به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه اعتماد؛ «محمدرضا درویشی»- آهنگساز و پژوهشگر موسیقی- اینها را در افتتاحیه جشنواره موسیقی آیینه‌دار گفت تا ضرورت و اهمیت جشنواره «آیینه‌دار» را كه دبیری‌اش را برعهده دارد، یادآور شود. او می‌گوید: اگر جشنواره‌های اینچنینی وجود نداشتند، آخرین نفس‌های موسیقی نواحی خاموش می‌شد یا از بین می‌رفت.
این موسیقی روبه افول است كه البته درویشی دلایلِ متفاوتی را برای این موضوع برمی‌شمرد: «در راستای از بین رفتن موسیقی نواحی نمی‌شود فقط دولت را محكوم كنیم و بگوییم اگر دولت حمایت می‌كرد، اتفاقات خاصی می‌افتاد. حمایت دولتی تنها می‌توانست این افول را به تاخیر بیندازد. البته لازم است كه بگویم این جشنواره كاملا خصوصی است و یك ریال بودجه از دولت نمی‌گیرد، بلكه با سرمایه شخصی «احسان رسول‌اف» برگزار می‌شود.»
قرار بوده كه جشنواره هر دو سال یك‌بار برگزار شود، اما امسال جشنواره چهارماه زودتر برگزار شده است. درویشی می‌گوید: «در این دوره ١٢٠ هنرمند از سه استان هرمزگان، بوشهر و خوزستان در جشنواره شركت‌می‌كنند و بسیاری از اجراهای ما جنبه آیینی دارند و اغلب اجراها گروهی است. سرمایه‌گذاری معمولا به كاری گفته می‌شود كه سودی هم در پی داشته باشد؛ اما این یك سرمایه‌گذاری یك طرفه است. در واقع، یك پولی می‌رود و هیچ عایدی ندارد.»
در روز نخست جشنواره، گروه موسیقی «سنج و دمام» به اجرای برنامه پرداخت. سنج و دمام مراسمی است سنتی كه در ایام عزاداری مذهبی در بوشهر از دیرباز تاكنون اجرا می‌شده‌است.
پس از اجرای سنج و دمام، نوبت به شروه‌خوانی رسید كه در این بخش شروه به سه شیوه مختلف توسط هنرمندان موسیقی نواحی اجرا شد. گروه «یزله» هم در نخستین روز جشنواره به اجرای برنامه پرداخت. یزله هم یكی از گونه‌های رایج موسیقی محلی جنوب ایران است. اجرای «بیت‌خوانی» بخش بعدی برنامه جشنواره موسیقی نواحی آیینه‌دار بود. بیت‌خوانی هم در عروسی و هم در عزا اجرا می‌شود.
بیت عزا را برای جوانان می‌خوانند، اعم از شخصیت‌های مذهبی مانند بیت‌خوانی حضرت قاسم(ع) و علی‌اكبر(ع) یا جوانان تازه در گذشته. چاووشی كه هنگام بدرقه یا در زمان استقبال از زایران می‌خوانند، بخش بعدی این برنامه را تشكیل می‌داد. چاووشی همچنین در شب سوم محرم، شب عاشورا یا اربعین در میان نوحه (واحد) و هنگام كارهای ساختمانی و... نیز خوانده می‌شود. به طور كلی زمانی كه نیاز به تقویت روحیه جمع باشد، آواز چاووشی خوانده می‌شود. چاووشی گاه به صورت مبادله آواز میان دو یا چند نفر خوانده می‌شود. نظر به موارد استفاده چاووشی و حالت خبری و ندایی آن، خوانندگان چاووشی باید از صدای رسایی برخوردار باشند.
بعد از اجرای چاووشی نوبت به اجرای نیمه رسید. با توجه به جغرافیای خاص منطقه بوشهر، بیشتر آوازهای كار، در ارتباط با دریا و كارهای مربوط به صید و لنج است. اجرای خیام‌خوانی دیگر بخش فستیوال موسیقی نواحی آیینه‌دار بود. خیام‌خوانی توسط تكخوان اجرا می‌شود و حاضران نیز دست می‌زنند. به هنگام خیام‌خوانی، دایره نیز نواخته می‌شود كه گاه به جای دایره از تمبك یا دمام استفاده می‌شود.
دومین فستیوال موسیقی نواحی آیینه‌دار از روز شنبه آغاز شده و تا فردا نیز ادامه خواهد داشت. همچنین مراسم اختتامیه این جشنواره نیز روز سه‌شنبه در تالار وحدت تهران برگزار خواهد شد. «علی مغازه‌ای» - دبیر هنری جشنواره- هم در سخنانی اظهار كرد: «ما معتقدیم موسیقی كه در این فستیوال شاهد اجرایش هستیم با هنرنمایی بازماندگان موسیقی نواحی همراه است كه این روزها رو به كمرنگ شدن است.
البته بعضی شرایط باعث شد كه دعوت از این هنرمندان برای ما با سختی همراه باشد. خیلی از هنرمندان موسیقی نواحی هنوز درگیر مشكلات معیشتی هستند. من با هنرمندی تماس گرفتم كه در شهر خودش به شغل شریف رفتگری مشغول بود!
از او درباره شغلش پرسیدم و اینكه چقدر در روز كار می‌كند؟ او گفت روزی چهار ساعت استراحت دارد. یك بار شب تا صبح بعد كمی استراحت و دوباره كارش شروع می‌شود. وقتی از او برای اجرا در جشنواره دعوت كردم، گفت كه اگر بیایم ممكن است شغلم را از دست بدهم. من با ماهیگیرانی صحبت كردم كه به جشنواره بیایند، اما گفتند اگر دریا نرویم، روزی هم نخواهیم داشت.»
مغازه‌ای می‌گوید: موسیقی این هنرمندان اگر امروز در حال خاموشی نباشد، در حال دگرگونی است. ما متوجه شدیم كه در هرمزگان افرادی هستند كه موسیقی زار اجرا می‌كنند، در حالی كه برخی گروه‌های نمایشی، این كار اصلا در تخصص‌شان نیست.
نظر شما