به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ نشست «بررسی علل پیوستن جوانان مسلمان اروپا به داعش» ظهر دیروز یک شنبه ۲۵ بهمن در دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی و به میزبانی گروه تعاون و رفاه اجتماعی در سالن شهید ارشاد برگزار شد. در این نشست، پروفسور الیور شاربروت استاد دانشگاه چستر انگلستان با اشاره به فراگیر شدن این دغدغه در جوامع اروپایی و مسلمانان ساکن اروپا، توجه به شرایط و بافتار اجتماعی مسلمانان مهاجر به اروپا در گذشته و رفتارهای این گروه به عنوان یک اقلیت را برای فهم مسئله بسیار مهم دانست.

وی در ادامه گفت: نیاز کشورهای اروپایی در سال­های پس از جنگ جهانی دوم به نیروی کار، باعث شد که تعداد زیادی مهاجر به سمت کشورهای غرب اروپا راهی شوند.

رئیس مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه چستر، توهم بازگشت در میان مهاجرین را عاملی برای به حاشیه رانده شدن این گروه دانست و یاد نگرفتن زبان، برقرار نکردن تعامل و حاشیه­ نشینی را ثمرۀ این تصور باطل عنوان کرد و گفت: از سوی دیگر جوامع اروپایی نیز تمایل به پذیرش این اقلیت نداشتند و کشورهایی مانند هلند و آلمان با گذاشتن کلاس­های عربی و ترکی برای مهاجرین، سعی در عدم جذب مهاجرین در جامعۀ خود داشتند. این استاد دانشگاه البته به متفاوت بودن برخورد با مهاجرین مسلمان از جامعه ­ای به جامعۀ دیگر اشاره کرد.

نویسندۀ کتاب کربلا در لندن با اشاره به نسل­های بعدی مهاجرین مسلمان در اروپا، بیگانگی با مناسک دینی اجداد، وجود تناقض­های هویتی و ضعف فرهنگی در میان این گروه را عاملی برای گسترش فردگرایی در میان این افراد دانست و افزود: این مسئله باعث عدم پذیرش در جامعۀ مبدا از سویی و پذیرفته نشدن در جامعۀ غربی حاضر در آن از سوی دیگر شد.

پروفسور شاربروت، اقبال به اسلام سلفی را نقطه مرکزی هویت­بخش به این نسل­ها دانست و تمرکز اسلام سلفی را بر اصول اولیه اسلام معرفی کرد. وی با توجه دادن به گزینشی بودن قرائت اسلام سلفی از متون اصلی مانند قرآن، گفت: این نکته را فارغ از درستی و غلطی مطرح می­کند.

نویسندۀ کتاب اقلیت شیعه در جهان معاصر، انزواطلبی را یکی از ویژگی­های اصلی اسلام سلفی دانست و این نکته را عامل قطع ارتباط جوانان مسلمان اروپایی با جامعۀ غربی در مرحلۀ اول و جدا شدن از سایر مسلمانان در مرتبۀ بعدی عنوان کرد. این استاد دانشگاه با اشاره به اعتراضات مسلمانان به کتاب سلمان رشدی در سال ۱۹۸۹ این اتفاق را یکی از نقاط عطف طرد از جامعۀ غربی معرفی کرد.

وی افزود: قرار گرفتن اسلام سلفی و اسلام سیاسی در کنار یکدیگر، به شکل­گیری تعریف جدید هویتی برای این گروه کمک کرد. این استاد دانشگاه، بحران رهبری را عامل موثر دیگر در ایجاد چالش در میان جوامع غربی برشمرد و امامان وارداتی (امامانی که در ترکیه و عربستان و اردن تربیت می­ شدند و به عنوان رهبران مذهبی به کشورهای غربی می­ رفتند) را عامل تشدیدکنندۀ مسئله عنوان کرد.

سرویراستار کتاب سال مسلمانان اروپا در پایان با اشاره به وجود پیش ­زمینۀ جرم در میان تازه ­مسلمانان را عامل حرکت­های افراطی این گروه همچون انفجارهای پاریس دانست و جوان بودن، آرمان خواهی نسل جوان و جذابیت ایدۀ خلافت در میان افراد را زمینۀ مساعدی برای به انحراف کشیده شدن عنوان کرد. وی افزود: شرایط پسااستعماری در خاورمیانه و انگیزۀ مخالفت با توافقنامۀ سایکس پیکو نیز در تبلیغات داعش بسیار مورد توجه هستند.

پروفسور شاربروت همچنین نسبت به تفکیک میان اسلام، اسلام سنی و اسلام سلفی تاکید کرد و آینده را نیز به دلیل عدم پاسخ مناسب و نبود برنامۀ جامع دولت­های اروپایی تاحدودی ناامیدکننده دانست و در پاسخ به سوالی در مورد شرایط فرهنگی و اجتماعی اروپا و بستر مناسب آن برای گسترش حرکت­های افراطی بنیادگرا همچون داعش و فاشیسم، عنوان کرد  اندیشمندان، بازیگران سیاسی و خصوصا رسانه­های غربی تمایل ندارند که قرابتی میان این دو بیابند و ترجیح می­دهند که همواره مسئله بنیادگرایی اسلامی را پدیده­ای وارداتی قلمداد کنند، حال آنکه در حقیقت چنین قرابتی وجود دارد و می­ توان اینگونه از بنیادگرایی را واکنشی در برابر مدرنیته دانست.