به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ زهرا قزلباش دانشجوی، دکترای فلسفه غرب دانشگاه تهران به مناسبت سالگرد شهادت شهید مطهری و بزرگداشت مقام معلم در یادداشت کوتاهی به اهمیت شرح منظومه مطهری پرداخته است؛

در میان آثار متنوع شهید مرتضی مطهری، که اغلب به صورت پراکنده یا منسجم‌تر برخی از آنها را خوانده‌ایم و شامل موارد و موضوعات متعددی همچون بازشناسی اندیشۀ اسلامی، حجاب، اصول دین، تشیع، معرفت، نظام خانواده، اخلاق، نقد مارکسیسم و شروح برخی آثار برجستۀ فلسفۀ اسلامی از ابن سینا تا ملاصدرا و موارد دیگر می‌باشد، اثری که برای دانشجویان فلسفه اعم از غرب و اسلامی بسیار جاافتاده و تأثیرگذار بوده، شرح منظومۀ ملاهادی سبزواری (شامل جلدهای ۹ و ۱۰ مجموعه آثار مطهری) است که از منابع مهم رشتۀ فلسفه و آزمون‌های فلسفه نیز بوده و هست.

شرح منظومه روایتی شیرین از فلسفۀ اسلامی به زبانی گویا است که از حیث آرامش ادبی آن، می‌تواند با سبک شعر سرایی ملاهادی سبزواری در تألیف کتاب همدلی نماید.

ملاهادی چکیدۀ مبسوطی از فلسفۀ اسلامی را در ابیاتی کوچک بیان کرده و به لحاظ ادبی اثری شیوا خلق نموده، وانگهی محتوا هرگز یک متن ادبی نیست و حاوی مضمون سخت فلسفۀ اسلامی است.

مطهری این ابیات را شرح کرده و در دهۀ چهل در دانشکدۀ الهیّات دانشگاه تهران تدریس نموده که بعداً این شروح بصورت کتاب چاپ شده است.

کتاب شرح منظومه درسگفتارهایی از فلسفۀ اسلامی به شیوۀ سبزواری است که طبق مقدّمۀ شهید مطهری، بیشتر آن حکمت (جمع علوم و فنون مرسوم در قدیم) است که فلسفۀ الهی نیز در ضمن آن مندرج است.

خوانندۀ دانشجوی کتاب، بخصوص وقتی اجباراً و به خاطر مقدّرات آزمونی و آموزشی ملزم به چند بار خواندن کتاب بوده، بعد از چند بار خواندن، به خوبی ملتفت می‌شود که سبزواری درصدد بوده در مباحث فلسفی خالص و ناخالص را از هم جدا سازد و همۀ مباحث را الهی گرداند؛ وانگهی افق عقل را نیز تذهیب می‌کند و به زبان معرفت‌شناسی امروز، مباحث را هرچه بیشتر نورماتیو (هنجاری) می‌سازد؛ با همان احتیاط عقلی که گفته شد. به همین دلیل همزمان فلسفه هست و شعر هست و حکمت و معرفت و عرفان و تنبّه و آگاهی و رهایی؛ در واقع دریایی از معارفِ حتی‌الامکان سلیم و تأدیب‌کننده، و مطهری این دریای آرام و بامقصد را با تلاشی بیشتر می‌خواهد به ساحل امن آگاهی ِ اخلاقی و انسانی برساند.

اگر دامنۀ مخاطب سبزواری هرچند که به رقم برخی اساتید فلسفه، عوامانه است افراد زیادی را پوشش نمی‌دهد و احیاناً به درد هر کسی نمی‌خورد، اما مطهری تلاش می‌کند مباحث را تطبیقی و با زبانی نسبتاً موافق با معیارهای دانشگاهی زمان خود ارائه کند؛ هرچند هرگز اصالت تاریخی و یا گفتمانی مباحث خاص فلسفۀ اسلامی مثل مباحث وجودی را فدای این بازخوانی مجدّد نمی‌کند؛ زیرا او هرچند در اندیشۀ خویشاوندی سنّت و جدید است و هدفش فدا کردن این دو نیست، بلکه رسیدن به راه حل و شیوه و روش تفکّر و زندگی است، وانگهی نقطۀ ارشمیدسی وی آئین اسلام است و در واقع هدف او برقراری اسلام و پالودگی مسلمانی است.

از چکیدۀ آنچه از مطهری خوانده‌ایم، می‌توان فهمید که دغدغۀ عملی او به اندازۀ دغدغه‌های نظری وی زیاد بوده و او به دنبال ایجاد سیره و شیوۀ جدید زندگی اسلامی حتی در همین مباحث شرح منظومه بوده است.

در هر صورت، شرح منظومۀ مطهری به همان اندازۀ کتاب استادش علامه طباطبایی مأمن فلسفۀ اسلامی و یک اثر ماندگار در حوزۀ فلسفۀ اسلامی است.

این دو بیت از شعر زیبای "کیش مهر" علامه طباطبایی تقدیم به روح شهید مطهری:

مهین مهرورزان که آزاده‌اند

بریزند از دام جان تارها

به خون خود آغشته و رفته‌اند

چه گل‌های رنگین به جوبارها