فرهنگ امروز/ بهنام ناصری:

شامگاه جمعه‌ای که گذشت، «براین مگی» نویسنده، شاعر و سیاستمدار انگلیسی از دنیا رفت و به این اعتبار، نویسنده «مواجهه با مرگ» مُرد. او را باید در زمره نویسندگانی به شمار آورد که جدای از اهمیت ادبی، توانسته گستره قابل‌اعتنایی از خوانندگان ادبیات و البته فلسفه را در زبان انگلیسی و سایر زبان‌ها جذب آثار خود کند.

مگی را در ایران با کتاب‌هایی که از او در حوزه اندیشه به فارسی برگردانده شده است، می‎شناسند؛ با این حال او روزنامه‌نگار، سیاستمدار، شاعر و نویسنده هم بود. اگر بخواهیم خصلتی جهت بازشناسی اندیشه‌های براین مگی برشماریم، بی‌شک او را باید در زمره مرگ‌اندیش‌ترین نویسنده‌ها به حساب آورد. خصلتی که اگرچه با فضای ذهنی و کار طیف گسترده‌ای از هنرمندان و فلاسفه پیوندی ناگسستنی دارد و فصل مشترک مباحث مورد اندیشه نویسندگان و شاعران در زبان‌های مختلف است اما در آثار براین مگی با همه پیچیدگی‌های مقوله فی‌نفسه موهوم مرگ، صورت بیانی ساده‌ای پیدا می‌کند و همین، خصلت اصلی آثار او درباره موضوع مرگ را می‌سازد. البته این ویژگی صرفا به موضوع مرگ مربوط نمی‌شود و به‌طور کلی فلسفه در آثار او با زبان و بیانی بالنسبه همه‌فهم ارایه می‌شود که فارغ از ارزش‌گذاری‌ها در باب اهمیت نظری آثار، نمی‌توان از کنار کامیابی آثار فلسفی او در جذب مخاطبان گسترده‌ای که معمولا از مواجه شدن با متون فلسفی گریزانند، بی‌اعتنا گذشت.

اگر بخواهیم در این فرصت کوتاه تعریضی- هرچند به اجمال- داشته باشیم به آنچه نویسنده «مواجهه با مرگ» درباره مرگ اندیشیده و نوشته است، بلافصل باید برویم سراغ این تلقی او که مرگ را یگانه عنصر معنا‎بخش به زندگی می‌دانسته است. به باور براین مگی، زندگی در صورتی که با مرگ تلاقی نمی‌کرد، هیچ مفهومی هم نمی‌داشت.

او این‌طور استدلال می‌کند که هر چیز که پایانی نداشته باشد، فاقد معناست و نتیجه می‌گیرد که چون زندگی در تلاقی‌اش با مرگ به پایان خود می‌رسد، یگانه عنصری که به آن معنا می‌بخشد، چیزی جز همین مرگ نیست.

در بیان اهمیت اجتماعی آثار براین مگی گفته می‌شود که او به سبب برخورداری از مهارت استفاده از بیانی ساده و همه‌فهم در ارایه نظریات خود، توانسته است افرادِ به اصطلاح آماتور و حتی بی‌علاقه به مباحث هستی‌شناسی را به آثار خود و در نتیجه به مباحث فلسفی جذب کند. با این حال آثار او را نمی‌توان هم‌ردیف ساده‌سازی‌های متداول و فاقد ارزش از مباحث پیچیده نظری –چنان که افتد و دانی- در شمار آورد.

او توانایی آن را دارد که مباحث عمیق فلسفی را در ساختارذی ادبی بی‌آنکه به مقولاتی در سطح پسند عامه تقلیل دهد، به زبانی ساده بیان کند. سادگی در آثار او مهارتی است در زبان و بیان، نه حاصل تقلیل محتوا به چیزی ضرورتا همه‌فهم. نویسنده‌ای که مرگ را فی‌نفسه چیز تأسف‌انگیزی نمی‌داند بلکه به گواه -رمان «مواجهه با مرگ»- اگر تأسفی هم هست، ناشی از موجودیت فردی است که قادر نیست معنای خود را در مرگ ببیند. مردان اندیشه، فلسفه شوپنهاور، داستان فلسفه و... از دیگر آثار ترجمه شده براین مگی در ایران است.

روزنامه اعتماد