به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از ایبنا؛ مترجم این کتاب اظهار کرد: «گفتگو با آندره تارکوفسکی» از مجموعه‌ای ۳۰ جلدی که توسط انتشارات دانشگاه می‌سی‌سی‌پی به چاپ رسیده، انتخاب شده است. قالب تمامی آنها هم گفت‌وگو با فیلمسازان برجسته جهان است.
آرمان صالحی افزود: تاکنون چهار عنوان کتاب از این مجموعه را ترجمه و به چاپ رسانده‌ام که «گفتگو با تئو آنجلوپلوس»، «گفتگو با چاپلین»، «گفتگو با فرانسوا تروفو» و «گفتگو با اینگمار برگمان» نام دارند.
وی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این‌که درباره تارکوفسکی، کتاب‌های زیادی در ایران منتشر شده و غالبا هر کس با ایدئولوژی خودش سینمای او را مطرح کرده است، دغدغه اصلی من این بود که به مرجعی بکر و اصل درباره سینمای این فیلمساز دست پیدا کنم. مهم‌ترین ویژگی این کتاب آن است که خواننده فارغ از هر نگاه تحمیلی و شخصی نویسنده، با گفته‌های خود فیلمساز درباره آثارش آشنا می‌‌شود.
در این کتاب مخاطب این امکان را می‌یابد تا متوجه شود این فیلمساز نام‌آشنا و منحصر به فرد جهان سینما به سوالات کلیشه‌ای و اغلب کم‌ظرافتِ خبرنگاران چه پاسخ‌هایی می داده است. نویسنده این کتاب می‌گوید: تارکوفسکی تمایل چندانی به مصاحبه نداشته و در جایی گفته است: «هنوز از هیچ کدام از مقالاتی که پس از گفت‌وگو با روزنامه‌نگاران در روزنامه‌ها چاپ شده است احساس رضایت کامل ندارم. وقتی خبرنگار پرسشی را مطرح می‌کند شوقی به شنیدن پاسخ ندارد، بلکه توجه خود را بر نوشته‌هایش معطوف می‌سازد.»
جیانویتو اضافه می‌کند: «مطمئنا عدم تمایل و هراس تارکوفسکی به مصاحبه، بر حق بوده زیرا شباهت و تکرار و همچنین نگاه تضعیف‌کننده در اکثر پرسش‌هایی که پیش‌روی او قرارگرفته به وضوح نمایان است.»
با تمام این اوصاف خواندنِ نظرات و گفته‌های خود تارکوفسکی درباره آثار منحصر به فرد اما محدودش (۷ فیلم در طول ۲۰ سال) بسیار جذاب و برای پژوهشگران جدّی سینما به نوعی ضروری خواهد بود.
نویسنده کتاب جان جیانویتو فیلمساز و منتقد آمریکایی و استاد دپارتمان هنرهای دیداری و رسانه‌ایِ(visual and media arts) دانشگاه امرسون ((Emerson است که این کتاب، اولین و تنها کتاب اوست. وی تا کنون فیلم‌های «Profit Motive and the Whispering Wind» (انگیزه سودمند و پچ‌پچ باد)، «The Mad Songs of Fernanda Hussein» (آوازهای دیوانه فرناندا) و «Vapor Trail» (دنباله مه‌آلود) ساخته است.
نظرات ناخوشایند تارکوفسکی درباره زنان
جیانوتیو در پیشگفتار کتاب در توصیف مضامین محوری مصاحبه می‌آورد: «آنچه بیشتر از هر چیز در این مصاحبه‌ها تکرار شده و به نظر می‌رسد شالوده اصلی آثار و جهان‌بینی تارکوفسکی باشد، همان تلاش مصرانه در رستگاری روح انسان است. او اعتقاد داشت وظیفه‌ای خطیر بر گرده هنر نهاده شده است؛ وظیفه احیای معنویت. در نظر تارکوفسکی انسان در جوهره وجودی خود لزوما موجودی معنوی است و زندگی او نیز با تعالی این معنویت معنا می‌یابد. اگر او در این راه با شکست مواجه شود در نتیجه جامعه نیز رو به زوال می‌رود.»
همچنین نویسنده به نکته جالبی اشاره دارد و می‌گوید: «در میان افکار تارکوفسکی آنچه بیشتر از هر چیز ممکن است در نظر خواننده ناخوشایند جلوه کند همانا اظهارات واپس‌مانده‌اش درباره زنان و نقش آنها در اجتماع است. او درباره ناهنجاری یک زن تنها می‌گوید: زنان درک نمی‌کنند برقراری یک رابطه زنانه/مردانه و ایثار تام و تمام در برابر یک مرد، تنها راه رسیدن به شأن و منزلت والای آنها است.»
این کتاب گفت‌وگو‌های تارکوفسکی را از سال ۱۹۶۲ که سی‌ساله بود و با فیلم «کودکی ایوان» برنده شیر طلایی جشنواره ونیز شد، تا مصاحبه‌هایش در سال‌های ۱۹۸۶ را به شکل گزینشی در برمی‌گیرد. به گفته نویسنده «در حالی که این مجموعه مجمل گستره مصاحبه‌های پر شمار عمر هنری تارکوفسکی را به طور کامل پوشش نمی‌دهد، اما سعی شده گزیده‌ای از دغدغه‌های پایدار این فیلمساز را پیشِ روی خواننده قرار گیرد.»
در یکی از مصاحبه‌ها اظهار نظر تارکوفسکی را درباره سینمای سیاه و سپید در برابر سینمای رنگی چنین می خوانیم:«سینمای سیاه و سپید رئالیستی‌ترین فرم سینماست، زیرا به عقیده من سینمای رنگی هنوز به رئالیسم مطلوب خود دست نیافته است. هنوز به عکاسی شباهت دارد و در همه وجوه همچنان غیر عادی و اغراق‌شده است.»
همچنین تارکوفسکی در این کتاب از آزادی توصیف مهمی ارائه می‌دهد: «برای رسیدن به آزادی نیازی نیست از کسی اجازه آزاد بودن را مطالبه کرد. با این وجود واقعا نمی‌دانیم که چگونه باید آزاد باشیم، زیرا آزاد ترین مردمان کسانی هستند که مطالبه‌ای از زندگی ندارند، بلکه هر چه می‌خواهند، از خود می خواهند.»
در بخش پایانی این کتاب فیلم‌شناسی کامل و مفصلی از آثار آندری تارکوفسکی ارائه شده است.
کتاب «گفتگو با آندره تارکوفسکی» در ۳۰۰ صفحه، با شمارگان هزار نسخه و بهای ۱۵هزار تومان از سوی انتشارات شورآفرین روانه بازار شده است. طرح جلد این کتاب توسط جواد آتشباری طراحی شده است.
نظر شما