به گزارش فرهنگ امروز به نقل از خبرآنلاین:
این روزها که بحث مذاکره ایران و آمریکا به یکی از داغ‌ترین مسائل روز تبدیل شده و همه می‌دانیم که نتیجه این مذاکرات در جزئی‌ترین مسائل زندگی ما هم اثرگذار خواهد بود، تقویم یادآور تولد و مرگ کسی است که در تاریخ مشهور به تنها شهید آمریکایی مشروطه شده. هوارد کانکلین بسکرویل مشهور به هوارد بسکرویل، یک معلم مامور به خدمت در تبریز بود که در جریان انقلاب مشروطه و در دوران استبداد صغیر شهید شد. او روز ۱۰ آوریل ۱۸۸۵، به دنیا آمد و به‌دلیل خدماتی که انجام داد تبدیل به یکی از چهره‌های تاثیرگذار مشروطیت در تبریز شد.
روزگاری یعنی دقیقا ۱۴۰ سال پیش در یکی از شهرهای آمریکا در یک خانواده کشیش‌زاده، پسری به دنیا آمد به نام هوارد. او پس از گذراندن دوران سربازی و فارغ‌التحصیلی از دانشگاه پرینستون، به پیشنهاد خودش برای قرار گرفتن در یک فضای فرهنگی دیگر در سال ۱۲۸۶ راهی تبریز شد. او برای یک ماموریت دوساله راهی ایران شد و پس از مدتی به عنوان معلم در مدرسه مموریال آمریکا در شهر تبریز، مشغول به کار شد. هوارد بسکرویل ۲۲ ساله باتوجه به دوران سربازی‌ای که گذرانده بود و مهارتی که در رشته مشت‌زنی داشت، علاوه بر دروس نظری، ورزش و بوکس هم به دانش‌آموزانش می‌آموخت. این موضوع او را تبدیل به یک چهره محبوب در میان شاگردان کرده بود.
دوم تیرماه ۱۲۸۷، محمدعلی‌شاه قاجار، مجلس شورای ملی را به توپ بست و بیشتر مشروطه‌خوان را سرکوب کرد. این سرکوب گسترده به تبریز هم رسید، اما مشروطه‌طلبان تبریز در برابر این سرکوب مقاومت کردند و شاه دستور محاصره تبریز را داد. این دستور شروع دوران مبارزات مشروطه‌خواهان تبریز بود که تا اردیبهشت‌ماه ۱۲۸۸ ادامه پیدا کرد.
هوارد بسکرویل از همان روزهای شروع این مبارزات در پشت جبهه به مبارزان خدمت‌رسانی می‌کرد؛ اما از جایی به بعد دیگر نتوانست آرام بنشیند و با پیشینه‌ای که از دوران سربازی داشت، شروع به آموزش نظامی شاگردانش برای آمادگی در برابر نیروهای سلطنتی کرد. این موضوع سرکنسول آمریکا در تبریز را ترساند و حتی پدر و مادر شاگردان او هم ناراضی بودند. اما هوارد دست از آموزش نکشید. درنهایت برای این‌که از زیر فشارها خارج شود در ۱۸ فروردین‌ماه ۱۲۸۸ استعفای خود را از معلمی اعلام کرد تا بتواند به مبارزه و کمک به مشروطه‌خواهان برسد.
او در روزهای آخر عمرش حتی فوجی از سربازان آموزش‌دیده تشکیل داده بود به نام فوج بسکرویل که نقش موثری در ایستادگی مشروطه‌خواهان تبریز داشت. اما درنهایت در شب ۲۹ فروردین‌ماه ۱۲۸۸، با شلیک مستقیم یک تک‌تیرانداز به قلب هوارد بسکرویل، شهید شد و او را در قبرستان آشوری‌های تبریز به خاک سپردند؛ اما او برای مشروطه‌خواهان و مردم تبریز بسیار عزیز و محترم ماند.
شایعه‌ای هم سال‌هاست در میان مردم وجود دارد که شعر عامیانه قدیمی «سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی، ما را ز سر بریده می‌ترسانید»، درباره هوارد بسکرویل و دیگر شهدای مشروطه‌خواه تبریز است. طبق تحقیقات جدید و براساس سندهای به‌دست‌آمده، این شعر خیلی قبل‌تر از انقلاب مشروطه سروده شده، اما تعمیم‌اش از دید عام مردم به این ماجرا هم بخش دراماتیک حضور او در ایران را پررنگ‌تر می‌کند.
نکته جالب توجه این است که پس از شهادت او به پیشنهاد برخی از آمریکایی‌ها قرار بود، روز ۱۹ آوریل که مصادف است با ۲۹ فروردین‌ماه، روز دوستی ایرانیان و آمریکایی‌ها نام‌گذاری شود. براساس گفته نزدیکانش، هوارد بسکرویل همیشه این جمله را تکرار می‌کرده: «تنها فرق من با این مردم زادگاهم است و این فرق بزرگی نیست.» شاید بهتر است تقارن مذاکرات تاریخی پیش‌رو با تولد و مرگ این شهید را به‌چشم یک روزنه امیدوارکننده ببینیم.
نظر شما