به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا:

فلوشیپ‌ها چگونه با پیوند فرهنگ و تجارت، ادبیات جهانی را متحول می‌کنند؟ فلوشیپ Fellowship در ادبیات نشر بین‌المللی به‌عنوان یک گردهمایی تخصصی تعریف می‌شود که ناشران، نویسندگان، تصویرگران و نمایندگان ادبی را با هدف تقویت همکاری‌های حرفه‌ای و تجاری، گرد هم می‌آورد. این رویدادها که معمولاً در چارچوب نمایشگاه‌های بزرگ کتاب یا به‌صورت مستقل برگزار می‌شوند، بر سه محور اصلی استوار هستند: شبکه‌سازی حرفه‌ای Professional Networking؛ مبادله حقوق نشر Copyright Exchang و توسعه بازارهای بین‌المللی.Market Expansion فلوشیپ‌ها بستری برای تبادل ایده‌ها، معرفی آثار به بازارهای جهانی و ایجاد ارتباطات پایدار میان فعالان صنعت نشر فراهم می‌کنند.

در صنعت نشر، فلوشیپ جایگاه ویژه‌ای دارد، زیرا به‌عنوان پلی میان فرهنگ‌ها و بازارهای مختلف عمل می‌کند. این رویدادها به‌ویژه در حوزه کتاب کودک و نوجوان از اهمیت زیادی برخوردارند؛ جایی که داستان‌ها و تصاویر می‌توانند فراتر از مرزهای زبانی و فرهنگی، مخاطبان گسترده‌ای را جذب کنند. فلوشیپ‌ها از طریق مذاکرات مستقیم B۲B و کارگاه‌های آموزشی، امکان خرید و فروش حقوق کپی‌رایت را تسهیل کرده و به ناشران کمک می‌کنند تا آثار خود را به زبان‌های دیگر ترجمه و منتشر کنند. نمونه‌های برجسته جهانی مانند فلوشیپ نمایشگاه کتاب بلونیا یا برنامه‌های مشابه در ترکیه و ایران نشان‌دهنده نقش کلیدی این رویدادها در جهانی‌سازی ادبیات هستند.

جایگاه فلوشیپ در صنعت نشر، نه‌تنها به تقویت اقتصاد نشر کمک می‌کند، بلکه به ترویج تنوع فرهنگی و درک متقابل میان ملت‌ها نیز منجر می‌شود. با گسترش این برنامه‌ها، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، می‌توان شاهد رشد ادبیات بومی و معرفی آن به عرصه جهانی بود. در نهایت، فلوشیپ‌ها به‌عنوان یک ابزار استراتژیک، آینده صنعت نشر را با اتصال خلاقیت و تجارت شکل می‌دهند.

شبکه‌سازی حرفه‌ای یکی از مهم‌ترین اهداف فلوشیپ‌ها در صنعت نشر است. این رویدادها فضایی را فراهم می‌کنند که در آن فعالان حوزه نشر، از نویسندگان و تصویرگران گرفته تا ناشران و نمایندگان ادبی، بتوانند با یکدیگر آشنا شوند و روابط بلندمدتی ایجاد کنند. این ارتباطات اغلب به همکاری‌های مشترک، مانند پروژه‌های انتشاراتی بین‌المللی یا تولید آثار مشترک، منجر می‌شود. برای مثال، در فلوشیپ‌هایی مانند نمایشگاه کتاب بلونیا، ناشران کوچک و مستقل فرصت می‌یابند تا با شرکت‌های بزرگ‌تر ارتباط برقرار کنند و آثار خود را به بازارهای جدید معرفی کنند. این شبکه‌سازی به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه، که ممکن است دسترسی محدودی به بازارهای جهانی داشته باشند، اهمیت زیادی دارد.

فلوشیپ کپی‌رایت کتاب کودک؛ آیا مزیت‌های جغرافیای فرهنگی برگ برنده ایران خواهد بود؟

ایران با قرارگیری در قلب خاورمیانه و پیوندگاه تمدن‌های شرق و غرب، از دیرباز نقش پل فرهنگی را ایفا کرده است. این موقعیت منحصربه‌فرد ژئوکالچرال (ترکیب جغرافیا و فرهنگ) امروزه می‌تواند به موتور محرکه‌ای برای صنعت نشر کودک تبدیل شود. برگزاری نخستین رویداد فلوشیپ کپی‌رایت ادبیات کودک و نوجوان، فرصتی طلایی برای بهره‌برداری از این مزیت تاریخی است.

ایران از دارایی‌های ژئوکالچرال قابل توجهی در حوزه نشر کودک برخوردار است. در حوزه نفوذ طبیعی، کشور ما از یک حوزه فارسی‌زبان با ۴۰۰ میلیون مخاطب بالقوه در ایران، افغانستان، تاجیکستان و بخش‌هایی از پاکستان و هند بهره می‌برد که نمونه عینی آن را می‌توان در استقبال بی‌دریغ از آثار نویسندگانی مانند هوشنگ مرادی کرمانی در تاجیکستان مشاهده کرد که اغلب بدون نیاز به ترجمه مورد پذیرش قرار می‌گیرند. همچنین در حوزه فرهنگی اسلامی، تقاضای قابل توجهی برای داستان‌های اخلاقی مذهبی در بازارهای عراق، لبنان، پاکستان و … وجود دارد. از سوی دیگر، سرمایه‌های فرهنگی ایران شامل ادبیات کهن مانند شاهنامه و کلیله و دمنه که قابلیت اقتباس برای بازارهای همسایه را دارند، و تصویرسازی‌های منحصربه‌فردی تصویرسازان ایرانی که می‌تواند در کتاب‌های کودک مورد استفاده قرار گیرند.

رویداد فلوشیپ کپی‌رایت، می‌تواند به عنوان ابزاری کارآمد برای بهره‌برداری از این مزیت‌های ژئوکالچرال عمل کند. در بخش راهبردهای محتوایی، این رویداد می‌تواند بر تولید چندزبانه آثار تمرکز کند و همچنین بسته‌بندی هوشمندانه‌ای از مجموعه‌هایی با درون‌مایه‌های مشترک فرهنگی ارائه دهد. در حوزه دیپلماسی نشر، امکان استفاده از پلتفرم‌های بین‌المللی مانند اکو و آیسسکو وجود دارد و می‌توان برنامه‌های ویژه‌ای برای جذب ناشران به‌خصوص کشورهای منطقه، مانند ترکیه و جهان عرب طراحی کرد.

تجربیات جهانی در این زمینه، درس‌های ارزشمندی برای ایران دارد. ترکیه به عنوان نمونه‌ای موفق توانسته سالانه ۱۵۰ میلیون دلار از فروش کپی‌رایت آثار خود درآمد کسب کند؛ در حالی‌که کره جنوبی با تبدیل موج کره‌ای به یک برند فرهنگی، جایگاه مناسبی در بازار جهانی پیدا کرده است.

در نهایت، فلوشیپ کپی‌رایت می‌تواند با تکیه بر موقعیت ژئوکالچرال ایران، به سکوی پرتابی برای نشر کودک فارسی‌زبان تبدیل شود. این رویداد باید فراتر از یک نمایشگاه معمولی، به نقشه راهی برای توسعه صنعت نشر کودک ایران در منطقه بدل شود، چراکه موفقیت نهایی در گرو تبدیل اشتراکات فرهنگی به همکاری‌های اقتصادی پایدار است.

از تهران تا جهان: برنامه ایران برای صادرات ادبیات کودک با حمایت‌های مالی هوشمند

طرح حمایتی گرنت ایران که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران ایجاد شده، با هدف حمایت مالی از ترجمه و انتشار آثار ایرانی به زبان‌های خارجی، سرمایه‌گذاری استراتژیکی در دیپلماسی فرهنگی از طریق ادبیات محسوب می‌شود. در اولین فلوشیپ ایران، طرح گرنت قرار است به‌عنوان یک ابزار تشویقی کلیدی عمل کرده و ناشران خارجی را به انتخاب آثار ایرانی ترغیب کند.

طرح‌های حمایتی گرنت ایران می‌تواند دقیقاً مانند تجربه موفق «تدا» در ترکیه، نقش محوری در پیشرفت اولین دوره‌های فلوشیپ کپی‌رایت کودک ایفا کند. برنامه تدا که از سال ۲۰۰۵ از سوی وزارت فرهنگ ترکیه ایجاد شد، تاکنون به ترجمه بیش از ۲ هزار اثر ترکی به ۷۰ زبان مختلف کمک کرده است. ویژگی‌های کلیدی این طرح: حمایت ۱۰۰ درصد از هزینه‌های ترجمه؛ مشارکت ۵۰ درصد در هزینه‌های چاپ؛ اولویت‌دهی به آثار کودک و نوجوان (۴۰ درصد از کل بودجه) و ایجاد شبکه‌ای از ۳۰۰ ناشر بین‌المللی است. تجربه‌ی ترکیه نشان می‌دهد که برنامه‌های گرنت می‌توانند تا ۷۰ درصد بر موفقیت اولیه فلوشیپ‌ها تاثیر بگذارند.

گرنت ایران، در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ادبیات کودک را به عنوان ابزاری برای قدرت نرم معرفی می‌کند که همزمان می‌تواند هویت فرهنگی را حفظ کند و پل‌های بین‌المللی بسازد. سال‌های آینده نشان خواهد داد که آیا این مدل می‌تواند همان تاثیر تحول‌آفرین را برای ادبیات کودک و نوجوان ایران داشته باشد که TEDA برای آثار ترکی در سطح جهانی به دست آورده است؟

به نظر می‌رسد، با بومی‌سازی این مدل و افزودن ویژگی‌های مبتنی بر مزیت‌های ایران، می‌توان به نتایجی حتی درخشان‌تر از تجربه ترکیه دست یافت. کلید موفقیت در اجرای منعطف، نظارت مستمر و تامین مالی پایدار این برنامه است.