به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از مهر؛ حجت الاسلام والمسلمین محسن غرویان عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة در مورد آسیب شناسی نخبگان فکری در جامعه ما گفت: نخبگان کسانی هستند که که در یکی از رشته های علمی و دینی در دانشگاه یا حوزه از استعداد بالایی برخوردار هستند؛ قدرت تئوری پردازی و اندیشه ورزی بالایی دارند و نقش مؤثری در فرهنگسازی در جامعه دارند.

وی افزود: البته در رشته های عملی هم نخبگانی داریم ولی عمدتاً نخبگان در بعد علمی مطرح می شوند. یکی از آسیبهایی که متوجه نخبگان است عدم آزادی فکر و بیان است که ممکن است نتوانند اندیشه خودشان را بیان کنند و یا این مورد که قدرت تفکر و زمینه تفکر آزاد برایشان فراهم نیست. آزادی اندیشه و بیان باید تأمین شود تا نخبگان بتوانند نظریه پردازی کنند و این مسئله همان فرمایش مقام معظم رهبری است که فرمودند کرسیهای آزاداندیشی و تولید علم و نظریه پردازی باید جدی گرفته شود تا نخبگان پرورش یابند.

غرویان ادامه داد: مسئله دیگر وابستگی ذهنی و فکری نخبگان به شرق و غرب است. به هر حال هر نوع عدم آزادی، وابستگی می آورد؛ وابستگی به شرق و غرب می آورد. این هم نوعی آسیب و آفتی برای نخبگان است. آسیب بزرگ دیگری که وجود دارد مسئله دلبستگی آنان به زندگی و حیات دنیا و اشتغال و معیشت است، زیرا عالمان و اندیشمندان باید از نظر دغدغه های معیشتی درحدی باشند که به راحتی بتوانند فکرشان را برای تئوری پردازی به کار گیرند. وقتی دلمشغولی هایشان زیاد شد و دلبستگی به پول و ثروت و مقامات ظاهری زیاد باشد اینها آسیب بزرگی بر نخبگان می آورد.

این نویسنده و محقق در مورد اینکه چرا تحرک فکری در جامعه نخبگان و اندیشمندان کم شده است هم گفت: مهمترین نکته اش همان عدم وجود فضای آزاد برای تفکر و اندیشه است که در جامعه وجود دارد و بعضاً اندیشمندان امنیت خاطر ندارند، لذا قدرت تفکر ضعیف شده و همچنین همان دلمشغولی های زیاد معیشتی و زندگی باعث می شود که اصلاً فرصت تفکر برای بسیاری از دانشمندان ما دیگر وجود نداشته باشد و تماماً دغدغه زندگی و تأمین معاش خانواده اشان را داشته باشند. در حالی که در کشورهای پیشرفته از نظر سطح معیشت، اندیشمندان و دانشمندان را در حدی تأمین می کنند که آن شخص اصلاً دغدغه معیشتی نداشته باشد و دائماً از تعقل و تفکر خود استفاده کند و زمینه های پیشرفت کشور را فراهم کند.

عضو هئیت علمی جامعة المصطفی(ص) در مورد اینکه علت رابطه غیر مؤثر نخبگان با جامعه چیست یادآور شد: البته نخبگان رابطه مؤثری با جامعه دارند. نوع نخبگان با یکدیگر متفاوت است؛ ولی مقداری عوام زدگی مانعی برای جولان نخبگان است. نخبگان کسانی هستند که عوام زده نیستند و نمی خواهند عوام زده باشند و از آن طرف، ظرف تحمل جامعه هم گاهی مقداری پایین تر است؛ لذا نخبگان نمی توانند آن تأثیرگذاری لازم را در جامعه داشته باشند.

حجت الاسلام غرویان در مورد اینکه چرا فضای دیالوگ و گفتگوی فکری در جامعه رونق نمی گیرد، تصریح کرد: زیرا اراده جدی برای این کار وجود ندارد. یعنی نمی خواهیم که کرسیهای دیالوگ و گفتگو را راه اندازی کنیم. آن اراده جدی و عزم اساسی از سوی مسئولان ذی ربط وجود ندارد. لذا این مسئله پا نمی گیرد و در حد شعار باقی می ماند و عملاً چیزی بنام کرسیهای آزاداندیشی دیده نمی شود.

وی در مورد اینکه چگونه می توان مناظرات و بحثهای علمی را در جامعه رونق بخشید، تصریح کرد: مناظره و گفتگو کار زیادی ندارد. محیطی یا سالن آمفی تئاتر یا کوچکتر از آنرا می خواهد که یک میز و دو تا صندلی برای مناظره کنندگان باشد و وقتی دو استاد آمدند افراد هم برای شنیدن صحبتهای آنها می آیند. گاهی اوقات بوروکراسیها و نامه نگاری های عجیب و غریب مانع از برپایی مناظرات می شود، یعنی مقدمات کار را آنقدر طولانی می کنند تا اصل ذی المقدمه گم شود.

این استاد حوزه و دانشگاه عنوان کرد: برپایی مناظره کار آسانی است و علاقه مندان زیادی دارد. مخاطبین آنکه بیشتر دانشجویان و جوانان هستند که به طور طبیعی نظرات مختلف را می شنوند و با مقایسه و تطبیق بین نظرات مناظره کنندگان آن نتیجه لازم را می گیرند. برپایی مناظره کار زیادی ندارد ولی موانع و مقدمات طولانی باعث از بین رفتن اصل آن هدف و غرض می شود.