به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مرکز دایره المعارق بزرگ اسلامی؛ چهارمین دور از سلسله نشست‌های «رستخیز ناگهان» دوشنبه ۲۸ اردیبهشت با سخنرانی مصطفی ملکیان، متفکر فلسفه اخلاق با موضوع «اهمیت، ضرورت، آثار و نتایج خودشناسی» در تالار ایوان شمس مؤسسه سروش مولانا برگزارشد.

ملکیان دو موضع «معرفت‌شناسی» و «فلسفه اخلاق» را در زمینه مباحث خودشناسی مهم تلقی‌کرد و در تعریف هر یک گفت: «خودشناسی در فلسفه اخلاق، فضیلت به‌ شمار می‌آید و در ‌معرفت‌شناسی نوعی مهارت محسوب می‌شود. معرفت‌شناسان اعتقاد دارند، افرادی که خود را می‌شناسند، دارای تبحرند و خودشناسی آنها «مهارت» به‌شمار می‌آید. اما در فلسفه اخلاق، خودشناسی «فضلیت»  محسوب می‌شود».

ملکیان در ادامه این نشست به سهم سقراط در تاریخ فرهنگ بشری پرداخت. به زعم او سقراط از انسان‌ها ‌«خود را بشناس» را طلب می‌کرد اما ارسطو با مضمون «انسان را بشناس»، عمق درک انسان از خود را کاهش داد چرا که انسان‌ها در شناخت از یکدیگر تنها به مشترکات توجه می‌کنند و معنای «خود» برای آنها کمرنگ می‌شود.

به باور او سقراط، از جمله فیلسوفانی است که انسان‌ها را به خودشناسی دعوت کرده است. در نظرگاه این فیلسوف یونانی، خودشناسی مهارت و فضیلت به‌ شمار می‌آید. البته باید به این نکته توجه داشت که سقراط به فضلیت اهمیت بیشتری داده است.

مؤلف کتاب «اخلاق باور» با تأکید بر اینکه شناخت انسان، افراد را از شناخت خود بی‌نیاز نمی‌کند، افزود: «فرهنگ غرب پس از ظهور ارسطو و سنت فکری او رنگ و بوی دیگری گرفت و سنت و نظریه فکری سقراط کمرنگ شد. تنها عارفان و بنیانگذاران ادیان و مذاهب به آثار و نظریات سقراط در مبحث خودشناسی توجه نشان دادند».