بررسی تطبیقی اندیشه‌ی سیاسی آیت‌الله نائینی و میرزا ملکم‌خان بر اساس چارچوب نظری اسپریگنز؛

بحران زمانه

«اندیشه‌ها در پاسخ به بحران‌ها است که تولید می‌شوند». از این منظر، اندیشمند و فیلسوف سیاسی-اجتماعی کسی است که در ابتدا بحران یا مسئله‌ای را در جامعه‌ خود مشاهده کرده و آن‌گاه برای برون‌رفت از آن بحران و بازگشت به وضعیت متعادل و باثبات دست به تئوری‌پردازی می‌زند. بررسی اندیشه‌ی سیاسی ایران نیز این روند و جریان را به‌خوبی نشان می‌دهد؛ آنجا که مردم و حکومت و بزرگان در عصر مشروطه در یک گذرگاه مهم تاریخی قرار می‌گیرند و عرصه‌ای فراهم می‌شود برای ایجاد و رویش دیدگاه‌ها و اندیشه‌های سیاسی.