فرهنگ امروز/ صدرا صدوقی

مرحوم دکتر غلامعلی لیاقتی پاییز سال 1307 شمسی در تهران و در خانواده‌ای از اهالی آذربایجان متولد شد؛ تحصیلات خود را تا ششم ابتدایی در دبستان ترغیب و دوره متوسطه خود را در دبیرستان‌های ایرانشهر، فیروز بهرام و البرز گذراند، در سال 1333 با اخذ درجه لیسانس در مهندسی برق رتبه اول را از هنرسرای عالی کسب کرد و به استخدام شرکت سهامی تلفن شهری ایران درآمد. پیرو آن در سال 1336 با استفاده از بورسیه دانشجویان رتبه اول دانشگاه‌های ایران به کشور آلمان برای ادامه تحصیل اعزام شد و با اخذ درجه فوق لیسانس مخابرات از دانشگاه کالسروهه و سپس در شهر مونیخ آلمان زیر نظر پروفسور مانکه با ارایه رساله الکتروآکوستیک در مورد اندازه‌گیری و تحقیق در میدان‌های صوتی در کمترین مدت ثبت شده تا آن زمان در بین دانشجویان با نمره عالی به درجه دکترا در رشته الکتروآکوستیک نائل شد و همزمان جزو محققان آزمایشگاه‌های زیمنس آلمان بود. او بعد از بازگشت به ایران به فعالیت در شرکت سهامی تلفن شهری ایران ‌ادامه داد و به عنوان استاد در دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی در تهران مشغول به کار شد. «لیاقتی» پس از بازگشت به کشور به آموزش و تدریس علم آکوستیک در گرایش‌های مختلف و علوم مرتبط با صوت، دررشته‌های انتقال مخابرات و شنوایی‌سنجی در دانشگاه‌های امیرکبیر، خواجه نصیرالدین طوسی، علم و صنعت، تهران، شهید بهشتی، صنعتی شریف، علوم پزشکی ایران و... مشغول به تدریس شد و اقدامات علمی و فرهنگی مختلفی را انجام داد که از آن جمله‌اند: برگزاری همایش‌های تخصصی آکوستیک در معماری، طراحی ده‌ها تالار و سالن آکوستیک، نگارش و ترجمه کتب و مقاله تخصصی و...، تاسیس انجمن آکوستیک دانان ایران، عضو هیات رییسه کنگره جهانی آکوستیک در مادرید اسپانیا، اولین مدیر ایرانی طرح‌های تلفنی کشور در شرکت تلفن، محقق مرکز تحقیقات مخابرات ایران، مدیر توسعه و مهندسی شرکت مخابرات ایران، رییس بخش علوم دانشکده مخابرات، عضو کمیسیون طرح ادغام دانشگاه‌ها پس از انقلاب که بعدها به تاسیس دانشگاه‌های خواجه نصیرطوسی و علامه طباطبایی منجر شد، تاسیس آزمایشگاه آکوستیک مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن و رییس کمیته و مشاور آکوستیک مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، ریاست موقت دانشکده صدا و سیما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی.

فعالیت‌های پژوهشی و کاربردی

طراحی آکوستیک و اصلاح کیفیت صوتی بیش از ده‌ها تالار، سالن همایش و آمفی تئاتر و...همانند تالار وحدت تهران، فرهنگسرای نیاوران، ارسباران، اندیشه، فروزان، آستان قدس رضوی، دارالشفای قم، دانشگاه شیراز، دانشگاه ارومیه، دانشگاه مازندران است. از استاد بارها در مراکز علمی، پژوهشی و دانشگاه‌های کشور به عنوان پدر علم آکوستیک ایران تقدیر و قدردانی به عمل آمد که از جمله آنها می‌توان به مراسم چهره‌های ماندگار در سال 1380، تجلیل در دانشگاه شهید بهشتی تهران، علم و صنعت ایران، خواجه نصیرالدین طوسی، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن و...اشاره کرد. از این استاد درگذشته آثار مختلفی به چاپ رسیده است که برخی از آنها عبارتند از: فیزیک عمومی برای همه (در دوران دانشجویی)، راهنمایی در فن تلفن و آکوستیک در طراحی استودیوها و فن سوییچینگ و الکتروآکوستیک کاربردی و تنظیم بیش از صدها جزوه متعدد در فن تلفن، مخابرات، ضوابط و مقررات صدابندی شهری و ساختمانی، آکوستیک در معماری، سوییچینگ و شنوایی‌سنجی. ذکر این نکته ضروری است که علم آکوستیک در گذشته ایران کاملا ناشناخته بود و هیچ منبعی برای مطالعه در حوزه‌های صدا و دونالیته وجود نداشت که در واقع پروفسور لیاقتی این علم را در دانشگاه‌های ایران پایه گذاری کرد.قبل از او هم دو چهره بسیار برجسته فیزیک کشور مرحومان دکتر اسماعیل بیگی و دکتر مهدی برکشلی به تدریس در دانشکده‌های علوم دانشگاه تهران و شهید بهشتی می‌پرداختند اما مرحوم لیاقتی این علم را به عنوان علوم فنی و مهندسی به دانشگاه وارد کرد. ازجمله ویژگی‌های بارز استاد این بود که مشاوره‌های علمی خود را بدون هیچ چشمداشت در جهت رونق امور پژوهشی و کاربردی در حوزه‌های آکوستیک مثل طراحی سیستم‌های صوت سالن‌های سینما، آمفی‌تئاتر و... به مهندسان و مشاوران بزرگ به صورت عملی ارایه می‌داد. او شاگردان‌شان را طوری تربیت کرد که امروزه آنها جزو افتخارات ملی کشورند. امروز با حضور گرم و فعال دانشجویان و اساتید بسیاری که در کنفرانس‌های سالیانه آکوستیک و ارتعاشات ایران شرکت می‌کنند، گسترش این علم بیش از گذشته شده است و به‌ منظور قدردانی و ماندگاری نام پیشکسوت و پدر علم آکوستیک ایران، جایزه‌ای با عنوان «پروفسور غلامعلی لیاقتی» ثبت و با اعطای سالانه آن به پژوهشگر نمونه حوزه آکوستیک و ارتعاشات که از بین صدها پژوهشگر و دانشمند برجسته کشور انتخاب می‌شوند؛ یاد خاطرات و زحمات این چهره ماندگار ایرانی جاودانه شده است. در این راستا در سال 1398 برای اولین‌بار این جایزه به پژوهشگر نمونه کشور در این زمینه دکتر فیروز بختیاری‌نژاد (استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر) اختصاص یافت. لیاقتی استادان بزرگ و به نامی داشت که از جمله آنها می‌توان به مرحوم پروفسور حسابی، مرحوم مهندس کاظم حسیبی، مرحوم مهندس مهدی بازرگان، مرحوم مهندس علی نقی بیانی و مرحوم مهندس مشیری که اولین مدیرعامل شرکت سهامی تلفن ایران است، اشاره کرد. یادش گرامی باد. 

روزنامه اعتماد