اصغری درابتدای گزارش خود گفت: این کار، یک کار دانشگاهی بوده است. قطعاً با نقایصی همراه است، ولی قصد تعمیم به جامعه وبلاگ نویس روحانیون در ایران را دارد. این تحقق را بنده از خدمت دکتر مسعود کوثری مدیر گروه ارتباطات و معاونت دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و دکتر هادی خانیکی و دکتر دهقان از اساتید ارتباطات دانشگاه تهران و اساتید دیگری که حوزه فعالیتشان ارتباطات و دین و رسانه است، استفاده کردم.

وی افزود: این کار در طول یک سال و نیم و از ابتدای سال ۹۱ و تا اواسط سال۱۳۹۲ انجام پذیرفته است. هدف از انجام این پژوهش کمک به بهبود کیفیت وبلاگ های روحانیون به طور خاص و ارائه راهکارهایی نوین در جهت تبلیغ اینترنتی دین انجام پذیرفته است. مدل هرم سه سطحی که در این پژوهش  مطرح شده است مبنایی برای ارزیابی وبلاگ ها قرار گرفته است.

این محقق و پژوهشگر رسانه تصریح کرد: معیارهای تعاملی بودن، خاص بودگی، نمایایی و دسترس پذیری به عنوان معیارهای عام و معیارهای اعتبار صوری و محتوایی و ویژه نگاری و روز آمدی تقویم دینی و کارکردهای دین آنلاین در وبلاگ ها از معیار های تخصصی است که در مدل هرم سه سطحی قرار گرفته است.

وی افزود: بخش اول سیر تطور جوامع بخش دوم بحث شیعه در فضای مجازی بخش سوم ارائه گزارش از پژوهش است. ایده این پژوهش ۳سال پیش در من زده شد. با وبلاگی که راه انداخته بودیم دوست داشتیم مخاطب به دنبال ما بیاید و نه ما به دنبال مخاطب باشیم. اساس کار این بود که مناسک دینی را بر وبلاگ قرار دهیم. اساس این کار این بود که یک عده جمع شوند و مناسک دینی را پشت کامپیوترهایشان انجام دهند، قصد اطلاع رسانی صرف نداشتیم. برای مثال قرار می گذاشتیم برای سلامتی خانواده ها یا امام زمان(عج) همه دعای فرج را بخوانیم. یا ماه رمضان می پرسیدیم چه کسانی چه نذری می خواهند بدهند.  یک درجه جلوتر رفتیم و شب های احیا را پشت سیستم گرفتیم. هر نیم ساعت یکبار آنلاین برنامه های خاصی پخش می کردیم و تا اذان صبح برنامه های خاصی را اعلام می کردیم. این ایده بنای شکل گیری این پژوهش شد. خواستیم رصد کنیم شیوه وبلاگ نویسی روحانیون در وبلاگ ها چگونه است.

این پژوهشگر حوزه فرهنگ و رسانه ادامه داد: در بخش اول سیر تطور جوامع مبتنی بر عنصر رسانه آمده است که جامعه باستانی که ارتبااطات با زبان آوایی و بدوی بود جامعه شکاری، جامعه متمدن(شهر نشسینی) و اختراع چاپ و جامعه صنعتی که روزنامه و تلفن و عکاسی جزو ابزارهای ارتباطات پیشرفته است و جامعه اطلاعاتی و جامعه دانشی و جامعه مجازی و جامعه الحاقی در سیر تطور جوامع تقسیم بندی کردیم.

اصغری افزود: وب ۲ مبنای جامعه دانشی است قبل از آن جامعه اطلاعاتی بوده و بعد از وب ۲ جامعه دانشی است. جامعه مجازی هم مبنای زندگی دوم است. اساس مبانی جامعه مجازی وب ۳ است. در جامعه الحاقی هم به غیر از احساس، ما از طریق میکرو چیپ ها که در بدن ما کار گذاشته می شوند ارتباط برقرار می کنیم. و با محیط درگیر می شویم. در فیلمها دیده ایم قطعاتی الکترونیکی که در بدن بازیگران کار کذاشته می شود.

وی با اشاره به اینکه زندگی دوم هم یک زندگی خیالی اینترنتی است که کاربران می توانند در آن یک خود دوم بسازند و زندگی دیگری را تجربه نمایند یادآورشد: زمانی صحبت می شد وبلاگ ها و شبکه های اجتمای چیست اینها موجب آسیب زایی می شوند ولی وقتی در خواب غفلت بودیم در ساتل ۸۸ شبکه های اجتماعی چنان کاربردی از خود نشان دادند که با چالشی بزرگ در کشور روبرو شدیم. دیگر ما متوجه شده ایم که باید در این ابزارهای فعالیت کنیم و هزینه و سرمایه گذاری کنیم. به عبارت دیگر مجبور شدیم که از اینها استفاده کنیم.

این استاد ارتباطات تصریح کرد: بحث سکند لایف(زندگی دوم) یک فضایی است سه بعدی با حجم اطلاعات بسیار بالا و فیلترینگ و اینترنت پرسرعت می گوئیم با این مشکلات چگونه از آن استفاده کنیم اما وقتی می بینیم جوانان زیادی از آن استقبال می کنند مجبور به استفاده از آن می شویم. زندگی دوم زندگی ای است که به شدت با ذهن درگیر است. در فرانسه فیلم سیمنمایی ای ساختند با عنوان زندگی مجازی؛ شما وقتی مطالعه می کنید می بینید جوان ۸ ساعت از زندگی روزانه خود را در سایت ها و و بلاگ ها تجربه می کند. در غرب با آن ازدواج می کنند خرید و فروش می کنند و همه کارهایشان را با آن انجام می دهند. طراح سایت سکند لایف می گوید من یک بازی نمی سازم بلکه یک قاره می سازم. این آغاز کاربردهای گوناگونی است که محیط های مجازی می توانند به کاربرانشان بدهند. بی بی سی هم برنامه ای ساخت که یک آقا و یک خانم در دو گوشه دنیا با سکند لایف با هم آشنا می شوند و خانواده هایشان را ترک می کنند و با هم ازدواج می کنند

این محقق و پژوهشگر اظهار داشت: آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت میزان استفاده روحانیون از پتانسیل های رسانه ای وبلاگ برای انتشار محتوای دینی از طریق وبلاگ بود. از سویی دیگر مضامین به کار رفته در وبلاگ ها مساله دیگری بود که در این پژوهش بدان پرداخته شد. در ایران دست یافتن به یک قضاوت و ارزیابی منسجم و سنجیده در باره ي وبلاگ های دینی روحانیون علاوه بر چالشی که ناشی از معیارها و بینش ماست با یک چالش دیگر هم مواجه است.

اصغری تصریح کرد: ما، داده هاي تجربی کافی را در اختیار نداریم. همین موضوع چالش مهمی ایجاد می کندکه باعث می شود با احتیاط در این زمینه سخن بگوییم. جوان بودن وبلاگ های روحانیون باعث عدم انجام تحقیقات عمیق در این حوزه شده است. از سوي دیگر بررسی این پدیده بیشتر نیازمند استفاده از روش هاي کیفی است تا کمی. چرا که محقق باید از جنبه های مختلف به این رسانه نوظهور نظر بیفکند. با روش هاي پیمایشی و کمی که امروزه در علوم اجتماعی ایران تثبیت شده، به سختی می توان به تحلیل ویژگی های وبلاگ های روحانیون پرداخت.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: بررسی نتایج ارزیابی معیار های عام در این پژوهش نشان می دهد که وبلاگ های روحانیون از حیث ارتباط شناختی در وضعیت نه مناسب و نه ضعیفی قرار دارند قرار دارند و وضعیت متوسطی را می توان برای آن ها در نظر گرفت. یکی از مشکلاتی که وبلاگ نویسی روحانیون با آن مواجه است آن است که در پی استقبال از برخی وبلاگ ها پس از مدتی روحانیون وبلاگ های خود را به وب سایت تبدیل می کنند. این تغییر ممکن از برخی جهات قابلیت هایی را افزایش دهد. اما روح حاکم بر وب سایت و بلاگ بسیار متفاوت است. وبلاگ فضایی گفتگویی، صمیمی و غیر رسمی و مردمی تر نسبت به وب سایت دارد.که این مساله را روحانیون پس از تبدیل وبلاگ خود به وب سایت از دست می دهند.

اصغری عنوان کرد: دربخش دوم این پژوهش موج های تحول فضای سایبری شیعی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. موج اول در سال ۷۳ اتفاق افتاد کتابخانه های زیادی داشتیم که کامپیوتری نبودند و بعد از این سال شروع به کامپیوتری شدن شدند. وبلاگ های ما متن محور، نهاد محور، مناسک محور، مواجهه محور، گفتگو محور، اجتماع محور، آموزش محور بودند. دستور پرداختن به فضای مجازی و تأسیس مرکز تحقیقات اسلامی خدمات کامپیوتری نور را مقام معظم رهبری ۲۴ سال پیش دادند اما این کار از ۴ سال پیش جدی گرفته شد. یک وقفه ۲۰ ساله داشتیم. چند سال است که شاهد راه اندازی سایت هایی از سوی مراجع تقلید هستیم به عنوان مثال سایت آیت الله فاضل لنکرانی ۱۳ زبان را پوشش می دهد.

اصغری تصریح کرد: استفاده از وبلاگ به عنوان یکی از مهمترین رسانه‌های عصر دیجیتال توسط مبلّغان دینی ایران مبتنی بر درکی بود که روحانیون از رشد وبلاگ نویسی در ایران داشتند و سعی در حضور فعال در وبلاگستان فارسی نمودند. توجه به وبلاگ به عنوان یک رسانه ی مردمی و جوان پسند در ایران رویکردی ایجابی و روشی خلّاقانه برای تبلیغ دین محسوب می‌شود امّا افزایش روز افزون کمّی ایجاد وبلاگ توسط طلّاب به تنهایی منجر به دست یابی به اهداف مورد نظر و تبلیغ مؤثر نیست.شمار بالای وبلاگ های فعّال، زمان محدود مخاطبین، سلایق و ذائقه های مختلف بخشی از مشکلاتی هستند که بلاگرهای روحانی در جهت جذب حداکثری مخاطب با آن مواجه هستند. بنابراین علاوه بر رشد کمّی وبلاگ ها باید به صورت جدی به روش هایی جهت رشد کیفی آن ها نیز اندیشید. هر اندازه که وبلاگ به عنوان یک رسانه، کارکردی تخصّصی داشته باشد، لزوم بررسی و ارزیابی نحوه ی عملکرد آن بیش از پیش احساس می‌شود.

اصغری عنوان کرد: توجه به ذات ابزار های رسانه های نوین که همان پتانسیل مدیوم  به جای سطحی نگری و پرداختن به ظواهر رسانه ها مساله مهمی است که می بایست خانواده ها و مسولین به آن توجه کنند. رسانه های نوین بر مبنای مدیم جدید که متفاوت از دو مدیوم  یک به یک و یک به چند است رابطه ای چند به چند را رقم می زند. و این قابلیت جذاب مدیوم جدید است که ابزار های رسانه های نوین را نسبت به روزنامه و تلویزیون پر اهمیت تر می کند.

وی افزود: اگر در گذشته رسانه ها به عنوان مثال  صنعت چاپ در امتداد چشم انسان  و رادیو در امتداد گوش و حس شنوایی انسان به وجود آمده اند اینترنت را می توان بستر رسانه ای دانست که بر خلاف انواع دیگر در ادامه ذهن انسان شکل گرفته است. همین مساله مهم است که لزوم توجه به ذات مدیوم جدید را بیش از پیش نمایان می سازد. دیدگاهی  که همواره اینترنت را رسانه ای ساده در امتداد رشد رسانه هایی چون رادیو و تلوزیون می پنداشت از این مساله غفلت ورزیده است که این ها هر کدام در یک مدیوم متفاوت ظهور کرده اند و شباهت آنچنانی به هم ندارند

این مدرس دانشگاه بیان کرد: ظهور وبلاگ در فضای مجازی و برآورده شدن رویای انتشار آسان اطلاعات  با به وجود آمدن تکنولوژی وب ۲ رقم می خورد. وبلاگ ها نقش به سزایی را در این باره بر عهده دارند.همزمان با ظهور وبلاگ ، وبلاگ نویسی در ایران با رشد بسیار بالایی روبرو شد به طوری که در مقطعی رتبه چهارم جهان را نیز کسب کرد. اگرچه این جایگاه در سال های بعد با افت مواجه شد و دهم شد اما باعث شکل گیری وبلاگستان فارسی گردید.

اصغری ادامه داد: نهاد دین و روحانیون با درک اهمیت وبلاگستان فارسی برای تبلیغ دینی و پاسخ به شبهات تلاش مضاعفی را در تولید محتوای دینی و حضور فعالانه در این فضا انجام داده است. رویکرد ایجابی، نقطه  شروع قابل تحسین، اما چگونگی بهره گیری از این رسانه در کیفیت امر ارتباط و انتقال محتوای دینی و در نهایت کیفیت تبلیغ دین تاثیر گذار است.

وی افزود: گستردگی فضای مجازی و حجم بالای اطلاعات موجود در آن و آزادی مخاطب در گزینش محتوا و محدودیت زمان، علایق و سلایق مختلف مخاطبین و همچنین نوظهور بودن این رسانه وسابقه نه چندان زیاد روحانیون در استفاده از قابلیت های آن، کار را برای فعالین این عرصه سخت تر می گرداند.

اصغری درپایان یادآورشد: یافته های این پژوهش نشان داد که روحانیون از وبلاگ به عنوان وسیله برای انتشار مطالب آموزشی بیشتر استفاده نموده اند و کمتر از پتانسیل های فضای مجازی یعنی امکان دعوت و بسیج مخاطبین است بهره گرفته شده است.سبک نگارش صمیمانه و درج مطالبی مربوط به زندگی روزمره و خاطرات که رنگ و بوی دینی دارند سهم قابل توجهی در جذب مخاطب دارد. لزوم توجه به ایده های نو در تبلیغ دین از راهکار های جذب مخاطب جوان است. ایده هایی که امکان تجربه امر قدسی را در فضای مجازی رقم می زند. از طرفی رویکرد زندگی مدارانه یعنی توجه به ابعاد زندگی روزمره به مراتب مناسبتر از پرداختن به مسایل صرف مذهبی است که مبتنی بر تجربه های روزمره نباشد. استفاده از وبلاگ به عنوان یک رسانه صرف انتقال پیام از آفات وبلاگ نویسی طلاب محسوب می شود. رویکردی که پتانسیل های وبلاگ را  در فضای تبلیغ دین بسیار محدود می سازد.