به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ به نقل از روابط عمومی شبکه مستند سیما، خسرو سینایی مستندساز پیشکسوت درباره ژانر مستند اظهار کرد: مستند بخش نجیب سینما است و مستندسازان مسئولیت پذیر هستند. چطور می شود بدون بازیگر محبوب برای مردمی که قهرمان و ستاره می خواهند، بدون داستانی که پستی و بلندی آن توجه مخاطب را جلب کند، فیلمی ساخت که مخاطب آن را دوست داشته باشد؟ این چیزی است که من طی سالها کار به جواب آن رسیده ام.

نگاه مستندگونه در فیلم «عروس آتش»

وی افزود: من حتی موفقیت فیلمهای داستانی ام را مدیون مستندسازی هستم. این کار به من آموخت باید آنچه را می سازم باور داشته باشم و من حتی وقتی «عروس آتش» را می ساختم نیز همین حس را داشتم و منتقدان در نقد این فیلم از نگاه مستندگونه فیلمساز سخن می گفتند.

کارگردان «جزیره رنگین» ادامه داد: باور من این است که امروزه بیننده بیش از فیلمساز تشخیص پیدا کرده است و ما باید صحنه را طوری شکل دهیم که قبل از هرکسی خودمان آن را باور داشته باشیم. اگر اینگونه نباشد همدلی بین عوامل فیلمساز شکل نمی گیرد و مخاطب نیز نه می خندد و نه اشک او جاری می شود.

سینایی با بیان اینکه از سینمای مستند بسیار آموخته، بیان کرد: تأکید می کنم جوانان علاقمند به سینما، اول مستند کار کنند و بعد وارد کار داستانی شوند. گرچه هیچ کدام به دیگری ارجحیت ندارد و تنها داستانی از نظر بازار و تهیه کننده فروش بیشتری خواهد داشت.

راز ۴۸ سال ماندگاری

وی یادآور شد: هنرمندانی بودند که وارد سینما شدند اما ماندگار نشدند. من این موفقیت را داشتم که ۴۸ سال است فیلم می سازم. جزو ستاره ها نبودم اما مرتب کار کردم و توانستم سطح خودم را حفظ کنم. بسیاری از فیلمسازان ما چه جوان و چه جا افتاده، فکر می کنند چون  میتوانند درباره فیلم حرف بزنند، پس می توانند فیلم بسازند اما فیلم ساختن و هنر در عمل است که شکل می گیرد.

این مستندساز سینما را هنری معرفی کرد که از یک طرف به ادبیات دراماتیک و از سوی دیگر به هنرهای تجسمی تکیه دارد و تصریح کرد: فیلمساز باید بداند کیست و از ابزار سینما برای چه چیزی می خواهد استفاده کند. اولین چیزی که برای هنرمندان مهم است، کشف خودشان است.

قدردانی شبکه مستند برایم ارزشمند است

سینایی درباره تقدیر از گنجینه های مستند در مراسم «میم مثل مستند» اظهار کرد: من آدم دلی هستم و اهل تشریفات نیستم. اما اینکه احساس میکنم کسانی هستند که تلاش چندین ساله ام را قدر می دانند برایم ارزشمند است. وقتی فیلم مستند داریم، یعنی می توانیم امروز را برای آیندگان حفظ کنیم. من از شبکه مستند تشکر می کنم و قبل از آن از سینما تشکر میکنم. چرا که با سینما با وجود همه پستی و بلندی ها و حسرت هایش، عالی زندگی میکنم.

وی در پایان گفت: سینما هرگز فرصت نداد خالی زندگی کنم. امروز ۷۵ ساله ام و ۵۰ سال از زندگی ام را با فیلمسازی سر کرده ام. دلم برای آدمهایی می سوزد که زندگی شان را آنطور که باید زندگی نکرده اند و مطابق سنشان جلو نرفته اند. دیگر از من ثروت اندوختن یا به شهرت رسیدن گذشته است و اکنون باید از خود کار لذت ببرم.

ماجرای دیدار مستندساز پیشکسوت با مقام معظم رهبری

محمدرضا اصلانی مستندساز پیشکسوت درباره تقدیر از گنجینه های مستند اظهار کرد: انسان هایی که به مرحله استادی می رسند، همواره خود را دانشجو می دانند. استقبال از سینمای مستند نیز نشانه فرهیختگی یک جامعه است. اگر در زمان قدیم کلام ایجاد کننده گنجینه های ادبی بود، اکنون سینما است که به رشد گنجینه ها منجر می شود. سینما، شاخصه و پرچم ملت ها است. شاخص ملت های صنعتی و رو به رشد نیز سینمای مستند است.

وی با اشاره به دیداری که سینماگران در اواخر دهه ۸۰ با مقام معظم رهبری داشته اند، ادامه داد: مقام معظم رهبری در یک جلسه دیداری با سینماگران داشتند و در این جلسه هر کدام از دوستان درباره نبود امکانات و یا مشکلاتشان مثل اکران نشدن یک فیلم و... حرف می زدند. اما من معتقد بودم ما باید از عالی ترین مقام مملکت یک استراتژی فرهنگی بخواهیم نه اینکه درباره مسائل پیش پا افتاده حرف بزنیم و صرفا به فکر معضلات خودمان باشیم.

این مستندساز تصریح کرد: من به این نکته اشاره کردم که مشکل اصلی ما در این مملکت نداشتن جهت در سینما است؛ به نحوی که در فیلمهای ما نشانی از فرهنگ نیست. ما این همه چهره داریم مثل مولوی و سعدی و حافظ اما جای پای اندیشه این افراد در آثار ما وجود ندارد. باید فکری به حال این موضوع کرد.

اصلانی یادآور شد: من اعتقاد داشتم باید با مقام معظم رهبری به عنوان یک مقام قدرت فرهنگی مواجه شده و با هدایت ایشان استراتژی فرهنگی طراحی کنیم و حرف هایمان را به گونه ای بزنیم که مخاطبان به ما اعتنا کنند. در آن دیدار چند بیت از بیدل هم خواندم. گرچه اصلا فکر نمی کردم باید حرف بزنم و هماهنگی قبلی با من نشده بود.

این مستندساز برجسته درباره سینمای مستند در سالهای پس از انقلاب بیان کرد: نسل جوان در دهه ۷۰ به بعد حرکت قدرتمندی را آغاز کرد و مستندهای خوبی بین سالهای ۷۵ تا ۸۵ ساخته شد و فیلمسازان درخشان و توانمندی را پیدا کردیم که نمی شود آنها را نادیده گرفت. در این مقطع هنرمندان در بخش فیلم و تئاتر توانستند اتفاقات تازه ای را رقم زد و سینمای بدنه از این جریان شکل جدی به خود گرفت. با این حال این روند در ۱۰ سال اخیر چندان رضایت بخش نبوده است.

کارگردان «جام حسنلو» متذکر شد: اکنون زمان آن رسیده است که یک وحدت ملی اتفاق بیفتد و شاهد پراکندگی و عدم هماهنگی جناح ها نباشیم، چون نداشتن اتحاد یک مملکت را به نابودی می کشاند. جناح ها باید در کنار هم باشند و نگاه متفاوتشان به معنای ضدیت با یکدیگر نباشد.

اصلانی همچنین تصریح کرد: اگر موضوعات مستندهایمان را دراماتیزه نکنیم در حافظه مردم باقی نمی ماند. همانطور که گزارش های خبری فراموش می شوند. اکنون جهان اطلاعات است و بنگاه های خبری در جنگ با یکدیگر هستند و خبر به عنوان یک کالای فرهنگی گران ترین کالای جهان است. اما فیلم مکانیزم فشرده اطلاعاتی نیست و باید گسترش پیدا کند، دراماتیزه شود و با مخاطب ارتباط برقرار کند. این از طریق تفسیر اطلاعات ممکن است.

وی با تأکید بر اینکه مستند باید مفسر مسائل باشد، در پایان یادآور شد: فکر میکنم سینمای آینده ما سینمای مستند است و داستانی راه به جایی نمی برد. از طرفی ما تا زمانی که ایرانی نباشیم، جهانی نیستیم و به رشد ملی نمی رسیم.

شبکه مستند سیما در مراسم «میم مثل مستند» ضمن رونمایی از آثار برجسته مستندسازان پیشکسوت از جمله ناصر تقوایی، خسرو سینایی، محمدرضا اصلانی، منوچهر طیاب، حسین ترابی و محمدعلی فارسی در دهه های ۴۰ تا ۶۰، از برخی از این هنرمندان تقدیر به عمل می آورد.

«میم مثل مستند» شب نکوداشت بزرگان و رونمایی از گنجینه های سینمای مستند ایران، ۱۶ شهریور توسط شبکه مستند سیما در مرکز همایش های صداوسیما برگزار می شود.