نوشته که این ضوابط با نظر تعدادی از کارشناسان سینما و با بررسی و مقایسه پروتکل‌های دیگر کشورها تنظیم شده است. در 15 بند این مقررات آمده: 1- در مقطع بازگشایی و تا اعلام وضعیت سفید قطعی، ظرفیت فروش بلیت برای هر سالن تا سقف ۴۰% مجاز است. 2- چیدمان تماشاچیان روی صندلی‌ها دو در میان بوده و نسبت به ردیف بعدی حالت ضربدری خواهد داشت. 3- ضروری است تمهیدات لازم از سوی مدیریت سینما برای ایجاد فاصله بین ردیف‌ها در نظر گرفته شود به گونه‌ای که افراد بتوانند به راحتی در میان آنها تردد کنند. 4- استفاده از دستکش و ماسک برای کارکنان سینما الزامی است.

5-لازم است هنگام ورود و خروج تماشاچیان به سینما و سالن نمایش و حضور در سالن انتظار، فاصله‌گذاری ایمن رعایت شود. 6- سالن نمایش فیلم، سالن انتظار و سرویس‌های بهداشتی و کلیه مکان‌های مورد استفاده مراجعه کنندگان مرتبا نظافت و ضدعفونی شود. 7- در دسترس بودن مایع ضدعفونی‌کننده برای مراجعه‌کنندگان الزامی است. 8- گندزدایی کامل سینما طبق پروتکل اعلامی وزارت بهداشت و درمان، هر روز یک‌ بار الزامی است. 9- به منظور نظافت بیشتر و رعایت مقررات بهداشتی فاصله‌گذاری بین سانس‌ها با نیم‌ساعت تاخیر خواهد بود. 10 - فروش گیشه با رعایت فاصله و استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده بلامانع است. 11 - تمامی سینماها موظف به پخش تیزر آموزشی در مورد مقابله با بیماری کرونا، قبل از نمایش فیلم هستند. 12- قرارگیری مایع دستشویی، مواد ضدعفونی‌کننده، دستمال کاغذی و دستگاه خشک‌کن در محوطه سرویس‌های بهداشتی سینماها الزامی است. 13 - جانمایی مصوب برای فروش بلیت به صورت اینترنتی به گونه‌ای است که پلان سالن سینما برای انتخاب صندلی مورد نظر و صندلی‌های غیرقابل استفاده و مسدود معین خواهد بود. 14- مراجعین به هنگام ورود به سینما، تب سنجی شده و از ورود افراد مشکوک به بیماری ممانعت به عمل می‌آید. 15- بوفه‌های سینما موظف به رعایت حداکثر موازین بهداشتی بوده و مجاز به عرضه مواد غذایی، تنقلات و نوشیدنی به صورت
فله نیستند.

شرایطی که سینما برای بازگشایی دارد

در همین زمینه دکتر علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران با اعضای هیات مدیره خانه سینما نشستی برگزار کرد که در این نشست بر لزوم تدوین پروتکل بهداشتی مشترک برای بازگشایی سینماها در آینده تاکید کرد. وی همچنین در بخشی از این نشست با اشاره به اهمیت صیانت از سلامت افرادی که به سینما مراجعه می‌کنند تدوین یک شیوه نامه اجرایی، به هنگام، پویا و متناسب با نگاه کاهش خطر را ضروری برشمرد:« در این شیوه‌نامه باید به تهویه هوا، نحوه فروش بلیت و نشاندار کردن صندلی‌ها، فاصله‌گذاری‌ها، کاهش زمان حضور افراد برای نمایش فیلم، تنظیف و ضدعفونی سینما بین سانس‌ها، عدم مصرف مواد غذایی در سینما، استفاده از ابزار کنترلی مثل تب‌سنجی و محدودیت سنی توجه شود.»

ضوابط بازگشایی سینماها مورد تایید نیست

همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم زمان بازگشایی سینما و چگونگی تنظیم مقررات بهداشتی سالن‌ها با اختلاف نظرهای زیادی همراه بوده است. در پی ضوابط ۱۵گانه‌ای که برای بازگشایی سینماها تهیه شده، محمد قاصداشرفی رییس انجمن سینماداران انتقادات تندی به این ضوابط پانزده‌گانه وارد دانسته و گفته که این مقررات مورد تایید انجمن سینماداران نیست و جلسه مربوط به تعیین شرایط بازگشایی سینماها و ارایه این پروتکل، بدون حضور نماینده‌ای‌ از سینماداران تشکیل شده است.

وی معتقد است این ضوابط کارشناسی نشده پیشنهاد شده و در جلسه هیچ نماینده‌ای از سینماداران در آن جلسه حضور نداشته. او همچنین در گفت‌وگو با مهر گله کرد که چرا نظر صنف سینماداران پرسیده نشده است: « من نمی‌دانم در راس این کار چه کسانی قرار دارند که بدون توجه به منافع و مصالح سینما این تصمیم را گرفته‌اند. کسانی که حتی یک درصد از سینما هم اطلاع ندارند، چنین بندهایی را پیشنهاد کرده‌اند. هر موقع با سینماداران جلسه بگذارند و نماینده ما در آن جلسات حضور داشته باشند، آنگاه است که ما بندهای پیشنهادی را مورد توافق قرار می‌دهیم. اینکه هر کسی برای خود پروتکلی ارایه بدهد، مورد تایید ما نیست. این افراد گویا فقط به کلیات توجه کرده‌اند و شرایط سینما را در نظر نگرفته‌اند.

از نظر این مدیر سینما خیلی از موارد ضوابط پانزده‌گانه فعلی به لحاظ منطقی قدرت اجرایی ندارد. او می‌گوید: « برای مثال در یکی از این موارد آمده است که سینماها باید دو ردیف خالی بگذارند و تنها 40 درصد از سینما مورد استفاده قرار بگیرد. در حالی که پیشنهاد ما این است که یک ردیف در میان مورد استفاده قرار بگیرد. ضمن اینکه قوانین سختگیرانه‌ای برای ضدعفونی کردن سالن‌ها وجود دارد که از نظر اصولی مورد قبول نبوده و هزینه سینما، اصلا جوابگوی این موارد نیست.

سینما باز نشود، بهتر است

از نظر قاصد اشرفی شاید ضدعفونی کردن‌ها مداوم سالن‌های سینما از نظر بهداشتی درست باشد اما از نظر فنی درست و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست: «به نظرم با این شرایط اگر سینما بازگشایی نشود، بهتر است. خیلی از سینماداران روز گذشته با من تماس گرفتند و گفتند با این شرایط سینماهای خود را بازگشایی نمی‌کنند چون نمی‌توانند مسائل مالی آن را برطرف کنند در همین زمینه هم دولت کوچک‌ترین توجهی به سینما نکرده است.

مناقشه جهانی برای زمان بازگشایی سینما

البته که چنین بازتاب‌های منفی صرفا مربوط به سینما و سینماگران ایرانی نمی‌شود. وقتی مسوولان ایالت جورجیا در امریکا اعلام کردند از هفته آینده سالن‌های سینما با رعایت تمهیدات فاصله‌گذاری اجتماعی می‌توانند فعالیت خود را مجددا آغاز کنند و ایالت‌های می‌سی‌سی‌پی، کارولینای جنوبی، آلاباما، تنسی و فلوریدا نیز در تلاش برای بازگشایی سالن‌های سینما هستند اسپایک لی با بازگشایی زودهنگام سینماها مخالفت کرد و واکنش بدی نسبت به تصمیم فرماندار جمهوریخواه جورجیا نشان داد. این کارگردان ۶۳ ساله و سازنده فیلم‌هایی چون «کوکلاکس کلان سیاه» و «کار درست را انجام بده» گفت با شکستن قرنطینه و رفتن به مکان‌های بسته سلامت خودش را به خطر نمی‌اندازد و فکر می‌کند دیگران هم نباید این کار را بکنند.

اسپایک لی گفته: «الان سالن‌های سینما را باز کنیم؟ اصلا و ابدا! هنوز فیلم‌های زیادی می‌خواهم بسازم و تنها جانی که در بدن دارم را به خطر نمی‌اندازم. فقط آزمایش بدهید؛ آزمایش و آزمایش. به نظر لی تلاش فرماندار جورجیا باید بر این باشد که افراد هر چه بیشتری آزمایش ابتلا به کرونا را بدهند تا با تعیین آنهایی که بیمار هستند و جدا کردن آنها از بقیه این بیماری تسری پیدا نکند.

همچنین در بیانیه‌ای که از سوی انجمن سینماداران امریکا در پاسخ به تلاش برخی ایالت‌های جنوبی امریکا برای پایان دادن به شرایط قرنطینه به سبب شیوع ویروس کرونا منتشر شده، آورده است: «برخی از ایالات و مسوولان محلی در حالی در تلاش برای قانونی کردن بازگشایی سالن‌های سینما تحت شرایط خاص هستند که حوزه سالن‌های سینما یک صنعت ملی است و تا زمانی که سینماهای زنجیره‌ای بزرگ آغاز به کار نکنند اکران گسترده آثار سینمایی قابل دسترس نخواهد بود، گر چه ممکن است تعدادی از سالن‌ها در برخی مناطق بتوانند از لحاظ اقتصادی و با آثار قدیمی کار خود را از سر بگیرند، اما بازگشایی بسیاری از سالن‌های سینما ممکن نیست».

روزنامه اعتماد