به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ سورن کیرکگور از جمله فیلسوفانی است که طی سه دهه گذشته مدام درباره وی در فارسی گفته شده، ولی دو سه سالی است که ترجمه آثارش به طور جدی آغاز شده است. آثار کیرکگور در کل متون دشواری‌اند. بنابراین کیفیت ترجمه فارسی آن بیش از پیش مهم می‌شود.
مجموعه «راهنمای سرگشتگان» مقدمه‌ای دقیق و واضح برای آشنایی با متفکران، نویسندگان و موضوعات فلسفی است. این کتاب‌ها، مضمون‌ها و ایدههای اصلی یک متفکر را توضیح میدهند. به تازگی انتشارات علمی و فرهنگی، کتاب کیرکگور را با ترجمه محمدهادی حاجی بیگلو در هفت فصل و 225 صفحه به فارسی منتشر کرده است. معمولاً کتابهای مقدماتی فلسفه مخاطبان مبتدی را در نظر دارند. این کتاب هم به همین منوال شرحی جامع از فلسفه کیرکگور به دست می‌دهد که مناسب خوانندگانی است که قصد دارند برای اولین بار سراغ آثار کیرکگور بروند. ولی مخاطبان فلسفی‌تر کتاب نیز از خواندن آن بی‌نیاز نیستند و بسیاری از موضوعات مناقشه‌انگیز درباره کیرکگور را در آن می‌یابند. کتاب مقدمه‌ای است بر تفکر کیرکگور، ولی نویسنده قصد ندارد با ساده‌سازی فلسفه وی ظرایف و دقایق آن را نادیده بگیرد، بلکه بر وجوه دشوار و ابهام‌آمیز تفکر وی تأکید می‌کند.
کلیر کارلایل، نویسنده کتاب، به چند موضوع مهم در تفکر کیرکگور می‌پردازد: اول، رابطه میان زندگی و آرای کیرکگور که به خصوص در مورد وی اهمیت زیادی دارد. دوم، آن دسته از مسائل ادبی و فلسفی که ناشی از شکلهای برقراری ارتباط مستقیم و غیرمستقیم است. سوم، اهمیت نقد کیرکگور بر هگل، چهارم، ایدههای وی درباره سوبژکتیویته و حقیقت و نهایتاً شرح روشنگری از دو کتاب «ترس و لرز» و «پاره‌های فلسفی». کتاب نشان می‌دهد چگونه دغدغههای فلسفی، دینی، اجتماعی و شخصی کیرکگور در کل آثارش در هم آمیختهاند. در ضمن تأثیر کیرکگور را بر فلاسفه بعد از خود، از جمله هایدگر، ویتگنشتاین و سارتر بررسی می‌کند.
نویسنده در فصل اول پس از شرح کوتاهی از زندگی کیرکگور درصدد یافتن نسبت این زندگی با تفکر وی است. از آنجا که کیرکگور چندان شباهتی به اغلب فیلسوفان ندارد، یکی از اهداف وی در نوشتن درافتادن با آرمان سنتی فلسفه است، آرمانی که فلسفه را امری غیرشخصی و عینی معرفی می‌کند. کیرکگور برعکس می‌کوشد در نوشته‌هایش سرگذشت خود، شخصیت، عواطف و دغدغه‌هایش را منعکس کند. وی عینیت را فریب‌آمیز و ناتوان از دریافت بنیادین‌ترین وجه هستی بشر می‌داند، چون فرد پیش از آنکه فیلسوف شود یا حتی شروع به تفکر کند موجودی برخوردار از هستی انسانی است که زندگی می‌کند، نفس می‌کشد و به مرگ نزدیک‌تر می‌شود.
همین تلاش برای فاصله‌گیری از عینیت فلسفه اروپایی قرن نوزدهم در سبک نوشتار وی نیز بازتاب می‌یابد. در برخی آثار وی مشخص نیست که با روایتی ادبی روبروییم یا متنی فلسفی. سبک نوشته‌های وی موضوع فصل دوم کتاب است. به گفته کارلایل، همه فیلسوفان سبک نوشتار خاص خود را دارند که فهمشان کم و بیش دشوار است، ولی معمولاً اهمیت سبک در مقایسه با محتوا، ایده‌ها و استدلال‌های یک متن فلسفی فرعی و ثانوی قلمداد می‌شود. در کیرکگور درست با معکوس این تصور طرفیم. از آنجا که هدف کیرکگور در نوشته‌هایش انتقال حقیقتی سوبژکتیو است، تمامی فنون ادبی را به کار می‌گیرد تا بر خواننده تأثیر بگذارد: شخصیت‌ها و موقعیت‌های داستانی، تفسیرهایی از متون کتاب مقدس، استعاره‌ها و مهم‌تر از همه استفاده از اسامی مستعار، گذشته از نثر عادی، برخی متون وی دربردارنده نامه‌ها، خاطرات، و کلمات قصارند.
از همه مهم‌تر در این میان استفاده کیرکگور از نام‌های مستعار است. کارلایل با استفاده از نوشته‌های کیرکگور نشان می‌دهد ضرورت ارتباط غیرمستقیم، از طریق اسم مستعار، ناشی از حقیقتی سوبژکتیو (و نه عینی) است که نویسنده قصد دارد با مخاطب در میان بگذارد. تمایز میان ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با تمایز میان دانش عینی و سوبژکتیو پیوند دارد. پس دلیل استفاده از اسامی مستعار به خود متن‌ها برمی‌گردد. کیرکگور نه فقط از یک اسم بلکه از چند اسم برای نوشتن کتاب‌هایش استفاده می‌کند و اینها هرکدام شخصیت و پس زمینه متمایزی دارند.
فصل سوم به نقد کیرکگور به هگل اختصاص دارد. وی از طرفی خود را وامدار هگل می‌داند و از طرف دیگر مدام درصدد براندازی و بی اعتبارکردن تفکر هگلی است. بدون درک موضع دوپهلوی کیرکگور نسبت به هگل نمی‌توان کلیت تفکر او را درک کرد. نویسنده در فصول بعدی نیز سراغ برخی از مضامین اصلی در آثار کیرکگور می‌رود، همچون سوبژکتیویته و حقیقت، مسئله گناه، ایمان، و پارادوکس مسیحیت.
«راهنمای سرگشتگان»؛ شرحی جامع از فلسفه کیرکگور نوشته کلیر کارلایل به ترجمه محمدهادی حاجی بیگلو با شمارگان هزار نسخه، در 225 صفحه به بهای 29 هزار تومان از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.
نظر شما