به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ «دفتر چهاردهم فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان» حاصل تلاش بیش از ۴۰۰ استاد و صاحبنظر در حوزه‌های مختلف زبانی و علمی در هفتاد کارگروه تخصصی، و همچنین کارشناسان گروه واژه‌گزینی است که حدود ۲۲۰۰ واژه را شامل می‌شود.
دفتر حاضر، همچون ۱۳ دفتر پیشین، در سه بخش جداگانه تنظیم شده است. بخش اول، واژه‌های مصوّب به ترتیب الفبای فارسی، همراه با تعریف است. بخش دوم، فهرست واژه‌ها به ترتیب الفبای لاتینی و بخش سوم، فهرست واژه‌ها بر اساس حوزه کاربرد و به ترتیب الفبای لاتینی است. در ترتیب و تنظیم واژه‌های این دفتر نیز مانند دفترهای پیشین مترادف‌ها در زیر مدخل اصلی ذکر شده و در عین حال در جایگاه الفبایی خود نیز آمده است.
نکته‌ای که همچون دفترهای قبل ذکر آن ضرورت دارد، شیوه تعریف نگاری است. تعریف واژه‌های این دفتر تعریف‌های دقیق علمی و مناسب برای فرهنگ تخصصی نیست، بلکه برای روشن شدن مطلب و توضیح و توجیه معادل مصوّب آمده است. تعریف‌ها عمومی شده و در حدی است که برای افرادی در مقطع تحصیلی کارشناسی قابل درک باشند.
در تعریف‌ها، در مقابل برخی از واژه‌های فارسی، صورت لاتینی آنها در داخل دوکمان آمده است. این بدان معناست که این واژه‌ها هنوز به تصویب نهایی فرهنگستان نرسیده و صرفاً پیشنهاد گروه تخصصی است. از ذکر صورت لاتینی برخی از اصطلاحات معمول و رایج علمی و فنی نیز به علت مأنوس بودن آنها برای اهل فن خودداری شده است. نکته دیگر در باب واژه‌هایی است که دارای دو صورت بریتانیایی و آمریکایی هستند. در این موارد تنها صورت بریتانیایی در بخش توصیفی آمده است و صورت آمریکایی در دو فهرست انتهای کتاب، به صورت بریتانیایی واژه ارجاع داده شده است.
دفتر چهاردهم فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان، در گروه واژه‌گزینی فرهنگستان تدوین و ویرایش شده و انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی آن را در ۳۷۶ صفحه و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه، به بهای ۳۰ هزار تومان منتشر کرده است.
همچنین فرهنگستان زبان و ادب فارسی با همکاری پژوهشگاه فرهنگ فارسی ـ تاجیکی سفارت ایران در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، کتاب «هزارواژه چهارزبانه پزشکی (فارسی ـ انگلیسی ـ روسی ـ تاجیکی)» را منتشر و روانه بازار کتاب کرده است.
بررسی تاریخ اصطلاح‌شناسی و واژه‌گزینی در هریک از دو کشور ایران و تاجیکستان نشان می‌دهد که اصطلاح‌شناسی در این دو کشور همواره با تحولات علمی همگام بوده است. در تاجیکستان نیز، مانند ایران، جریان واژه‌گزینی با فراز و فرودهایی روبه‌رو بوده است، بدین ترتیب که از بخش «لغت‌سازی و لغت‌شناسی» در «انستیتو زبان و ادبیات رودکی» در آکادمی علوم آغاز شده و سپس به تأسیس «کمیته اصطلاحات» در سال ۱۹۶۰م و در نهایت، پس از تصویب قانون زبان، به تصویب مجدد «کمیته اصطلاحات» در سال ۱۹۸۹م انجامیده است.
در سال ۲۰۱۴م، به‌منظور عملی کردن همکاری‌های اصطلاح‌شناختی ایران و تاجیکستان، یادداشت تفاهمی بین کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان و فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران به امضا رسید که انتشار فرهنگ‌ها و واژه‌نامه‌های علمی چندزبانه بخشی از مفاد آن بود.
فرهنگ «هزارواژه چهارزبانه پزشکی (فارسی ـ انگلیسی ـ روسی ـ تاجیکی)» که در جهت اجرای برنامه‌های یادشده تدوین شده، بر اساس جلد اول کتاب هزارواژه پزشکی فرهنگستان زبان و ادب فارسی (منتشرشده در ۱۳۸۹ش/ ۲۰۱۰م) شکل گرفته است.
هدف از تألیف این فرهنگ آشنا ساختن متخصصان حوزه‌های پزشکی در هر دو کشور با شیوه‌های واژه‌گزینی یکدیگر و مواد و روش‌های گوناگون واژه‌سازی برای اصطلاحات علمی اروپایی (عمدتاً انگلیسی و روسی) است.
در تألیف این فرهنگ، به‌منظور ایجاد سهولت استفاده برای مخاطبان تاجیک، علاوه بر معادل فارسی و لاتینی کلمات، بخش‌های دیگری نیز به آن افزوده شده است که از جمله آن‌هاست: نویسه‌گردانی تعریف‌های فارسی به خط سیریلیک؛ ارائه معادل‌ها و تعریف‌های تاجیکی؛ ارائه معادل‌های روسی. این مجوعه شامل واژه‌های پزشکی، علوم پایه پزشکی، دندان‌پزشکی، شنوایی‌شناسی، علوم سلامت و دام‌پزشکی است.
کتاب «هزارواژه پزشکی (فارسی ـ انگلیسی ـ روسی ـ تاجیکی)» به کوشش گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گردآوری شده که پژوهشگاه فرهنگ فارسی ـ تاجیکی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، آن را در ۴۸۴ صفحه و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه منتشر کرده است.
نظر شما