فرهنگ امروز: در این مراسم پس از نمایش این انیمیشن جلسه نقد و بررسی فیلم با حضور محمدتقی فهیم، منتقد؛ حامد جعفری، تهیه‌کننده و هادی محمدیان، کارگردان برگزار شد.

فهیم: باید درباره مخاطبان «شاهزاده روم» صحبت کرد

ممحدتقی فهیم در ابتدای این جلسه گفت: از دیدگاه دینی «شاهزاده روم» اثری احترام برانگیز است به دلیل محتوای قابل تعملی که دارد اما باید به بررسی این مسئله بپردازیم که ظرفی که برای این اثر انتخاب شده، مناسب است یا نه. فیلم انیمیشن برای اثرگذاری بر روی کودکان باید به قدری جذاب باشد که کودک با آن همذات پنداری کند. انیمیشنی موفق است که مخاطب بارها آن را ببیند و خسته نشود.

وی افزود: این اثر نشان می دهد که کشور ما ظرفیت ساخت فیلم‌های جذاب و مطرح شدن در عرصه انیمشن جهان را دارد. متاسفانه ما در سینمای خود دچار ضعف هایی هستیم که برای ریشه‌یابی آن می توان در مورد مدیریت و بودجه حرف زد. اما به جز مدیریت و بودجهٰ خلاقیت هنرمندان هم نقش موثری در موفقیت سینما دارد.

این منتقد سینما در ادامه گفت: رویکرد این فیلم قابل تقدیر است اما باید این سوال را پرسید که چرا «شاهزاده روم» را به صورت انیمیشن تولیدکردیم و نه رئال؟ استفاده از یک پروانه و یک خفاش در فیلم، موجب فانتزی شدن فضای فیلم نمی شود. باید درباره این صحبت کرد که مخاطبین این فیلم چه کسانی هستند؟ این‌ها مسائلی هستند که قبل از تولید فیلم باید به آنها فکر می‌شد.

هادی محمدیان‌، کارگردان انیمیشن سینمایی «شاهزاده روم» دومین نفری بود که در این نشست به صحبت پرداخت. وی در پاسخ به سوال‌های فهیم گفت: این که انیمیشن باید زاویه متفاوتی نسبت به کارهای رئال داشته باشد و فضای جادویی و فانتزی را به مخاطب ارائه دهد درست است اما این قاعده سال‌ها است که در دنیا شکسته شده است.

وی افزود: در معارف دینی ما موضوع جادویی کمتر دیده می شود و این موضوع بیشتر در فضای ادبیات اسطوره‌ای وجود دارد. هنگام انتخاب این داستان برای فیلم ما می‌دانستیم ممکن است ما متهم بشویم که به جای انتخاب یک داستان جادویی به یک داستان رئال پرداختیم.

محمدیان: کودکان و نوجوانان با فیلم رابطه برقرار می‌کنند ولی بزرگسالان می‌گویند اینطور نیست

این کارگردان تاکید کرد: تاکنون ما این فیلم را با مخاطبان زیادی ازجمله کودکان و دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی از دبستان تا دبیرستان دیده‌ایم. در اکران‌هایی که داشتیم دانش آموزان با وجود سوالاتی که در مورد فیلم داشتند، اکثرا با فیلم رابطه برقرار کرده بودند و جذب آن شده بودند. این مسئله که مخاطب کودک با این انیمیشن رابطه برقرار نمی‌کند را بیشتر بزرگسالان مطرح می‌کنند.

این کارگردان در ادامه گفت: مقایسه محصول ما با محصول سینمای ژاپن و آمریکا از یک نظر کار اشتباهی است زیرا آنها سال‌ها تجربه انیمیشن سازی دارند و ما حصل این تجربه می‌شود فیلم big hero ۶  . مگر ما چقدر فیلم انیمیشن سینمایی ساختیم تا در این حوزه پیشرفت کنیم. ما می دانستیم با تولید این فیلم به سیبلی تبدیل می‌شویم که همه توجه‌ها به آن است اما خوشحال هستیم که از نظر بسیاری از سینماگران این فیلم یک گام رو به جلو است. با این حال تمام انتقادهایی که به این فیلم می‌شود را می‌شنویم زیرا این انتقادها است که باعث رشد سینمای انیمیشن کشور می‌شود.

جعفری: «شاهزاده روم» بدون کمک‌ مالی نهادهای دولتی و فرهنگی ساخته شد

در ادامه حامد جعفری، تهیه‌کننده انیمیشن سینمایی «شاهزاده روم» گفت: این فیلم ماحصل همکاری دو گروه انیمیشن سازی «سلوک افلاکیان» و «هفت‌سنگ» است. ما تجربه تولید بیش از ۱۰۰ محصول انیمیشن از هایپررئال تا کاملا فانتزی را داریم. پس از سال‌ها تولید انیمیشن ما نیاز به تولید یک فیلم سینمایی را حس کردیم. در ابتدا فیلم «۹ و بیست دقیقه در بوشهر» را تولید کردیم که اثری قوی نبود ولی با این حال به جشنواره فجر راه یافت و در آنجا دیده شد. با حضور محمدیان در پروژه «شاهزاده روم» دومین انیمیشن سینمایی ما اثری شد که می توانیم ادعا کنیم از نظر کیفیت از رقبایش پیشی گرفته است.

وی افزود: هزینه تولید «شاهزاده روم» با انیمیشن‌های سینمایی ایران و رقبای خارجی خود به هیچ وجه قابل مقایسه نیست. در حالی که ارزان‌ترین انیمیشن‌های سینمایی دنیا در هند با هزینه ۱۰ میلیون دلار ساخته می‌شود، «شاهزاده روم» با توجه به کیفیتی که ارائه داده است با ۷۰۰ هزار دلار ساخته شده است. ما هزینه تولید این انیمیشن سینمایی را بدون کمک از هیچ نهاد فرهنگی و دولتی تامین کردیم. مردم سرمایه‌گذاران اصلی این فیلم هستند.

این تهیه‌کننده سینما در ادامه تاکید کرد: ما نمی‌گوییم «شاهزاده روم» ضعف ندارد اما خوشحال هستیم که بزرگان سینما مانند آقای صدرعاملی به ما می‌گویند که این فیلم یک گام رو به جلو برای سینمای انیمیشن کشور است. امیدواریم دیگران هم وارد این گود شوند و به تولید انیمیشن‌های سینمایی بپردازند تا شاهد پیشرفت در این عرصه باشیم.

فهیم: تولید «شاهزاده روم» ما را شگفت زده کرد اما فضای کلی انیمیشن کشور وضعیت خوبی ندارد

فهیم، منتقد این جلسه سینماروایت در ادامه با اشاره به ضعف‌های ایران در پیشرفت فرهنگی جامعه، گفت: ما در ایران در هر زمینه ای به جز فرهنگ پیشرفت کرده‌ایم و توفیق‌های زیادی به دست آورده ایم. انیمیشن ما را می‌تواند در این زمینه جلو بیاندازد زیرا دیگر با خطوط قرمز سینما مواجه نیست و طرفیت‌های کشور ما در ایت زمینه زیاد است.

وی افزود: «شاهزاده روم» گامی رو به جلو است اما فضای کلی انیمیشن کشور وضعیت خوبی ندارد. پس از سال‌ها تولید انیمیشن هنوز صدا و سیما اثری نساخته است که بتواند به انیمیشن هایی مانند تام و جری طعنه بزند. ما در سینما وضعیت خوبی نداریم و وضغیت در حوزه انیمیشن بسیار بدتر از حوزه رئال است. دلیل این وضعیت عدم وجود مدیران متخصص در عرصه انیمیشن سازی کشور است. در دنیا ۱۴۰ کشور مصرف کننده انیمیشن هستند. ما با توجه به ظرفیت‌های خود می‌توانیم صادرکننده انیمیشن باشیم تا از اقتصاد تک محصولی نفتی خود خارج شویم اما در این زمینه مدیریت درستی نمی شود. ما انیماتورهای بسیار قوی در سراسر کشور داریم که بسیار توانمند و بلندپرواز هستند. اما حیف که متولیان سینمای رئال را نمی‌شناسند چه برسد به سینمای انیمیشن.

این منتقد سینما در ادامه گفت: با وضع موجود تولید «شاهزاده روم» ما را شگفت زده می‌کند. بسیاری از انیمیشن سازان ایرانی در رده‌های میانی پروژه‌های بزرگ جهانی مشغول به فعالیت هستند که نشان از ظرفیت عظیم ایران در این عرصه دارد. سینمای انیمیشن ما حتی می تواند سینمای رئال ایران را نجات دهد به شرطی که به آن توجه شود.

فهیم با اشاره به سینمای اوایل انقلاب گفت: ما در یک دوره‌ اشتباه زیادی کردیم و آثاری مانند «تبر» را پسندیدیم. در آن دوره ما انقلابی بودیم، الان هم انقلابی هستیم اما می‌گوییم باید به مخاطب انیمیشن که کودکان هستند توجه شود. در دهه ۶۰ فارابی به تولید آثار فانتزی برای کودکان توجه زیادی می‌کرد اما امروز سازمان سینمایی هیچ برنامه ای در این زمینه ندارد.مرکز گسترش هم که متولی سینمای انیمیشن کشور است، با وجود تتولید چند اثر نتوانسته است در حد توانایی های ایران ظاهر شود. تابستان تمام شد و بچه‌های ما در این سه ماه محصولاتی مثل بتمن را دیدند و نه انیمیشن های ایرانی.

جعفری: «شاهزاده روم» در رقابت با محصولات غربی پنجمین فیلم پرفروش دوره اکرانش در لبنان شد

جعفری در ادامه گفت: اکثر انیمیشن‌هایی که در ذهن مخاطبان ماندگاری داشتند سریال‌هایی بودند که در مدتی طولانی پخش می‌شدند نه فیلم‌های سینمایی. برای همین ما فیلم‌های کوتاهی با کاراکترهای «شاهزاده روم» تولید کردیم که پس از پخش فیلم در سینماهای کشور، نشان داده می‌شوند. همچنین ما محصولاتی مانند کمیک استریپ، استیکر و محصولات جانبی مانند لوازم التحریر طراحی کردیم که پس از این در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.

وی اضافه کرد: وظیفه تهیه‌کننده در یک پروژه تعادل برقرار کردن بین زمان، هزینه و کیفیت اثر است. «شاهزاده روم» با هزینه ۲ میلیارد تومان ساخته و در لبنان و عراق، ساحل عاج و کویت اکران شد. ما جزئیات فروش نسخه عربی «شاهزاده روم» را در اختیار نداریم ولی همینقدر می‌دانیم که با وجود تعداد سینماهای کمی که این انیمیشن در اختیار داشت، با وجود عرضه محصولات جهانی در سینماهای لبنان، «شاهزاده روم» توانست پنجمین فیلم پرفروش دوره اکرانش باشد.

این تهیه‌کننده سینما در ادامه تاکید کرد: «شاهزاده روم» حاصل تلاش متخصصانی همچون آقایان آریا عظیم نژاد، ناصر طهماسب، حسن ایوبی، حسین طهماسب و دیگران است. دوستانی که فقط به این دلیل وارد پروژه «شاهزاده روم» شدند که اعتقاد داشتند که جذابیت‌های این انیمشین باعث گامی رو به جلو در سینمای کشور است.

جعفری سپس به تشریح چگونگی تامین بودجه فیلم «شاهزاده روم» پرداخت و گفت: تمام سرمایه ساخت این فیلم توسط مردم تامین شد. افراد مختلف از یک گوشواره و نیم سکه گرفته تا چک‌های ۲۰۰ میلیون تومانی بلاعوض به ما کمک کردند تا این فیلم ساخته شود. انیمشن سینمایی ما پول های آدم‌های عادی ساخته شده است نه پول‌های عظیم صنعت انیمیشن دنیا که قابل قیاس با بودجه ما نیست.

ماجرای برگشت زدن چک پروژه «شاهزاده روم» توسط یک نهاد فرهنگی

وی در ادامه تاکید کرد: هیچ نهاد دولتی و فرهنگی به ما در بودجه این فیلم کمک نکرده است. در ابتدای پروژه یکی از نهادهای فرهنگی که وظیفه اش حمایت از محصولات فرهنگی است به ما ۱۰۰ میلیون تومان کمک مالی کرد اما پس از مدتی به ما گفت که باید این پول را تا یکماه آینده به ما برگردانید وگرنه چک شما را برگشت می‌زنیم. در یکی از اکران‌های خصوصی که ما داشتیم من این ماجرا را برای مدعوین تعریف کردم. چند روز بعد یک خانم دکتر به ما زنگ زد و از ما خواست که به دفترمان بیاید. او وقتی به دفتر آمد ۱۰۰ میلیون تومان چک کشید و به ما داد و گفت چک را به آن نهاد فرهنگی بدهید، من دوست ندارم کسی که درباره مادر امام زمان(عج) فیلم می‌سازد چنین دغدغه مالی داشته باشد. فیلم ما با پول این افراد ساخته شده است.

این تهیه‌کننده افزود: سوال ما هم این است که چرا مسئولان در زمینه انیمیشن سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. اگر در این زمینه سرمایه‌گذاری شود ما شاهد موفقیت سینمای انیمیشن ایران خواهیم بود.

جعفری در پایان گفت: «شاهزاده روم» قرار است پس از فیلم «شیفت شب» نیکی کریمی به نمایش دربیاید. ما با سازمان سینمایی مذاکراتی کردیم که اکران این فیلم از ۱۳ آبان آغاز شود زیرا اکران پس از آن باعث تلاقی با امتحانات مدارس خواهد شد که به نفع فیلم نیست. باید منتظر ماند و دید نتیجه این مذاکرات چه می‌شود.

گفتني است در ابتداي اين مراسم به رسم هميشگي و براي علاقمندان و مخاطبان سينما يك كتاب معرفي شد.كتاب اين جلسه "بوطیای ارسطو برای فیلمنامه نویسان" به نويسندگي مایکل تی‌یرنو و مترجمي محمد گذرآبادی كه از سری کتاب های نشرساقی از مجموعه ی انتشارات روایت بود.

پنجاه و نهمین جلسه سینماروایت روز یکشنبه شب ۱۲ مهرماه در مجتمع فرهنگی اسوه برگزار شد.