به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ شاخه اساطیر در ادبیات ما جایگاه خاص خودش را دارد. با وجود اثر جاودانه‌ای مانند شاهنامه، اساطیر بیش‌تر به ضمیر ایرانیان رسوخ کرده است. به بیان دیگر می‌توان گفت تمام زوایای فرهنگ ایرانی را تحت پوشش خود قرار داده و به عنوان سکوی پرتاب ادبیات ایران عمل کرده است که علت علاقه بسیاری از اساتید زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگران به این عرصه شده است. در همین راستا محمد جعفریاحقی پژوهشگر و نویسنده ایرانی و استاد زبان و ادبیات فارسی در  دانشگاه فردوسی مشهد تازه‌ترین کتاب خود با نام «دانشنامه فردوسی و شاهنامه» را به اتمام رسانده است.

یاحقی درباره کتاب در دست تالیف‌اش که به زودی منتشر می‌شود گفت: از 8 سال پیش مشغول تدوین این کتاب بودم و اینک مراحل پایانی خود را می‌گذراند. من تقریباً از چهل و هشت سال پیش به‌طور جدی دغدغه شاهنامه و فردوسی را داشته‌ام.  «تصاویر شاعرانه ابزار و اشیا در شاهنامه فردوسی» عنوان پایان‌نامه  فوق‌لیسانسم بود که از سال 1351 کارش را آغاز کردم. از همان سال‌ها در دانشگاه «شاهنامه و ادبیات حماسی» درس می‌دادم و هنوز هم درس می‌­دهم. همیشه درمورد شاهنامه و کارهایی که درباره آن شده بود پرسش‌­هایی برایم پیش می‌آمد و به دنبال کتابی بودم که به پرسش‌­های من پاسخ بدهد.

وی افزود: رساله دکتری خود را «فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها» انتخاب کردم که نسبت به پایان‌نامه فوق‌لیسانسم کلی‌­تر بود و همان سال‌های بعد از دفاع چاپ شد و پس از آن بارها تجدید چاپ شده است. کار در قطب علمی فردوسی و شاهنامه و تأسیس خردسرای فردوسی مرا در تصمیمی که گرفته بودم مصمم­‌تر کرد. تا اینکه سرانجام درسال 1391 تصمیم خود را برای تالیف این کتاب گرفتم. در قالب جایزه علامه طباطبائی بنیاد نخبگان که به من تعلق گرفت موقعیتی برایم پیش آمد که می‌­توانستم از دو دانشمند خارجی برای فرصت مطالعاتی دعوت کنم و همچنین چهار دانشجوی پسادکترا بگیرم. کتاب «دانشنامه فردوسی و شاهنامه» طی سال‌هایی که با این دانشجویان کار می‌کردم شکل گرفت و اکنون مراحل ویرایش نهایی را می‌گذراند و به زودی منتشر می‌شود.

یاحقی ادامه داد: کتاب «دانشنامه فردوسی و شاهنامه» یک دانشنامه اختصاصی است با نزدیک به 1500 مدخل و حدود 2هزار صفحه که برای هر مدخل طبق اصول علمی دانشنامه‌نویسی یک مقاله با ذکر منابع و مآخذ نوشته شده است. موضوع این مدخل‌ها متفاوت و متعدد است از نسخه‌های خطی و چاپ‌های معروف شاهنامه گرفته تا مترجمان و محققان داخلی و خارجی، موضوعات عمده شاهنامه، نام‌های افراد و جای‌های شاهنامه، موسسات و سازمان‌ها و نهادهایی که به‌نام شاهنامه و فردوسی یا نام‌های شاهنامه‌ای نام‌گذاری شده‌اند یا درباره شاهنامه و فردوسی کاری کرده و می‌کنند.

وی بیان کرد: نقل‌ونقالان و متون نقالی، همایش‌ها و جشنواره‌­ها با موضوع فردوسی و شاهنامه، کتاب‌هایی که زیر تأثیر شاهنامه پدید آمده‌اند، پیروی‌ها و تقلیدهای شاهنامه اعم از حماسه‌های ملی، تاریخی و دینی در داخل و خارج از ایران نیز در کتاب وجود دارد که همگی در مدخل‌های خاص خود تهیه شده‌ است. شاهنامه‌شناسی در کشورهای مختلف، شاهنامه و هنرهای گوناگون اعم از نگارگری، سینما، تئآتر، خوشنویسی، داستان‌نویسی، کتاب آرائی، موسیقی و... همه در دل این کتاب جای می‌گیرند.

این استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: حجم مدخل‌ها بسته به اهمیت و وسعت موضوع هر مدخل، از یک تا سی‌و چند صفحه تدوین شده‌است. ساختار مدخل‌ها کاملا علمی و طبق دستورالعملی واحد تهیه شده و در پایان هر مدخل منابع مربوط به شیوه‌ای واحد آمده است. کتاب مقدمه‌ای دارد که در آن به همه موضوعات مربوط و راهنمائی‌های لازم برای استفاده بهینه از این کتاب پرداخته شده است و اثری است که برای عموم خوانندگان و دوست‌داران زبان فارسی در قلمرو فرهنگ آریایی اعم از ایران و افغانستان و تاجیکستان و به‌خصوص ایرانیان خارج از کشور که دلشان برای ایران و زبان و فرهنگ فارسی می‌تپد، کتابی بالینی خواهد بود.
​
او در انتها گفت: امیدوارم این کتاب در نمایشگاه کتاب به دست دوستداران فردوسی و شاهنامه برسد. خوشوقتم که نوید پایان تنظیم چنین کتابی را در روزهایی به علاقه‌مندان به شاهنامه می‌دهم  که 1010 سال پیش از آن در چنین ایامی ( 25 اسفندماه) فردوسی با سرفرازی اعلام کرد که کار نظم شاهنامه به پایان رسیده است:
               سرآمد کنون قصۀ یزدگرد        به ماه سپندارمذ روز ارد